Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ocak ayına ilişkin reel efektif döviz kurunu yayımladı. TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru 56,95’e yükseldi. Böylece Türk Lirası reel değeri Mayıs ayından beri en yüksek seviyesini gördü.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ocak ayına ilişkin reel efektif döviz kuru verilerini yayımladı.
Buna göre, TÜFE bazlı reel efektif Döviz kuru 56,95 oldu. Aralık 2023’te reel efektif döviz kuru 55,29 olmuştu.
ÜFE bazlı döviz kuru endeksi ise bu dönemde 0,6 puan artışla 86,53’e yükseldi. Önceki 85,93’tü.
Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, ikili ticaret akımları kullanılarak ağırlıklandırılan Türk Lirası’nın ortalama değeri ile nominal efektif döviz kuru hesaplanıyor. Nominal efektif döviz kurundan da nispi fiyat etkileri arındırılarak reel efektif döviz kuruna (REK) ulaşılıyor.
REK, TÜFE, ÜFE ve birim işgücü maliyetlerden biriyle arındırılarak üç farklı alt endeks oluşturuyor. TCMB enflasyon hedefi kapsamında TÜFE bazlı REK’i esas alıyor.
Döviz dönüşümlü KKM’de tarih uzatıldı
Resmi Gazete’de yer alan tebliğe göre, döviz dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat’ta (KKM) tarih uzatıldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB), Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği ile Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre, Kur Korumalı Mevduat Hesabı kapsamında, yurt içi yerleşik gerçek kişiler, 31 Ocak 2024 itibarıyla bankalarda mevcut olan altın, dolar, euro ve İngiliz sterlini cinsinden Döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesaplarını TL’ye çevirebilecek.
Yurt içi yerleşik tüzel kişilerin altın, döviz tevdiat hesapları ve katılım fonlarından vadeli TL mevduat veya katılma hesaplarına dönüşüm için esas alınacak bakiyelerle ilgili daha önce belirlenen tarihlerde herhangi bir güncelleme yapılmadı.
TL’ye çevirme işlemleri, hesap sahiplerinin isteği üzerine ve dönüşüm kuru üzerinden gerçekleştirilecek.
Yeni TCMB yönetiminden zorunlu karşılıklara faiz adımı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığına Fatih Karahan’ın atanmasının ardından Merkez Bankası’nın yeni yönetimi zorunlu karşılık oranlarında değişikliğe gitti. Buna göre, mevduat bankalarına TL cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıkların belirlenen kısmı üzerinden faiz ödenmesi, katılım bankalarına ise Türk lirası cinsinden tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların belirlenen kısmı üzerinden indirim yapılması hususları düzenlendi.
Merkez Bankası bankaların uzun süredir talep ettiği zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi konusunda adım attı.
Banka, Zorunlu Karşılıklar Tebliği’nde yapılan değişiklikle kur korumalı hesaplara ilişkin yenileme ve TL’ye geçiş oranı çerçevesinde TL zorunlu karşılıklara nema ödeyecek. Katılım bankaları için ise TL zorunlu karşılıklarda belirlenen kısım için indirim uygulanacak.
Parasal aktarım mekanizmasının güçlendirilmesi, TL mevduat payının artırılması ve KKM’den TL mevduata geçişin desteklenmesi amacıyla belirlenen koşulları sağlayan mevduat bankalarının 1 aydan uzun vadeli TL mevduat ve KKM hesapları için tesis edilen zorunlu karşılıklarına 3 ayda bir faiz uygulanacak.
Faiz ödemesinin likidite koşullarında yaratabileceği genişlemenin sınırlı tutulması için ödemelerin hesaplanmasında çeşitli koşullar çerçevesinde hareket edilecek.
Zorunlu Karşılıklar Uygulama Talimatında yapılan değişiklikle TCMB, kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplara ilişkin “Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı” ile “TL’ye Geçiş Oranı”na bağlı olarak belirlenen şartları sağlayan; mevduat bankalarına TL cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıkların belirlenen kısmı üzerinden faiz ödenmesi; katılım bankalarına ise, TL cinsinden tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların belirlenen kısmı üzerinden indirim yapılmasını düzenledi.
Öte yandan Zorunlu Karşılıklar Uygulama Talimatı’nın 10. maddesi olan “Zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi”nde de, mevduat bankalarının Türk Lirası cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklarının aşağıda belirtilen kısmına aşağıda belirtilen koşullarda faiz ödeneceği açıklandı:
“Zorunlu Karşılık ve İhbarlı Döviz Hesaplarına Komisyon Uygulaması” kapsamında belirlenen “Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı” en az yüzde 90 olan mevduat bankalarının;
- a) Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına min. (0,25; (0,1 + 2 * (Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı – 0,9),
- b) 3 aya kadar vadeli TL mevduat hesapları için ise tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına min. (0,36; (0,2 + 1,6 * (TL’ye Geçiş Oranı – 0,1) oranlarında faiz ödeneceği belirtildi.
Faiz ödenmesi uygulamasında tanınan istisnalar
Yenileme ve Türk Lirası’na geçiş oranına göre faiz ödenmesi uygulamasında tanınan istisnalar ise, TCMB tarafından yayımlanan Tebliğler kapsamında kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplardan ilgili hesaplama döneminde vadesi gelen tutarı 1,5 milyar TL altında olan veya kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesabı bulunmayan mevduat bankalarının yenileme ve TL’ye geçiş oranı yüzde 90, TL’ye geçiş oranı yüzde 10 kabul edilerek faiz ödeneceği, daha yüksek gerçekleşme olması durumunda ise yukarıda belirlenen faiz oranlarının esas alınacağı belirtildi.
TCMB’nin yayımladığı Tebliğler kapsamında kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplardan ilgili hesaplama dönemi içerisinde vadesi gelenlerin tutarı 3 milyar TL altında olan mevduat bankalarının yenileme ve Türk Lirası’na geçiş oranının en az yüzde 75 olması durumunda ise:
a) Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına min. (0,25; (0,1 + 2 * (Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı – 0,75),
b) 3 aya kadar vadeli TL mevduat hesapları için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına min. (0,36; (0,2 + 3,2 * (TL’ye Geçiş Oranı – 0,05) oranlarında faiz ödeneceği açıklandı.
Deutsche Bank’tan TCMB yorumu
TCMB’de başkan değişikliği sonrası kurumlar beklentilerini paylaşmayı sürdürüyor. Deutsche Bank, başkan değişimi ve kalıcı yüksek enflasyonun 2024’te daha fazla faiz artışının önünü açabileceğini belirtti.
Son dönemde Türkiye için pozitif görüşteki uluslararası yatırımcılar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkan değişikliği sürprizinin ardından da piyasa dostu politikaların devam edeceği görüşünde.
Cuma akşamı Hafize Gaye Erkan’ın görevinden affını istemesinin ardından yerine daha önce New York Fed’de de ekonomist olarak görev yapan Başkan Yardımcısı Fatih Karahan atandı.
“Türk Lirası için pozitif”
Deutsche Bank, başkanın değişmesi ve yapışkan enflasyonun 2024’te daha fazla faiz artışının önünü açabileceğini belirtti.
Christian Wietoska öncülüğündeki stratejistler “Yeni atanan başkan ve kısa vadede enflasyonist baskıların yapışkanlığı göz önüne alındığında 250 hatta 500 baz puanlık önden yüklemeli bir faiz artışı için alan olduğunu düşünüyoruz” değerlendirmesini yaptı.
Orca Macro Finansal Danışmanlık Kurucusu Evren Kırıkoğlu, kişisel nedenlerle kredibilitesi zarar gören Erkan’ın ardından yerine eski New York Fed ekonomistinin gelmesinin Türk Lirası’nı orta vadede pozitif etkileyeceğini belirti.
Uzman, Merkez Bankası’nın kredibilitesi açısından daha fazla faiz artışı olabileceğini, bunun da Lira için olumlu olacağını kaydetti.
ABD’li yatırım bankalarından Morgan Stanley de TCMB’nin Başkan Fatih Karahan döneminde enflasyonla mücadeleye öncelik veren geleneksel para politikasını sürdürmesini beklediklerini kaydetmişti.
