Dezenformasyonla Mücadele Merkezi (DMM)‘nin sosyal medya hesabından, bazı basın yayın organlarında yer alan, “AYM Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın, Merkez Bankası başkanı ve rektör atama yetkilerini iptal etti” iddiasına ilişkin açıklama yapıldı.
AYM’nin 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin (KHK) iptali istemiyle yapılan başvuruyu karara bağladığı anımsatılan açıklamada, bu kararda, düzenlemenin tümünün iptal edilmesi isteminin reddedildiği, düzenlemede yer alan bazı hükümlerin ise iptaline karar verildiği belirtildi.
Bahse konu KHK ile 2 bin 375 hükümle ilgili düzenleme yapıldığı kaydedilen açıklamada, AYM’nin bu hükümlerin sadece bazılarında iptal kararı verdiğine işaret edildi.
Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Kamuoyunda da yankı bulan rektör ve Merkez Bankası başkanı atamaları konusundaki iptal kararları, ‘KHK ile değil kanunla düzenleme olması gerektiği’ gerekçesiyledir. Dolayısıyla esas bakımından bir iptal söz konusu değildir.
Mahkeme, kararların bugünden itibaren 12 ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir. Dolayısıyla mevcut uygulamalar açısından bir değişiklik bulunmamaktadır. Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yürürlüktedir. Rektör atamaları da Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 130’uncu ve 2547 sayılı Yüksek Öğretim Yasası’nın 13’üncü maddeleri uyarınca zaten Cumhurbaşkanı tarafından yapılmaktadır.”
NE OLMUŞTU?
Anayasa Mahkemesi (AYM), 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 151. maddesinin (h) ve (j) bentlerini Anayasa’ya aykırı bularak iptal kararı aldı.
7 Aralık 2023 tarihli karar, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) 151. maddesinin (h) ve (j) bentlerinin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmetti. Bu karar, Türkiye’nin ekonomik yönetimi ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığı üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Kararın detayları, Resmî Gazete’nin 4 Haziran 2024 tarihli sayısında yayımlandı.
Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanını süresinden önce değiştirme yetkisini iptal etti. Mahkeme, 7 Aralık 2023 tarihli kararında, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) 151. maddesinin (h) ve (j) bentlerini Anayasa’nın mülga 91. maddesi yönünden Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.
İPTAL EDİLEN DÜZENLEMELER:
(h) Bendi: 1211 sayılı Kanunun 25. maddesinin birinci fıkrasının yürürlükten kaldırılması.
(j) Bendi: 1211 sayılı Kanunun 29. maddesindeki bazı ifadelerin ve cümlenin yürürlükten kaldırılması.
KARARIN GEREKÇESİ
Mahkeme, TBMM’den yetki alınmadan yapılan bu düzenlemelerin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmetti. Anayasa Mahkemesi’nin kararı, Resmî Gazete’nin 4 Haziran 2024 tarihli sayısında yayımlandı.
GEÇMİŞ SÜREÇ
İlk olarak 6 Temmuz 2019’da Cumhurbaşkanı Erdoğan, TCMB Başkanı Murat Çetinkaya’yı görevden alarak yerine Murat Uysal’ı atamıştı. Bu süreç günümüze kadar benzer şekilde devam etmişti.
Bu karar, Türkiye’nin ekonomik yönetimi ve TCMB’nin bağımsızlığı açısından büyük önem taşıyor. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının detayları ve gerekçeleri, hukuki tartışmalara yol açabilir ve ekonomi politikalarında değişikliklere neden olabilir.
REKTÖR ATAMALARI DA ANAYASA’YA AYKIRI BULUNDU
AYM, üniversite rektörlerinin Cumhurbaşkanı tarafından atanmasına imkan sağlayan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ve ilgili yasa hükmünü de iptal etti. AYM’nin iptal kararına konu olan düzenleme, Yükseköğretim Kurulu’nu (YÖK) rektör atama sürecinde kısıtlarken, rektör olarak atanabilmek için gerekli şartları da değiştirmişti.
