Yüksek eğitimliler gittikçe daha az kazanıyor. Üniversite mezunlarının maaşı ile ilköğretim mezunlarının maaşı arasındaki fark azalıyor.
“Ben boşuna mı okuyorum?” etiketli sosyal medya paylaşımlarına bakılırsa bu soru Türkiye’de birçok gencin aklında. Gençlerin bir kısmı iyi bir eğitim almalarına rağmen refah içinde bir hayat yaşayamayacaklarını düşünüyor. Resmi veriler de ortalama maaşta eğitim farkının giderek düştüğünü gösteriyor.
TÜİK verilerine göre 2006-2022 arasında ilköğretim mezunlarının ortalama ücreti/maaşı yüzde 987 artarken üniversite mezunlarının aldığı ücret/maaş yüzde 622 artış gösterdi.
TÜİK 2022 yılı kazanç yapısı istatistiklerini açıkladı
2022 yılı aylık ortalama kişi başı brüt ücret-maaş toplamda 11 bin 143 lira oldu. Aylık ortalama kişi başı kazanç toplamda 12 bin 450 lira olarak gerçekleşti.
Eğitim durumuna göre aylık ortalama kişi başı brüt ücret-maaş (TL)
Aylık ortalama kişi başı brüt ücret-maaş eğitim durumuna göre değişiyor. İlkokul ve altındakiler 7 bin 830 lira alırken ilköğretim ve ortaokul mezunları 8 bin 262 TL aldı. Lise mezunlarının maaşı 9 bin 349 lira olurken yüksek öğretim mezunlarının ortalama maaşı 15 bin 49 lira olarak gerçekleşti.
Ortalama maaş/ücret verisi her dört yılda bir açıklanıyor. Bu son 16 yıldaki değişime yakından bakıldığında yüksek öğretim mezunlarının maaşının diğerlerine göre daha az arttığı görülüyor.
2006 yılında yüksek öğretim mezunlarının maaşının ilköğretim ve ortaokul mezunlarının maaşına oranı 2,75 idi. Yani birisi 100 kazanırken diğeri 274 lira kazanıyordu. Bu oran 2022 yılında 1,82’ye kadar geriledi. Bu orandaki değişim üniversite mezunlarının aleyhine yüzde 34 oldu.
Eğitim durumuna göre ortalama maaş nasıl değişti?
Eğitim durumuna göre ortalama maaşının nasıl değiştiğini endeks yöntemi de gayet açık gösteriyor. Buna göre 2006’da tüm eğitim seviyelerinin maaşları 100’e eşitleniyor.
2014 yılına kadar maaşlar birbirine oldukça yakın seyrediyor. Yani, hepsinde maaş artış oranları birbirine yakın.
2014-2018 yılları arasında ise yüksek öğretim mezunları daha aşağıda kalmaya başlıyor. 2018-2022 arasında ise üniversitelileri içeren yüksek öğretim mezunları diğer eğitim seviyelerinden iyice ayrılıyor. Çünkü üniversite mezunlarının aldığı maaş artışı çok daha düşük kalıyor.
