Yaş veya cinsiyet farkı gözetmeksizin günümüzde her bireyde görülebilen kanser; bazı durumlarda kanserlerin oluştuğu organdan başka bir organa yani vücut dokularına yayılabiliyor. Görülme sıklığı açısında akciğer ve karaciğer metastazlarından sonra üçüncü sırada görülen kemik metastazları; kemik ağrıları ve kırıkları ya da idrar tutamama ile kendini belli edebiliyor.
Kemik metastazları erken teşhis, doğru tedavi planlaması ve tıp alanındaki gelişmeler ile paralel olarak multudisipliner yöntemlerle kontrol altına alınabiliyor.
Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Devrim Özer, kemik metastazları ile ilgili bilinmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Meme ve prostat kanseri kemik metastazına daha sık yol açıyor
Kemik metastazı, kanser hücrelerinin ortaya çıktığı bölgelerden kemiğe yayılması ile oluşmaktadır. Meme ve prostat kanseri başta olmak üzere bazı kanser türlerinin kemiğe yayılma olasılığı daha yüksektir. Meme ve prostat kanserlerinde %65-70, akciğer kanserinde %30-40, böbrek kanserinde %20-25, tiroid kanserinde %4-20 oranında kemik metastazı görülebilmektedir. Serviks (rahim ağzı), endometrium, mesane, testis, gastrointestinal ( mide bağırsak sistemi) yerleşimli kanserlerde ise kemik metastazı görülme oranı daha düşüktür. Kanserlerin kemiklere yayılmaları diğer organ metastazlarında olduğu gibi damarlar, lenfatik sistem ve yakın komşuluk yoluyla olmaktadır.
Omurga ve uyluk kemikleri daha fazla risk altında
Kemik metastazı bazı durumlarda kişinin kansere yakalandığının ilk belirtisi olarak ortaya çıkabilirken, bazı durumlarda da kanser tedavisinden yıllar sonra görülmektedir. Kemik metastazı daha çok omurga, pelvis ve uyluk kemiklerinde görülmektedir. Ancak vücudun herhangi bir yerindeki herhangi bir kemik bölgesinde de kemik metastazı görülebilmektedir.
Kol ve bacaklardaki his kaybı kemik metastazı belirtisi nedeni olabilir
Kemik metastazları hastada ağrı ve kalsiyum artışına (hiperkalsemi) neden olabilmektedir. Özellikle omurga (vertebra) metastazlarında ilerlemiş olgularda sinirler de etkilenerek kol ve bacaklarda his ve fonksiyon kayıpları, ileri kırık riski ve kırıklara neden olabilmektedir. Uzun kemik metastazlarında ileri kırık riski ve kırık %10-25 oranında görülmektedir. Bu kırıkların %65 i uyluk kemiği (femurda, %20 si de kol kemiği (humerusta) olmaktadır.
Kemik metastazı belirtileri:
- Kemik ağrısı
- Kemik kırıkları
- İdrar tutamama
- Bağırsak inkontinansı ( dışkı kaçırma)
- Bacaklarda veya kollarda fonksiyon kayıpları
- Mide bulantısı, kusma
- Kabızlık
- Kalsiyum artışı (hiperkalsemi)
Fonksiyon kayıpları ve kırıklar oluşmadan tedaviye başlanması gerekir
Kemik metastaz hastalarının teşhisi, düzenli takibi ve tedavi planlaması hastanın yaşam konforu açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle hastalarda fonksiyon kayıpları ve kırık gelişmeden metastazların tespit edilmesi ve tedavisinin sağlanması önemlidir. Hastalar tıbbi onkoloji, radyasyon onkolojisi ve ortopedik onkoloji konularında deneyimli ortopedi uzmanları tarafından değerlendirilmekte ve hangi tedavi yöntemi ya da yöntemlerinin kullanılacağına hastaya özel olarak karar verilmektedir.
Nörolojik ve fonksiyonel kayıplara neden olan omurga (vertebra) metastazlarında, radyoterapiye rağmen ağrının geçmediği lezyonlarda, özellikle ekstremitelerde ileri kırık riski taşıyan ve kırık gelişmiş metastazlarda cerrahi tedavi tercih edilebilmektedir.
Kaynak:
- Bone metastases | Radiology Reference Article | Radiopaedia.org
- Bone metastasis – Symptoms & causes – Mayo Clinic
- Bone Metastasis – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)
