Telegram’ı kuran Rusya doğumlu girişimci Pavel Durov, Fransız savcıların uygulama üzerindeki suç faaliyetlerine ilişkin soruşturmasının bir parçası olarak gözaltına alındı. Ancak sorgulanması birçok tartışmayı beraberinde getirdi.
New York Times, Telegram CEO’su Pavel Durov’un neden gözaltına alındığına dair merak edilenleri beş maddede yazdı:
Telegram mesajlaşma platformunu kuran Rusya doğumlu girişimci Pavel Durov, Fransız savcıların uygulama üzerindeki suç faaliyetlerine ilişkin soruşturmasının bir parçası olarak cumartesi günü Fransa’da gözaltına alındı. Telegram’ın bazı destekçileri kararı hükümet sansürünün bir örneği olarak kınadı. Platformun büyümesi, kısmen içerik denetimine yönelik denetimsiz yaklaşımı ile beslendi ve bu da onu önemli bir iletişim aracı haline getirirken aynı zamanda zararlı içerik için de bir sığınak haline getirdi. İşte Durov’un gözaltına alınması ve bundan sonra olacaklar hakkında bilinenler:
Telegram CEO’su Pavel Durov Paris’te gözaltına alındı
Durov, Azerbaycan’dan özel bir uçakla geldikten sonra Fransa’nın başkentinin yaklaşık 8 km kuzeyindeki Le Bourget Havaalanı‘nda tutuklandı. Kendisine herhangi bir suçlama yöneltilmedi ancak gözaltında tutuluyor ve çok çeşitli mali suçlarla ilgilenen bir kolluk kuvveti olan Fransa Ulusal Dolandırıcılıkla Mücadele Ofisi’nde sorgulanıyor.
Fransız yasalarına göre Durov’un gözaltı süresi 96 saate kadar uzatılabiliyor. Bundan sonra, yetkililer ona ya bir suçlama da bulunmalı ya da serbest bırakmalı. Suçlanması halinde savcılar hakimden Durov’un gözaltında tutulmasını isteyebilir ancak Durov belirli koşullar altında serbest de bırakılabilir. Telegram’ın merkezinin bulunduğu Rusya ve Birleşik Arap Emirlikleri Durov’a konsolosluk erişimi talebinde bulundu. Durov her iki ülkenin de vatandaşı ve aynı zamanda Fransız pasaportuna sahip.
Telegram soruşturması nedeniyle gözaltına alındı
Fransız savcılar, Durov’un geçen ay platformdaki suç faaliyetleriyle ilgili olarak açılan geniş kapsamlı bir soruşturmayla bağlantılı olarak gözaltına alındığını söylüyor. Paris savcısı Laure Beccuau pazartesi günü yaptığı açıklamada, soruşturmanın 8 Temmuz’da adı açıklanmayan kişi hakkında çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu kaçakçılığı, dolandırıcılık, kara para aklama, cezai işlemlere yardım ve kolluk kuvvetleriyle işbirliği yapmayı reddetme ile ilgili bir dizi potansiyel suçlama nedeniyle açıldığını söyledi. Soruşturma siber suçlar ve dolandırıcılıkla mücadele uzmanları tarafından yürütülüyor. Durov’a karşı herhangi bir suçlama yapılıp yapılmayacağı belli değil. Pazar günü Telegram’da yaptığı açıklamada şirket, “bir platformun ya da sahibinin o platformun kötüye kullanılmasından sorumlu olduğunu iddia etmenin saçma olduğunu” belirtti.
Popülaritesi ifade özgürlüğüne bağlılıktan kaynaklanıyor
2013’te kurulan mesajlaşma platformunun 900 milyondan fazla kullanıcısı var ve Brezilya, Hindistan, Endonezya, Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerde popüler. Telegram’ın kullanıcıların platformda söylediklerine ya da yaptıklarına ilişkin az denetimi, insanların iletişim kurmasına, organize olmasına ve haber paylaşmasına yardımcı oldu. Ancak aynı zamanda uygulamayı terör örgütleri, uyuşturucu satıcıları ve aşırı sağcı gruplar için de bir araç haline getirdi.
Telegram, iMessage veya WhatsApp gibi standart bir mesajlaşma uygulaması olarak çalışıyor ancak aynı zamanda çok sayıda insanın fikirlerini yayınlayabileceği kanallara ve gruplara da ev sahipliği yapıyor. Telegram yaptığı açıklamada Dijital Hizmetler Yasası da dahil olmak üzere Avrupa Birliği yasalarına uyduğunu vurguladı. Avrupa Komisyonu, Durov’un Fransa’da tutuklanmasının, çevrimiçi hizmetlerin platformlarını yasadışı içerik için denetlemesini gerektiren yasayla ilgisi olmadığını söyledi. Komisyon sözcüsü salı günü yaptığı açıklamada, “Tutuklama Fransız ceza hukuku kapsamında gerçekleştirilmiştir. Cezai kovuşturma, DSA’nın ihlaline yönelik olası yaptırımlar arasında yer almamaktadır” dedi.
İfade özgürlüğüne ilişkin tartışmalar alevlendi
Durov’un tutuklanması bir fırtınaya neden oldu ve özellikle de online içeriğin incelenmesi küresel çapta artarken, ifade özgürlüğü ve hükümet sansüründen endişe duyanlar arasında onu bir halk kahramanına dönüştürdü. Sosyal platform X’in sahibi Elon Musk ve gizli bilgileri ifşa ettikten sonra Rusya’ya kaçan Amerikalı istihbaratçı Edward Snowden, Durov’u savunmak için yarışanlar arasındaydı. X üzerinde #FreePavel etiketi yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron pazartesi günü yaptığı açıklamada, tutuklamanın hiçbir şekilde siyasi bir karar olmadığını ve ülkesinin ifade özgürlüğüne derinden bağlı olduğunu söyleyerek sansür suçlamalarını reddetti.
Düzen karşıtı duruşu Durov’u hedef haline getirdi
39 yaşındaki Durov Rusya’da doğdu, çocukken ailesiyle birlikte kuzey İtalya’ya taşındı ve Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra 1990’ların başında Rusya’ya döndü. 2006’da başlattığı sosyal ağ hizmeti Vkontakte kısa sürede Rusya’da hakimiyet kurdu ve platformun kullanıcıları hakkında bilgi talep eden Kremlin’in dikkatini çekti. Durov, Telegram’ı iletişim kurmanın daha güvenli bir yolu olarak inşa etmeye başladığını söyledi. Vkontakte’nin kontrolünü kaybettikten sonra 2014 yılında Rusya’dan ayrıldı ve sonunda hükümetin işine karışmayacağını söylediği Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentine yerleşti.
Yıllar içinde Telegram, çocukların cinsel istismarına yönelik materyaller veya açıkça şiddeti teşvik etmeyi amaçlayan gönderiler gibi bazı içerikleri kaldırdı. Ancak yetkililer Durov’un işbirliği yapmaması nedeniyle sık sık hayal kırıklığına uğradı. İnternet engellemelerinden kaçınmak için kullanılan bir VPN yazılımı üreticisi olan Surfshark’a göre Telegram 31 ülkede geçici veya kalıcı yasaklarla karşılaştı.
