Dijital tasarım ne anlama gelir? Dijital resim ve dijital illüstrasyonun incelikleri nelerdir? Dijital tasarım kavramıyla ilgili merak ettiklerinizi Dijital Tasarımcı Serkan İleri’ye sorduk.
Dijital tasarım ve dijital illüstrasyon nedir? | Tasarımcı Serkan İleri ile röportaj.
Dijital devrim, 1950’li yılların sonlarından beri dünya toplumunu ekonomik ve sosyal açıdan sürekli olarak kalkındırmasının yanısıra birçok meslek dalında ani ve hızlı değişimlere yol açmakta. ‘Bilgi Çağı’ olarak adlandırılan, içinde yaşamakta olduğumuz dönem neredeyse her meslek dalını teknolojik olanaklarla zenginleştirerek temelinden başkalaştırdığı gibi zaman ilerledikçe başkalaştırmayı da sürdürüyor.
Tasarımcılık bilgi çağının ürettiği gelişmelerden en çok etkilenen meslek kollarından biri. Teknolojinin engel tanımayan gelişimi tasarımcılık alanında öylesine köklü değişimlere neden oldu ki bugün ‘dijital tasarım’ adıyla ayrı bir iş kolu ortaya çıkmış durumda. Dijital tasarımın ayrıntılarına eğildiğimizde, içinde birbirinden farklı uzmanlık dalları barındıran oldukça geniş kapsamlı bir kavram görmekteyiz.
Dijital illüstrasyon ve dijital resim, dijital tasarımın kapsamına giren birbirinden ayrı iki sanat dalı olarak göze çarpmakta. Bu iki alanda yaptığı çalışmalarla ilgi çeken Serkan İleri ile röportaj yaparak, sizlere, Bilgi Çağı’nın ürünlerinden biri olarak öne çıkan bu iki kavramla ilgili kısa ve öz bilgiler vermek istedik. Son derece keyifli bir söyleşi oldu.
Röportaj: Serkan İleri
Öncelikle bize kendinizi tanıtır mısınız?
Serkan İleri: 1977 doğumluyum, Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü mezunuyum. Yirmiiki yıldır Milli Eğitim Bakanlığı’nın farklı kademelerinde sanat eğitimi alanında çalışmaktayım. Şu an İzmir’de, bir devlet lisesinde grafik tasarım öğretmenliği yapıyorum. Akademik resim eğitimi aldım ve almış olduğum eğitimin temellerine dayanarak dijital resim ve illüstrasyon çalışmalarımı sürdürüyorum.
Neden dijital illüstrasyona yöneldiniz?
Serkan İleri: Resim yeteneğim olduğunu lise yıllarında fark ettim ve bu alanda kariyerimi geliştirmeye karar verdim. Aslında yaptığım iş tasarımdan çok İllüstrasyon ve resim tanımına daha yakın. Belirli bir düşünceyi iki boyutlu yüzeyde farklı teknikler kullanarak ifade etme özgürlüğü sağladığı için tasarımcı olduğumu söyleyebilirim.
Dijital illüstrasyon yapmak için sahip olunması gereken nitelikler nelerdir? Bu nitelikleri kazanmak için eğitim almak yeterli midir?
Serkan İleri: Yaptığım dijital illüstrasyonlar daha çok uygulamalı sanatlar başlığında ele alınabilir. Resim ve illüstrasyon için geleneksel sanat eğitiminin alınması yeterli değil elbette. Gelişen teknoloji ve farklı sanat disiplinlerinin takibi ilk akla gelen nitelikler olabilir.
Dijital tasarım ile diğer tasarım dallarını birbirinden ayıran özellikler nelerdir? Dijital illüstrasyon ve dijital tasarın hangi araçlar ile yapılır?
Serkan İleri: Tasarım, çok geniş bir alan. Dijital, mimari, endüstriyel tasarım, moda tasarımı, grafik tasarım, oyun tasarımı ve benzeri birçok alt başlıkta ele alınabilir. Dijital tasarım grafik sanatı öğelerini ve kimi zaman kodlamayı bile içinde barındırabilir. Ancak hepsinin en temel özelliği sanatsal yetenek ve yaratıcılık yoluyla iki ya da üç boyutlu özgün eserler ortaya çıkarmak diyebilirim. Tasarımın hedef kitlesi, yapılış amacının ticari olup olmadığı ve sağlayacağı yarar, tasarımcının sahip olması gereken nitelikler açısından da farklılık gösterir. Dijital tasarım alanında bilgisayar, piksel ve vektör tabanlı tasarım programları ve grafik tabletler kullanılmaktadır.
Dijital tasarımın ürettiği ürünlere örnekler verebilir misiniz?
Serkan İleri: Dijital tasarım ürünlerinin çoğu yapılış amaçları farklı olsa da fayda sağlamaya ve insan hayatını kolaylaştırmaya yönelik tasarımlardır. Örneğin Web sayfası tasarımı, dijital grafik tasarımlar, elle tutulmayan fiziki özelliği olmayan dijital olarak üretilen ve online ulaşılabilen ürünlerdir.
Dijital illüstrasyon ve dijital resmin ayırıcı özellikleri nelerdir?
Serkan İleri: İllüstrasyon ve resim sıkça birbiriyle karıştırılan ve birbirine yakın özellikleri olan sanatlardır. Dijital resim, daha çok sanatçının duygu ve düşüncelerini çoğu zaman yoruma açık bir şekilde ifade etmesi olarak tanımlanabilir. Dijital illüstrasyon ise verilen bir metnin görsel ifadesidir. Tabii, bazı illüstrasyon sanatçıları kendi belirledikleri konularda üretim yapmayı tercih edebilmektedirler. Ancak, illüstrasyon için bir tasarımcıdan bir konu hakkında illüstrasyon çizimi istenmişse durum biraz farklılık gösterir. Bu durumda, yapılan iş tasarım yanı ağır basan bir çalışma olacaktır. Genelde ürün tanıtımı için yapılan illüstrasyonlar net ve farklı yorumlamalardan uzak olmalıdır. Bu açılardan değerlendirdiğimizde, kullanılan araçlar dijital olsa bile dijital resim olgusunu dijital tasarımdan ayrı tutabiliriz. Dijital resim insanların hayatında kolaylık sağlaması ya da fayda oluşturması için yapılmaz. Fakat dijital tasarım bunun tam tersidir.
Dijital tasarım ve yapay zeka: DALL-E birçok insanın tasarım ihtiyaçlarını karşılıyor
Dijital tasarım ve dijital illüstrasyonun gelişmesi tasarımcılığın sanatsal açıdan zayıflamasına mı neden oluyor? Yani, ‘Tüfek icat oldu, mertlik bozuldu’ denilir ya… Dijital olanaklar herkesin tasarımcı olmasını mı sağlıyor?
Serkan İleri: Bir duygu ve düşünceyi çizim araçları kullanarak betimlemek illüstrasyon olarak tanımlanır. Bu işlemin tamamen dijital ortamda yapılışı ise dijital illüstrasyon olarak ifade edilir. Tıpkı yalnızca tasarım yapmak için kağıt ve kalemin yeterli olmadığı gibi, dijital olanakların gelişmesiyle herkesin dijital illüstrasyon ya da tasarım yapılabileceği sonucu çıkmaz. Geleneksel resim eğitimi aldığımdan söz etmiştim. Uluslararası stok sitelerine ve talep doğrultusunda yaptığım illüstrasyonların neredeyse tamamında geleneksel boyama teknikleri kullandım. Aslına bakarsanız dijital illüstrasyon benim de yeni deneyimlediğim bir çalışma tekniği. Elbette geleneksel ve dijital illüstrasyonların birbirinden farkları var. Örneğin gerçek bir suluboya illüstrasyonunun hissettirdiği duygu ile dijital bir resmin uyandırdığı duygu farklı olur. Şu an yapay zekâyla yalnızca yazılı komutlar vererek onlarca farklı sonucun ortaya çıkarıldığı tasarımlar yapılabilmekte. 2021 yılında piyasaya sürülen yapay zeka uygulaması ‘DALL-E’ birçok insanın tasarım ihtiyaçlarını karşılıyor. Bu durum sanat ve tasarım alanında çok yeni bir gelişme ve üzerinde birçok tartışma yapılıyor. Şahsi görüşüm ise tasarım sürecinin olmazsa olmazı sezgi ve deneyimin bu programda eksik olmasıdır. Bir çok alanda hayatımıza giren dijitalleşme tasarım sürecinin de vazgeçilmez bir parçası olmak üzere.
Tasarım yalnızca bilgi ve beceri isteyen bir iş midir yoksa duyumsama ve esinlenme gibi manevi destekler veya araştırma gibi zaman ve isteyen çalışmalar gerektirir mi?
Serkan İleri: Tasarım yapabilmek için özellikle plastik sanatlar tarihi hakkında bilgi sahibi olmak ve gelişen tasarım yaklaşımlarını izlemek gerekiyor. Duyumsama bireysel farklılıklar gösterebilir. Zaten bu da gayet normal ve olması gereken bir durum. Özellikle özgün çalışmalar üretebilmek için duygularımızı teknik ve ifade biçimimizle özgünleştirebiliriz. Günlük yaşam esinlenebilmemiz için yeterinden fazla görsel etkileşim olanağı sunuyor.
Siz hangi konularda dijital illüstrasyon yapıyorsunuz? Genelde illüstrasyonlarınıza kimler ilgi gösterir?
Serkan İleri: Son zamanlarda yaptığım illüstrasyon ve resimlerde insan yüzlerinin bende uyandırdığı duyguları ifade etmeye çalışıyorum. İllüstrasyonlarımı takip eden kişilerin ifade etmek istediğim duygulara yakın veya benzer duyarlılıkları olan kişiler olduğunu sanıyorum.
Birçok sosyal medya kanalı varken tasarımlarınızın tanıtımını yapmak için neden YouTube’yi seçtiniz?
Serkan İleri: YouTube’u seçmemin en önemli nedeni, yaptığım çalışmaların ekran kaydını alarak izlemek ve izletmek. Bu teknolojinin geçmişte olduğunu düşünsenize, kimbilir ne kadar farklı deneyimler aktarılabilirdi. Ayrıca, YouTube’da eğitim videoları ve bireysel çalışmaların dünyanın her yerinde izletilme olanağı sağlıyor. YouTube’nin diğer bir çok sosyal medya kanalından farkı bu olsa gerek.
Serkan İleri’nin YouTube sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.
Dijital altyapısı olmayan tasarımların geleceğini nasıl değerlendirirsiniz?
Serkan İleri: Bazı tasarım çalışmalarının oluşum süreci neredeyse tamamen dijital teknik ve araç gereçler kullanılarak yapılmakta. Sinema, reklâm filmleri, grafik tasarım ya da animasyonlarda dijital teknikler kullanılsa da temelinde basit bir kağıt ve kalemin de rolü var. Tersine dijital altyapısı olmayan tasarımların günümüzde ve gelecekte öneminin daha çok anlaşılabileceğini düşünüyorum. Görsel ifade biçimi olarak yapılan uygulamalı sanatlarda, yapay zekânın tasarım süreçlerinin tamamında yer alması özgünlüğü ve bireysel arayışları başlamadan bitirebilir. Tasarımlarında dijital teknik ve araç gereç kullanan kişilerin bir elinin mutlaka geleneksel sanat üretim araç gereçlerinde olması gerektiğini düşünüyorum.
Dijital illüstrasyon ve dijital resim yapmak isteyen gençlere önerileriniz var mı?
Serkan İleri: Çalışmak istedikleri tasarım alanı hakkında bilgi sahibi olmalarını ve gelişen sanat akımlarını takip ederek kendi özgün kimliklerini oluşturmaya çalışmalarını öneririm. Genç tasarımcıların en büyük hatasının olması gerekeni yapmak gibi bir fikre sahip olunması gerektiğini düşünmeleridir. Ne yazık ki ticari beklentiler ve müşteri talepleri tasarımcıyı sınırlamakta. Mümkünse sanat dışında pasif gelir sağlamaları çok önemli. Bu durum, üretimlerinin beraberinde serbestlik ve özgür olabilme fırsatı sağlayacaktır.
Son olarak İndigo Dergisi okuyucularına neler söylemek istersiniz?
Serkan İleri: Düşüncelerimi iletmeme aracı olan İndigo Dergisi’ne ve tüm okuyuculara sağlık ve esenlik dilerim.
***
Serkan İleri’ye verdiği bilgiler için çok teşekkür ederiz. Görülen o ki, önümüzdeki dönemde tasarım alanı gittikçe daha fazla dijitalleşerek ilerlerken ekonomik gereksinimlerden dolayı sayılarının azalması kaçınılmaz olan eski okul tasarımcılar yapıtlarını doğrudan zanaat ve sanat sergilerinde sunmak üzere hazırlayacaklar. Teknolojinin tasarım alanına getireceği yenilikleri zaman geçtikçe hep birlikte göreceğiz.
