Araştırmalar yaşanan trafik kazalarının çoğunluğunun insani hatalardan kaynaklandığını ortaya koyuyor. Yalnızca bazı basit kurallara dikkat ederek ve basit sayılabilecek önlemleri alarak ölüme ya da ağır yaralanmalara neden olan trafik kazalarının önüne geçebilmek mümkün.
Trafik kazalarının önüne geçen dikkat edilmesi gereken kurallar neler?
Sürücülerin araç kullanırken hem kendileri hem de trafikte yer alan diğer kişilerin hayatları için mutlaka dikkat etmeleri gereken noktalar:
Hız limitlerine uymak
Hız sınırları, trafikte kaza riskini azaltarak güvenliği sağlamaktadır. Hız sınırlarını aşmak veya trafik kurallarının üzerinde bir hızla aracı sürmek, bir kaza anında ölüm ve ağır yaralanma oranını artırmaktadır. Sürücülerin hız sınırlarına uymaları sürüş güvenliği açısından önem taşımaktadır.
Takip mesafesini korumak
Zaman zaman zincirleme trafik kazalarına dahi neden olabilen takip mesafesi, aynı noktada ilerleyen iki araç arasındaki mesafedir. Günümüzde pek çok sürücünün dikkatinden kaçan ve güvenli sürüşü tehlikeye atan takip mesafesinin korunmaması, birçok kazanın ilk nedenleri arasında yer almaktadır. Takip mesafesinin metre cinsinden, aracın saatteki kilometre hızının en az yarısı kadar olması gerektiği her daim hatırlanmalıdır.
Alkollü araç kullanmamak
Alkollü araç kullanmak trafik güvenliğini tehlikeye atan en önemli suçlar arasında yer almaktadır. Ülkemizde ticari araç sürücüleri ve kamu hizmetinde çalışan sürücülerin alkollü olarak trafiğe çıkmaları tümüyle yasaklanmış durumdadır. Sürücü, alkolmetre ile yapılan test sonucunda alkollü çıkarsa; 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 48/5 maddesi gereğince para cezası ile cezalandırılır, aracı trafikten men edilir ve sürücü belgesine (6) ay süreyle Trafik Polisi tarafından el konulur.
Trafik levhalarına ve ışıklarına uymak
Trafik işaretleri, trafik anında sürücü, yaya ve yolcuların ortak dilidir. Trafik işaretlerinden oluşan bu ortak dili doğru ve yerinde kullanmak trafik güvenliği açısından çok önemlidir. Trafik işaretlerine uyulmaması dolasıyla yaşanan trafik kazaları birçok ağır hasarlı kazaya neden olmaktadır. Ayrıca trafik ışıklarına uymayarak kırmızı ışıkta geçmek de trafik kazalarının önemli nedenleri arasında yer almaktadır. Sürüş güvenliği açısından trafik işaretlerine ve ışıklarına uyulmasının kritik önem taşıdığı unutulmamalıdır.
Sürüşe odaklanmak
Trafik kazalarının üst sıralarda yer alan nedenleri arasında dikkati dağılmış sürüş gelmektedir. Dikkati dağılmış sürüş, sürücünün dikkatini yoldan çeken her şeyi içerir. Telefon aracılığıyla mesajlaşmak, sürüş anında yemek yemek, şarkı değiştirmek, yere düşen eşyaları toplamak, arka koltukta bulunan çocuklarla ilgilenmek ve telefonla konuşmak sürücülerin dikkatini dağıtır. Trafiğin akışı esnasında önceliğin güvenli sürüş olduğu unutulmamalı, dikkati dağıtan tüm unsurlardan katiyen uzak durulmalıdır.
Uykulu halde araç kullanmamak
Yorgun ve uykusuz araç kullanmanın da en önemli kaza nedenlerinden biri olduğu istatistiklere yansımaktadır. Yeterince bilinmeyen ya da göz ardı edilen bu kritik durum, sürücülerin performansını olumsuz etkilemekte ve ciddi trafik kazalarına neden olmaktadır. Uykulu ve yorgun olmanın, sürücünün reflekslerini yavaşlattığı gibi, ani karar alma mekanizmasını da devre dışı bıraktığı unutulmamalıdır. O nedenle uzun mesafeli sürüşlerde sürücünün her 2 saatte bir mutlaka mola vermesi ve dinlenmesi önemlidir.
Hatalı sollama yapmamak
Trafik kazalarının sıkça rastlanan sebeplerinden biri de yapılan hatalı sollamalardır. Bir aracı sollamak riskli bir iştir bu nedenle sollama yapmak bilgi ve çok dikkat gerektirir. Sollamanın herhangi bir trafik işaretiyle yasaklandığı yerlerde, görüş yetersizliği olan tepe üstü ve dönemeçlerde, yaya ve okul geçitlerine yaklaşırken, kavşaklarda, demiryolu geçitlerinde, gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü ve tünellerde sollama yapılmaması önem taşımaktadır.
Geçiş hakkının geçiş üstünlüğünden farkı nedir?
Geçiş hakkı, yayalar veya araçların o sırada yolda bulunan diğer yaya ve araçlara göre öncelikli geçiş hakkına sahip olmasına deniliyor. Her yaya veya araç trafik içindeki konumuna göre geçiş hakkına sahip olabilirken, geçiş üstünlüğüne sahip araçları bir tek Karayolları Genel Müdürlüğü belirleyebiliyor. Ve sadece belirlenmiş araçlar geçiş üstünlüğüne sahip olabiliyor.
Kavşaklarda ilk geçiş hakkı kimdedir?
Araç yolculuğu esnasında trafik uyarı levhaları, trafik polisleri ve ışıklı uyarı işaretleri ne yapılacağına dair bilgilendirici oluyor. Fakat bunlardan hiçbirinin olmadığı kontrolsüz kavşaklarda da uyulması gereken bazı kurallar bulunuyor. Öncelikle, kavşağa yaklaşan sürücülerin kurallara uygun şekilde yavaşlamaları ve geçiş hakkını dikkate alarak hareket etmeleri gerekiyor. Peki, bu noktalarda geçiş hakkı kuralları nasıl uygulanıyor?
Sürücülerin;
- Geçiş üstünlüğü bulunan araçlara,
- Doğru geçmekte olan tramvaylara ve bu yoldan geçen araçlara,
- Bölünmemiş kara yolunda bulunuyorlarsa bölünmüş kara yolundaki araçlara,
- Bir iz veya mülkten kara yoluna çıkacakken karayolundaki araçlara,
- Tali yoldan ana yola çıkacakken ana yoldan gelen araçlara,
- Dönel kavşağa geldiklerinde dönel kavşak içindeki araçlara ve
- Dönüş yaparlarken doğru geçmekte olan araçlara, geçiş hakkı önceliğini tanımaları gerekiyor.
Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı olduğu, işaretlerle belirlenmemiş kavşaklarda;
- Motorsuz araç sürücülerinin motorlu araçlara,
- Lastik tekerlekli traktör ve iş makinesi sürücülerinin diğer motorlu araçlara,
- Motorlu araçlardan solda bulunanın sağdan gelen araca,
- Kavşağa gelen sürücülerin kavşak giriş ve çıkışlarında -kurallara uygun olarak- karşıya geçen yayalara, geçiş hakkı önceliğini tanımaları gerekiyor.
Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar nelerdir?
Geçiş üstünlüğü, belirli araçlara o an görevde olmaları şartıyla veriliyor. Bu araçların, acil bir durum olduğunu belirtecek şekilde ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini kullanmaları gerekiyor. Uyarı işaretlerini fark eden diğer sürücülerin ise bu araçlara yol verme şartı bulunuyor.
Trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olan araçların birbirleriyle karşılaşmaları halinde kendi içlerinde de bir öncelik sıralaması yapmaları gerekiyor. Bu araçlar, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 71’inci maddesinde, öncelik sırasına göre şu şekilde belirtiliyor:
- Cankurtaran araçları, yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar (Ambulans ve hasta taşıyan özel araçlar…)
- İtfaiye araçları
- Hükümlü veya sanığı takip eden veya emniyet ve asayişi korumak için acele olay yerine giden resmi görev araçları (Polis)
- Bir trafik suçu işleyerek kaçan aracı takip eden veya trafik güvenliğini koruma ya da trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine gitmekte olan görevlilere ait araçlar
- Alarm sırasında sivil savunma hizmetlerinde görevli bulunan araçlar
- Koruma ile görevli ve korunan araçlar
Trafik Tanzim İşaretleri
Adından da anlaşılacağı üzere trafikteki düzeni sağlamak için kullanılan trafik tanzim işaretleri sürücüleri bilgilendirme amacı taşıyor. Sürücüler arasında bir bakıma iletişim aracı görevi üstlenen bu işaretlerden 69 adet bulunuyor.
Mavi trafik levhaları ve anlamlarını merak ediyorsanız büyük bir bölümünü trafik tanzim işaretleri içinde bulabilirsiniz. Trafik tanzim işaretleri arasında en sık karşılaşılanların başında yol ver, dur, girişi olmayan yol ve hız sınırı tabelaları geliyor.
Bilgi İşaretleri
Trafik levha grupları arasında en kalabalık olanını bilgi işaretleri oluşturuyor. Sürücülere yol ve çevresindeki yerleşim yerleri hakkında bilgi vermeyi amaçlayan bu işaretler çoğu zaman navigasyon görevi üstlenerek sürücülerin yanlış yöne girmelerini engelliyor. Kare şeklindeki trafik levhaları ve anlamları da bu gruba giriyor.
Toplamda 112 adet olan bilgi işaretleri arasında il sınırı, meskun mahal ve şerit düzenleme levhaları da yer alıyor.
Yol çizgileri ne anlama geliyor?
Kesik kesik yol çizgisi: Trafik kurallarına uyulması şartıyla sürücüler öndeki araç geçilebilir, şerit değiştirilebilir.
Devamlı yol çizgileri: Bu çizgi boyunca hiçbir sebeple öndeki araç geçilmez, şerit değiştirilmez.
Kesik ve devamlı yol çizgisi: Sadece bir yönde geçme yasağı getirilmiştir, araca yakın olan çizginin anlamına göre hareket edilir.
En çok yapılan hatalardan biri: Yukarıdaki sarı işaretli güvenlik şeritleri kesinlikle ihlal edilmemelidir. Bunlar genelde otoyollarda; bölünmüş yol ve ayrılma/katılma kısımlarında yer almaktadır.
Yan yana iki devamlı yol çizgisi: Bu çizgi taşıt yolunu bölünmüş yol durumuna getirmiştir, ayırıcı (refüj) anlamındadır. Hiçbir sebeple çizgilerin soluna karşı, yönden gelen araçlar bölümüne geçilmez.
Kontrolsüz Kavşak nedir?
Adını sıklıkla duyduğumuz ama tam olarak anlamını bilmediğim trafik terimlerinden biridir. Birden fazla kesişen yolun birbirine üstünlüğü olmayan eşdüzey yolların kesiştiği yerlere kontrolsüz kavşak denir. Kısaca anlatmak gerekirse eşit yolların kesiştiği yer olarak da tanımlanabilir.
Kontrolsüz kavşakların özellikleri:
- Bu yollarda herhangi bir trafik işaret ve levhası yoktur
- İlk geçiş hakkı yolun sağından gelen araca aittir
- Bu yollarda dönüş yapan sürücüler düz giden araçlara yol vermek zorundadır
- Motorsuz araç sürücüleri, motorlu araç sürücülerine ilk geçiş hakkını vermelidir
- Cadde veya sokak olarak herhangi bir ayrım yoktur sağ-sol kuralı geçerlidir
- Sağdan gelen araçlar kavşağa yaklaşırken yavaşlamak zorundadır
- Dört yol ağzı kavşak olarak da bilinir
En önemli özellikleri bunlardır. En dikkat edilmesi gereken de sağdan gelene yol verme kuralı olduğunu unutmamamız gerekir.
Kontrollü Kavşak nedir?
Bir önceki başlıkta kontrolsüzü öğrendiğimize göre kontrollü kavşak tiplerinin ne olduğuna dair fikir üretmek hiç de zor olmamalı. Kavşak kollarının birbirine üstünlüğü olan yolların kesişimine kontrollü kavşak denir.
Kontrollü kavşak nedir kısaca özetleyecek olursam; hangi yolun ana yol hangi yolun tali yol olduğunu trafik işaret ve levhalarıyla belirlenen yolların kesişmesine denilmektedir.
Kontrollü kavşak levhası şeklinde bir levha yoktur ama bu yollarda kullanılan belli başlı levhalar vardır.
Kontrollü kavşak kuralları;
- Kesişen yolların birbirine üstünlüğü işaretlerle belirlenen kavşaklardır
- Genel olarak ana yol, tali yol, dur ve yol ver levhaları kullanılır
- İlk geçiş hakkı işaretlerle belirlendiği için kontrollü denilir
- Ana yoldan gelen sürücülerin kavşağa yaklaşırken yavaşlaması gerekir
- Tali yoldan gelen sürücülerin ana yoldan gelen sürücülere ilk geçiş hakkını vermesi gerekir
