İklim değişikliğiyle ortaya çıkan sıcak hava dalgasına karşı “beyaz” renk tartışması başladı. Binaların dış yüzeyinin beyaz renge boyanmasıyla, yüksek sıcaklıkla birlikte hem güneşin zararlı etkilerinden korunabileceği hem de şehirlerde nem kaynaklı ani yağışların azabileceği vurgulandı.
Son günlerde iklim değişikliğiyle artan hava sıcaklıkları yeni bir tartışmayı beraberinde getirdi. ABD’de bulunan Purdue Üniversitesi’nden Prof. Xiulin Ruan, yeni bir tür beyaz boya üzerinde çalıştıklarını ve bu boyanın reflektör görevi görerek güneş ışınlarının yüzde 98’e kadar yansıtabileceğini açıkladı.[1] Açıklamada özellikle şehirlerdeki binalarda kullanılacak boyanın klimaya olan ihtiyacı da azaltacağı ifade edildi.
California’daki Berkeley Üniversitesi‘nde geçtiğimiz yıllarda küresel ısınma üzerine çalışan araştırmacılar da evlerin en azından çatısının beyaza boyanarak küresel ısınmayla mücadelede yılda 2-3 derecelik bir iyileşme sağlanabileği belirtmişti.[2]
Nem kaynaklı yağışları azaltmak
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi ve Geomatik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu da, şehirlerin üzerinde oluşan ısı adacıkları yüzünden ekstrem hava olayları yaşandığını ve aşırı yağışların oluştuğunu ifade etti.
DHA’da yer alan habere göre şehirlerin üzerindeki ısı adacığı etkisini azaltmak için alışılagelmişin dışında mücadele gerektiğini belirten Prof. Dr. Kutoğlu, “Binalarımızı beyaza boyayabiliriz. Asfaltlar daha açık renk olacak şekilde karışımlar oluşturabiliriz. Böylelikle şehirlerimizin üstünde tutunan ısı adacıklarının seviyesini düşürebiliriz. Bu şehirlerden atmosfere nemli sıcak havanın yayılmasını azaltacaktır. Bir miktar da olsa yağışların etkisinin azalmasına katkı yapacaktır” dedi.
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi ve Geomatik Mühendisliği bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, şehirlerin üzerinde oluşan ısı adacıklarının buharlaşmayla birlikte atmosferin soğuk bölgesine yükselen nemli havanın ekstrem hava olaylarına sebep olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Kutoğlu doktora öğrencisi Fatemeh Ghsempour ile birlikte geliştirdikleri su buharı yoğunluğunu gösteren yazılım ile yağışların şiddetli olup olmayacağı yönünde bilgi edinebildiklerini söyledi. Yazılım ile sel ve su taşkınlarının yaşandığı zaman aralığını gösteren Prof. Dr. Kutoğlu, “Su buharı yoğunluğu fazlaysa, yağış olduğu takdirde bunun şiddetli olacağının göstergesi. Bunun etkisini azaltmak için şehirlerin üzerindeki ısı adacığı etkisini azaltmamız lazım. Alışılagelmiş şehirleşme anlayışlarını terk edip iklim değişikliğine uygun tedbirler almamız gerekiyor” dedi.
“Betonlaşmış alanlarda güneşten gelen enerji çok daha fazla tutuluyor”
Son yıllarda yaşanan ekstrem hava olayları ve sellerin küresel ısınmanın neden olduğu aşırı buharlaşma olduğunu ifade eden Prof. Dr. Kutoğlu, “Küresel ısınma, yağmura dönüşebilir su buharı miktarının artmasına neden oluyor. Ama aynı zamanda şehirlerimiz betonlaşmasının da bu yağışlarda etkisi var. Şöyle ki güneş ışınları şehirlerde asfalt, binalar ve çatıları gibi betonlaşmış alanlarda güneşten gelen enerji çok daha fazla tutuluyor. Akşam saatlerinde bu tutulan enerji atmosfer soğuduğu zaman beton zeminlerden atmosfere doğru sıcak hava yayılıyor. Bölgede yağış olmuşsa sıcak hava kendisiyle birlikte ısınmış su buharını da yukarıya doğru taşıyor. Aynı şekilde göl ve deniz kenarı şehirlerde de güneş nedeniyle tutulan ısı çok daha az oluyor ama o da buharlaşmaya neden oluyor” diye konuştu.
“Çatılarımız neden koyu renk, neden kırmızı? Beyaz veya açık renk kiremit yapamıyor muyuz? Asfalt ve binalarımız neden koyu renkli? Binalarımızı beyaza boyayabiliriz. Asfaltlar daha açık renk olacak şekilde karışımlar oluşturabiliriz. Böylelikle şehirlerimizin üstünde tutunan ısı adacıklarının seviyesini düşürebiliriz. Bu şehirlerden atmosfere nemli sıcak havanın yayılmasını azaltacaktır. Bir miktar da olsa yağışların etkisinin azalmasına katkı yapacaktır. Binalarımızın çatılarını yeşil çatıya dönüştürebilirsek, yeşil çatı pahalı geliyorsa hiç değilse açık renkli çatılar yapabiliyorsak güneşten gelen sıcaklığın önemli bir kısmı geriye yansıtılacaktır. Şehirlerimizde betonlaşma nedeniyle ortaya çıkan koyu görüntü, daha açık renkler kullanıldığı takdirde beton zeminlerden yansıma daha fazla olacaktır. Isı tutulumu çok daha az olacaktır. O yüzden şehirleşmede yollarda, binalarda, çatılarda açık rengi tercih edersek daha fazla yansıma olacaktır. Dolayısıyla ısı adacığı etkisi daha az ortaya çıkacaktır.”
Kaynak:
- World’s whitest paint now thinner than ever, ideal for vehicles – Purdue University News
- Interacting implications of climate change, population dynamics, and urban heat mitigation for future exposure to heat extremes – IOPscience
