Son dönemde Osmanlı padişahlarının yaşamına ilişkin tartışmalar akademi dünyası ve sosyal medyada tartışılırken, Tarihçi Ümit Doğan; Yıldız Sarayı mutfağına ilişkin bilinmeyen belgeleri “Yıldız Sarayı’nın İçki Defteri” adlı kitabında gün yüzüne çıkardı.
Tarihçi Ümit Doğan, tartışma yaratacak ilginç bir araştırmaya imza atarak, Yıldız Sarayı mutfağına ilişkin bilinmeyen belgeleri gün yüzüne çıkardı. “Yıldız Sarayı’nın İçki Defteri” başlıklı Destek Yayınlarından çıkan kitapta; “Osmanlı Arşivi Yıldız Evrakında” bulunan içeceklerin kayıt defterlerine yer verilirken, ilginç ayrıntılar da aktarılıyor.
Kadim Türk devletlerinden bugüne uzanan süreçte saraylara alınan malzemelerin arasında alkollü içecekler olduğu da kitapta vurgulanırken, Doğan ise şu tespitlere yer veriyor:
“Hükümdarların insan olduğunu, beşer yönlerini unuttuk, hatta hiç aklımıza getirmedik. Bunda tarihçilerin Türk sultanlarının içki veya eğlenceyle olan ilişkilerini yazmamış olmalarının büyük etkisi var.”
Yabancı konuklara özel
Kitapta Osmanlı Arşivi Yıldız Evrakında “Saray’a Alınan İçkilerin Kayıt Defteri” başlığı altında ve 26826 numarada kayıtlı olduğu belirtilirken, saraya sipariş edilen içkilerin türü, hangi tarihte ne kadar sipariş edildiği ve hangi ziyafetlerde kullanıldığına dair bilgilere ilişkin şu bilgiler aktarılıyor: “Defterin ortaya çıkmasıyla bu konuyla ilgili bugüne kadar rivayetler üzerinden yapılan bütün tartışmalar hükmünü yitirmiş oldu.
Defteri incelediğimizde yabancılar için sipariş edilen içkilerin yanlarına, bununla ilgili notlar düşüldüğünü görüyoruz.
Örneğin, “Karadağ Prensinin akrabası için Nüzhetiye Kasr-ı Hümayununa”, “Rus Prens Hazretleri için alınan”, “Avusturya Prens Hazretleri için Viyana’dan celbolunmuş” gibi yabancılar için alındığını belirten ifadeler kullanılmıştır.”
İran geleneğinden geçti
Tarihçi Ümit Doğan ise Türk devletlerindeki geleneklere dikkat çekerken şunları aktarıyor: “Türk devlerinde içki meclislerinin varlığı tartışılmaz bir gerçek ve dönemin insanları bunu saklamıyorlar. Sultan Babür kendi yazdığı Babürname’de içkiye olan düşkünlüğünü detaylıca anlatıyor. Yine Büyük Selçuklu Devleti’nin meşhur veziri Nizamülmülk’ün Siyasetname adlı eserinde Sultan ve devlet adamlarının içki meclisinde uyması gereken kurallara için bir bölüm ayırdığını görüyoruz. İşret ve eğlence Türk saraylarına İran geleneğinden geçmiş ve hükümdarlığın bir gereği haline gelmiştir.”
“Selçuklu dönemi tarihçilerinden İbn Bîbî, sultanların içki meclisini anlatırken ‘acem havalarına ve padişah âdetlerine uyarak’ ifadelerini kullanıyor ve bunun kadim İran kültüründen gelen bir padişah âdeti olduğuna dikkat çekiyor. Müneccimbaşı ise I. Alâeddîn Keykubâd’ı anlatırken Sultan’ın dini hassasiyetleri bulunmasına rağmen içki ve eğlenceyi terk etmediğinden bahsederek bunu işret meclislerinin o devrin devlet merasimi olmasına bağlıyor.”
Prof. Dr. Halil İnalcık da bahsetmişti
“Çağımızın tarihçilerinden Halil İnalcık Ortaçağ İslam devletlerinde en eski zamanlardan beri Padişahın yaşamında iki şeyin yüksek derece önem taşıdığını ve bunların rezm ile bezm; yani savaşmak ve saray bahçelerinde günlerce süren içki meclislerinde eğlenmek olduğunu vurguluyor. Ben de araştırmalarım sonucunda şunu söyleyebilirim ki, Türk devletlerinin saraylarında içki meselesini Gazneliler döneminden başlatıp Osmanlı Devleti’nin son dönemine kadar götürmek mümkündür.”
