Beyin fırtınası nedir? Çocukların yaratıcı düşünme becerilerini nasıl geliştirir?

Beyin fırtınası, eğitimden iş hayatına kadar günlük yaşamda bize olumlu katkılarda bulunur. Zorluklar genellikle öğrenme sürecinin kaçınılmaz ama önemli bir parçasıdır. Öğrenme sürecindeki zorlukları tespit etmek ve bunlara yanıt vermek için insan yaşamı boyunca analitik, eleştirel, esnek düşünme biçimlerinden birini veya birleşimlerini kullanır.

Beyin fırtınası

Bilgiyi nasıl öğrendiğimiz hakkında iki önemli nokta vardır: Bunlardan birincisi bilgiyi nasıl algıladığımızdır. İkincisi ise algıladığımız bilgiyi nasıl işlediğimizdir. Her birimiz problemleri farklı olarak algılarız, farklı yöntemlerle çözmeye çalışırız. Bazılarımız hissederek, bazılarımız görerek, bazılarımız muhakeme ederek, bazılarımız uygulama yaparak gerçeklerin farkına varır. Önemli olan da bu bilgileri, bir eğitimcinin öğrencilere nasıl vereceğidir? İşte burada karşımıza öğretmenin öğrenciler arasında beklenen davranışı elde etmek için kullandığı performanslar dizisi çıkmaktadır.

Son zamanlarda yapılan çalışmalardan geleneksel eğitimden aktif eğitime, yani öğrenci merkezli eğitime bir geçişin olduğu görülmektedir. Bunun en önemli nedeni, aktif öğrenmeyi bilen, problemlere çözüm getirebilen ve kendini toplum içerisinde rahatlıkla ifade edebilen bireylerin yetiştirilmek istenmesidir.*


Aktif öğrenmeyi gerçekleştirebilmek ve uygulayabilmek için etkili öğretim yöntemlerini kullanabilmek gerekir. Aktif öğrenmede uygulanan öğretim yöntemlerinin öğrenme üzerinde büyük bir etkisi vardır. Öğrenme amaçlarına ulaşabilmek için içerik kadar uygulanan yöntem de çok önemlidir. Hatta çeşitli disiplinlerde meydana gelen gelişmelerin sonucu olarak, geçmişe göre daha çok bilginin ortaya çıkarılması; bir disiplin içinde içerikten çok yönteme önem verilmesi sonucunu doğurmuştur.

Bu yöntemlerin biri de eğitimde kullanılan beyin fırtınası yöntemidir. Beyin fırtınası yönteminin öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirmek amacıyla eğitimde önemli bir rolü vardır. Her yaş grubunda problem çözme amaçlı olarak kullanabilinir. Çockuklar, fikirlerini ifade ederek ve başkalarının söylediklerini dinleyerek önceki bilgilerini veya anlayışlarını düzeltir, yeni bilgilere uyum sağlar ve farkındalık düzeylerini artırır. Öğretmen ise onları yönlendirici durumdadır.*

Aslında çocukların merak kapasitesi oldukça yüksektir. Gün içinde sordukları sorulardan bunu anlayabilirsiniz. Eğer çocuk bu soruların yok edildiği, soru sorma davranışının bastırıldığı bir ortamda büyüyorsa; bu merak potansiyeli gittikçe azalmaya başlıyor ve sadece kendisine verilen bilgileri kullanmaya başlayan, çok da sorgulamayan, yeni fikirler üretmeyen bir birey olma yolunda ilerliyor demektir.

Beyin fırtınası çocukların merak duygusunu güçlendirmek ve belirli bir konu hakkında fikir üretmek için etkili bir üretici bir tekniktir. Bu sayede çocuklar derse daha çok katılırlar ve daha kolay öğrenirler, ders eğlenceli geçer. Kısa süre içerisinde birçok fikir üretilir. Böylece çocukların yaratıcılıkları gelişir. İletişim, öğretmen-öğrenci ve öğrenci-öğrenci arasında olur. Bu sayede bireyler arasında paylaşımı ve iletişimi geliştirir.


Beyin fırtınası yöntemi çocukların yaratıcı düşünme becerilerini geliştirir. Yaratıcı düşünen çocuklar, yaptıkları işe daha çok güdülendiklerinden verimli ve kaliteli sonuçlar çıkartırlar. Ayrıca beyin fırtınası yöntemi yoluyla çocuklar, hangi öğrenme-öğretme ortamında olurlarsa olsunlar, birlikte çalışarak düşünme becerilerini de geliştirir.

Beyin fırtınası yöntemi; çocukların sınıf içerisindeki etkinliklerine güzellik katan, çocukların gerilimlerini azaltıp duygu ve düşüncelerini kolaylıkla dile getirmelerine olanak sağlayan, bir problemin çözümünde hipotez geliştirme alışkanlığını kazandıran, daha çok bilişsel ve duyuşsal özelliklere yönelik bir yöntem olarak görülmektedir. Beyin fırtınası yönteminin eğitimin ilk yıllarından itibaren uygulanmaya başlanması, eğitim hayatı boyunca devam etmesi ve etkili bir şekilde kullanılması, çocuklarda olumlu davranışları geliştirebilir.

Örneğin, beyin fırtınası, düşünme becerilerini geliştirmeye yardımcı olur. Çocuklardan bir kavramla ilgili her şeyi düşünmeleri istendiğinde, düşünme becerilerinin gelişmesine katkı sağlanmaktadır. Beyin fırtınası tekniği ile çocuk konuyla ilgili olarak aklına geleni söyler. Beyin fırtınası, tek bir doğru cevap olmadığı için, özel ihtiyaçları olan çocuklar için de başarıyı teşvik eder.

Yaşamın bütün alanlarında yaşanan sorunlar, verimsizlikler ve çatışmaların bir sebebi de toplumumuzun problem çözme becerisindeki eksikliğidir. Bu yetmezliğin temelinde de ilkokuldan bu yana eğitimde çocukların “çok fikir üretmesinden ziyade çok test çözmesi” daha önemli anlayışı yatmaktadır. Beyin fırtınası yapan çocuklardan ilginç fikirler çıkabilir. Yani yeter ki onlara bu tartışma ve düşünme ortamını sunalım. Beyin fırtınası her yerde kullanabileceğimiz ve yaratıcı düşünceyle kısa sürede çok sayıda fikir üretmenin ve çözümün anahtarıdır.



Kaynakça
Öncü, E. Ç. (2010). Çocukluk Döneminde Sanat ve Yaratıcılık, Çocuk Gelişimi. İstanbul Üniversitesi, Çocuk Gelişimi Lisans Programı, Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, 67-68.

Denver Gelişim Testi nedir? 0 – 6 yaş grubuna her yıl yapılmalı!


Elif Mert
Üç kuşak İstanbullu bir aileden geliyor. Eğitim hayatını İstanbul’da tamamladı. Marmara Üniversitesi Fransız Dili ve Eğitimi Bölümü mezunu. Kısa bir dönem Saint Joseph Lisesi'nde öğretmenlik yaptıktan sonra gönüllü kuruluşlarda çocuklarla çalıştı. Düşünen, sorgulayan, barışçıl, kendi iç yaratıcılığını harekete geçiren, farklı dil ve dinlere karşı saygılı, özgüvenli çocukların yetişmesine destek olan bir vakfın eğitim programları bölümünde eğitim uzmanı olarak çalışıyor. Türkiye’nin yetmişe yakın ilini gördü ve farklı renklere sahip Türkiye’nin çocukları ile çalışmak, çocuk ve insan sevgisini daha da yükseltti. Her şey sizin bakış açınızda gizli. Siz hayata güzel bakarsanız, hayatın size akacağına, iyiliğin ve güzelliğin hep sizinle olacağına inanıyor. Okumayı, deneme, makale yazmayı, yeni kültürleri, doğayı, insan psikolojisini, yabancı dilleri ve bu dilleri konuşmayı ve insanları seviyor. Kitap değerlendirme yazıları ve ailelere yönelik eğitim yazıları yazıyor. İstanbul Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümünde eğitim alıyor, öğrenmeyi çok seviyor; bu nedenle çok okuyor ve eğitimlere katılıyor.