Altın fiyatlarındaki tarihi zirve sahte altın üretiminin de zirve yapmasına neden oldu. Darphane Genel Müdürü Abdullah Yasir Şahin, son dönemde küçük atölye tarzı yerlerde sahte altın üretiminin arttığına işaret ederek vatandaşı uyardı. Şahin “Bazı kuyumcular da bu ürünleri sahte olduğunu bile bile alıyor ve vatandaşlarımıza satıyor” dedi.
Son dönemde küresel gelişmelerin de etkisiyle rekor üstüne rekor kıran altın fiyatları, iç piyasada merdiven altı altın üretim yapan sahtecileri hareketlendirdi.
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Abdullah Yasir Şahin, piyasada merdiven altı üretimin arttığı yönünde bilgiler aldıklarına işaret ederek, “Cumhuriyet altınları 916.66 milyem yani 22 ayardır. Sahteciler ürünün içerisindeki saf altın miktarını düşürerek ayarıyla oynuyor; 22 ayar olması gereken ürünü aslında daha düşük ayarda üretiyorlar” dedi.
Bu altınların küçük atölye tarzı yerlerde, amatör bir şekilde ve küçük makineler ile üretilebildiği bilgisini veren Şahin, “Üretici ayarını düşük yaptığı için kuyumculara da daha düşük fiyattan satabiliyor. Bu küçük marjları kâr olarak gören bazı kuyumcular da bu ürünleri sahte olduğunu bile bile alıyor ve vatandaşlarımıza satıyor” diye konuştu.
Bozdururken 150 tl’lik zarar
Şahin, ayarıyla oynanan bu ürünleri ‘sahte altın’ olarak niteledi ve şöyle dedi: “Darphane üretimi olmayan cumhuriyet altınlarının tamamı sahte altındır. Bunu net ifadeyle belirtebiliriz. Ayarının düşürülmesine rağmen yüksek ayardan satılan ürünlerde vatandaşımız daha fazla para vermiş oluyor. Birinci zarar ettiği yer burası.”
Peki, vatandaş farkında olmadan aldığı bu sahte altınları bozdurmak isterse ne oluyor? Şahin’in verdiği bilgiye göre, sahte bir çeyrek altın satıldığında, piyasadaki satış fiyatının 150 TL altında satılabiliyor. “Bu meblağ daha büyük ürünlerde katlanarak artıyor” diyen Şahin, “Özetle, vatandaş hem alırken hem de satarken zarar etmiş oluyor. Bu yüzden ısrarla vatandaşlarımızın cumhuriyet altını alırken Darphane üretimi istediğini belirtmesi gerektiğini vurguluyoruz” ifadelerine yer verdi.
Şikâyetlerin yüzde 90’ı internetten
İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık ise, “Düşük ayarlı ürünler kayıt dışı, merdiven altı olarak tabir edilen, mesleğimizle hiçbir ilgisi olmayan kalpazanlar tarafından yapılarak piyasaya sürülmeye çalışılıyor. Bu tür kişiler de zaten emniyet teşkilatımızın başarılı operasyonlarıyla kısa sürede yakayı ele veriyor. Bu nedenle, hiçbir kuyumcumuzda 22, 24 ayarlı bir ürün, daha düşük ayarda satılamaz” dedi.
“Oda’mıza gelen şikâyetlerin yüzde 80-90’ı internet üzerinden yapılan alışverişlerden oluşuyor” diyen Atayık, “Biz bunun için geçtiğimiz yıllarda İKO Güvence Etiketi’ni çıkardık. Bu etiketi kullanan tüm işletmeleri etkin bir şekilde denetliyoruz” diye konuştu.
Müşteri kılığında kuyumcuya satıyorlar
Hürriyet’ten Gamze Bal’ın haberine göre; İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, “Merdiven altı çalışan kalpazanlar, genellikle müşteri kılığında düşük ayarlı altınları kuyumcularımıza satma yoluna girebiliyor” dedi. Bu noktada vatandaş kadar kuyumcuların da uyanık olmaları gerektiğine vurgu yapan Atayık, “Kuyumcularımız özellikle şüpheli hareketleri olan müşterilerin getirdiği ürünleri alırken çok dikkatli olmalıdır” diye konuştu.
Sahteciliği bitirecek sistem izne takıldı
Altında yaşanan bu sahteciliği ortadan kaldırmak için Darphane devreye girmiş; bu işi kayıt altına almak için bir kodlama sistemi yapacağını duyurmuştu. Kayıt dışı kıymetli maden alım-satım ve üretiminin önüne geçmek için kurulan bu takip ve izleme sisteminin adı Kıymetli Maden Takip Sistemi (KMTS). Normalde ilgili tebliğ geçen sene Resmi Gazete’de yayımlanmıştı ve sistemin 2024 yılı başında devreye alınması bekleniyordu. Ancak edindiğimiz bilgiye göre, rafinerilerin Kambiyo Genel Müdürlüğü’nden alması gereken izinler tamamlanamadığı için uygulama henüz hayata geçirilemedi.
Peki bu sistem hayata geçince ne olacak?
• Altını kimin ürettiği, ayarının ne olduğu gibi bilgiler bilinir olacak.
• Bunu sağlamak için güvenli etiket uygulamasına geçilecek. İki farklı ambalajda güvenlikli etiket uygulanacak. 0.5-100 gram ürünler, kart ambalaj içine konacak. Güvenlikli etiket kart ara katmanına yerleştirilecek. 100 gram üzeri ağırlıktaki ürünler ise, dayanıklı şeffaf malzemeli bir ambalaj içine ürün sertifikası ile konacak. Ürün sertifikası üzerinde güvenlikli etiket ve kod bulunacak. Bu sayede denetim yapılabilecek.
Peki sahte altın nasıl anlaşılır?
Uzmanlar, sahte altın konusunda vatandaşa şu uyarılarda bulundu:
• Vatandaş cumhuriyet altını alırken özellikle Darphane üretimi olan altını istediğini belirtmeli. Darphane’nin cumhuriyet altınlarına uyguladığı mikro metin, yani gözle görülmeyecek kadar küçük gizlilik özellikleri telefon kamerası ile kontrol edilebilir.
• Bir mıknatısı altının üzerine tutarak altının mıknatısa yapışıp yapışmadığına bakın. Eğer mıknatısa yapışırsa, içerisinde demir gibi maddelerin bulunduğunu gösterir.
• Alınan altın ile seramik tabağa bir çizik atın. Çiziğin rengi siyah ise, altın sahte olabilir.
• Kuyumcudan TSE belgesi ve fatura talep edin.
• Kuyumcuların bu ürünlerin ayarlarını kontrol etmeleri için İKO’nun Çemberlitaş Merkez Binası ve Kuyumcukent’teki ayarevlerine göndermeleri talep edilebilir.
