Futbol sponsorluğu oyunun her seviyesinde önemli bir iştir. Futbol, yıllık 1,1 milyar sterlinden fazla gelir elde edilen bahis aktivitesi için en popüler spordur. Futbolda kumar ve sponsorluk arasındaki ilişkinin doğasını sorgulayan birkaç son tartışmanın konusu olmuştur. Kumar, futbol izleyicilerine çeşitli yollarla reklam edilse de en yaygın stratejilerden bazıları forma önü sponsorluğu ve stadyum sponsorluğudur.
Bristol Üniversitesinden uzmanlar, futbol izleyicilerinin maç izlerken “ezici ve kaçınılmaz” bahis imgeleriyle karşı karşıya kaldığına inanıyor.
Araştırmada, nüfusun %2,3’ünün sorunlu kumarbaz olduğunu ancak bu kişilerin endüstrinin gelirinin yarısına kadar katkıda bulunduğunu tahmin ediyor. İngiliz Hükümeti, kumar bağımlılığı olan kişileri desteklemenin aşırı maliyetinin de 1,05 ila 1,77 milyar sterlin arasında olduğunu tahmin ediyor.
İngiltere liglerinin aksine, diğer liglerdeki takımların formalarında kumar önemli bir yer tutmuyor. Sadece Alman Bundesliga ve Fransız Ligue 1’de forma sponsorları olarak bahis şirketleri yer alıyor. Winamax Fransa’da Le Havre’nin ve Almanya’da VfB Stuttgart’ın sponsoru iken Partouche Fransa’da Montpellier’in sponsoru. Bundesliga’da bu, takım sponsorluğunun yalnızca %5,6’sının kumar olduğu anlamına gelirken, Fransa’nın Ligue 1’inde kumar takımların %10,5’ini temsil ediyor.
Avrupa ülkelerinde futbolda kumar sponsorluğu
Avrupa‘da düzenlenmiş bahis sektörü köklü ve çoğu durumda iyi düzenlenmiş bir sektördür. Örneğin, 1960’lardan beri yasal bahis dükkânlarının ana caddelerin vazgeçilmezi olduğu İngiltere’de Ülkenin Kumar Yasası incelemesi pazarlama için önemli kısıtlamalar içermese de, konu etrafındaki kamuoyu söylemi Premier Lig’i 2026-27 sezonunda forma önü bahis sponsorluklarının aşamalı olarak kaldırılması yönünde oy kullanmaya yöneltmişti.
Premier Lig, bahis markalarının reklamını kısmen yasakladı. Birkaç yıl içinde, bahis şirketlerinin logoları artık Premier Lig oyuncularının göğüslerinde görünmeyecek. 8 takım, isim sponsorunu kaybedecek. Bu, yeni yasanın veya FA’nın bir gereği değil. 20 kulüpten 18’i bahis şirketlerinin reklamını gönüllü olarak reddetmek için oy kullandı (1).
İngiltere‘de Temmuz 2024’de, hem İngiliz futbol endüstrisi hem de İngiliz at yarışı endüstrisi, spor ve bahis şirketlerinin her birindeki paydaşlar arasındaki sponsorluk düzenlemelerini ele alan davranış kuralları yayınladı. Futbolla ilgili olarak, Premier Lig, EFL, Kadınlar Süper Ligi ve Futbol Federasyonu Davranış Kurallarını (Futbol için Kumar Sponsorluğu Kodu ) hazırlamak üzere bir araya geldiler. Futbol için Kumar Sponsorluk Kodu, 2024/25 sezonunun başından itibaren geçerli olacak (2).
Belçika. Tartışmalar hala devam ediyor. Adalet Bakanı Vincent Van Quickenborne bahis reklamlarına karşı çıktı.
Fransa‘da yasak yok. Troyes ve Montpellier’in isim sponsorları bahis şirketleridir.
Almanya‘da da hiçbir kısıtlama yok. 2020’de COVID-19 nedeniyle kurallar daha da basitleştirildi. Ancak hiçbir Bundesliga kulübünün başlık sponsoru olarak bir bahis sağlayıcısı yok. Bundan da öte, taraftar örgütleri bahis reklamlarının kaldırılmasını savunuyor.
Hollanda, 2025’ten itibaren yasak planlanıyor. Ancak futbol federasyonu direniyor ve bahis sponsorluğunun yıllık 40 ila 70 milyon avro getirdiğini açıklıyor.
İskoçya‘da İngiliz Premier Ligi’nin aksine henüz hiçbir kısıtlama yok. Celtic, Rangers ve Dundee United’ın isim sponsorları bahis şirketleri. Ve lig, kulüplerin en büyük gelir kaynaklarını tüketmek istemiyor.
Amerika‘da spor bahisleri 1992’ye kadar çoğu eyalette yasal olarak yasaktı. Bahis oynamaya yalnızca Las Vegas’ta veya Amerikalı olmayan bahis sağlayıcıları aracılığıyla izin veriliyordu. Gri pazar 150 milyar dolarlık bir ciroya ulaştı. 2018’de bahis yasallaştırıldı. Bahis şirketleri MLB, NASCAR, NHL, NFL ve NBA takımlarına sponsor oluyor.
Avrupa düzenlemeleri sıkılaştırırken, ABD, Kuzey Amerika liglerinin gücünü artıracak çıkarlar ve yeni gelir kaynakları arıyor (3).
Türkiye’de durum nasıl?
Türkiye‘de, Galatasaray Kulübünün Sponsorluk Anlaşması ile gündeme gelen konu ile ilgili yasal düzenlemeler; 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında, Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunun çeşitli dönemlerde değişikliklere uğrayarak yürürlüğe girmiştir. (4)
Ayrıca Şans Oyunları Lisansının Verilmesi, Lisansa Konu Faaliyetlerin Düzenlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik, 15.10.2008 tarih ve 27025 Sayılı Resmî Gazetede yayınlanmıştır (5).
Türkiye’de Spor Toto Teşkilat Başkanlığı 7258 numaralı kanunla birlikte kurulmuş ve illegal bahis, sanal bahis ve kumarı engellemek, yasal zeminde oynanmasını sağlamak adına faaliyetlerini sürdürmektedir. Teşkilat yurt içinde ve yurt dışında spor müsabakaları üzerine sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunlarını oynatmak üzere, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı olarak faaliyet göstermektedir.
Teşkilat Başkanlığı yetkisini bizzat kullanabileceği gibi, kısmen veya tamamen özel hukuk tüzel kişisine devredebilir. Bu bakımdan, ülkemizde bulunan 6 adet internet sitesiyle iddaa, spor toto gibi oyunların oynatılması üzerine yetki paylaşılmıştır (6).
Kaynaklar:
- Gambling Sponsorship in Football 2024 – Add People
- Gambling Sponsorship Codes of Conduct: What are they likely to mean for gambling sponsorship in the football and horseracing industries? | Sports Shorts
- Will Betting Sponsors Stop Paying Premier League Clubs? (totalfootballanalysis.com)
- Mevzuat Bilgi Sistemi – 7258 sayılı Futbol ve diğer spor müsabakalarında bahis ve şans oyunları düzenlenmesi hakkında kanun
- Mevzuat Bilgi Sistemi – Şans oyunları lisansının verilmesi, lisansa konu faaliyetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesi hakkında yönetmelik. Resmî Gazete Tarihi: 15.10.2008 Resmî Gazete Sayısı: 27025
- İllegal bahis, sanal bahis ve bahis şirketlerinin para nakline aracılık etmek (batur.av.tr)
