Amerikan Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) bağlı Uzay Hava Tahmin Merkezi, Mayıs ayında yayınladığı rapor ile son 7 yılın en büyük güneş patlamasının meydana geldiğini duyurmuştu.
Güneşte oluşan aşırı hareketlilik ve jeotermal fırtınalar, dünyadaki yaşam için de kısıtlayıcı etkilere neden olabiliyor. Güneşin 11 yıllık döngüsü içerisinde henüz en enerjik noktaya ulaşmadığını hatırlatan uzmanlar, 2025 yılında yaşanacak yeni patlamaların çok daha güçlü olacağını belirterek, bu durumun dünyadaki bağlantı ağlarında kesintiye neden olabileceği uyarısında bulundu.
“İnternet altyapısı haftalarca çökebilir!”
Bu yıl itibarıyla tüm zamanlarda kayıt altına alınmış en güçlü güneş patlamasının görülebileceğini aktaran uzmanlar, geçmişte bu tür patlamaların teknolojik cihazların çalışmasına zarar verdiğini ancak yeni nesil teknolojik aletlerin bu durumdan nasıl etkileneceğinin tam olarak kestirilemediğini belirtti.
Uzayda meydana gelen patlamaların internet altyapısı üzerindeki etkilerini inceleyen California Üniversitesi’nde görevli Jyothi, güneşten gelen elektromanyetik dalgalanmaların, fiber optik kablolara doğrudan zarar vermeyeceğini belirtti.
Ancak Jyothi, uzun vadede güneşte meydana gelen patlamaların sinyal güçlendiricilere direkt olarak zarar verebileceğini vurgularken, internet altyapısının ‘haftalarca çökebileceği’ ihtimalini paylaştı.
Güneş,11 yılık döngüde zirveye ulaştı: Solar maksimum evresine girdi!
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) ve NASA, Güneş’in 11 yıllık solar döngüsünde “solar maksimum” evresine ulaştığını duyurdu. Bu dönemde daha fazla jeomanyetik fırtına bekleyen bilim insanları, Kuzey Işıkları’nın görünme olasılığının artıracağını söyledi.
NASA’nın internet sitesine göre, NOAA, NASA ve uluslararası Güneş Döngüsü Tahmin Paneli’nin düzenlediği telekonferansta, Güneş’in “solar maksimum” evresine ulaştığı bildirildi.
Kuzey ışıkları artacak
NOAA, mevcut solar maksimum döneminde daha fazla jeomanyetik fırtına beklendiğini, bunun da gelecek birkaç ayda Kuzey Işıkları (Aurora Borealis) görülme olasılığını artıracağını kaydetti.
Yaklaşık bir yıl daha sürecek
NASA Uzay Hava Durumu Programı Direktörü Jamie Favors, yaklaşık bir yıl daha süreceği tahmin edilen evrede, Güneş’in üzerinde leke oluşması gibi çeşitli aktivitelerde artış görüleceğinin tahmin edildiğini belirtti.
Bu artışın, yıldız hakkında yapılan araştırmalar için yeni fırsatlar oluşturacağını, aynı zamanda Dünya ve Güneş Sistemi genelinde etkileri olacağını ifade etti.
Güneş aktivitelerinin zirvesi
NOAA Uzay Hava Durumu Operasyonları Direktörü Elsayed Talaat, solar maksimum evresinin 11 yıllık mevcut Güneş döngüsünde gözlenen Güneş aktivitesinin zirvesi olduğu anlamına gelmediğinin altını çizdi.
Tahminlerin üzerinde
Güneş Döngüsü Tahmin Paneli Eş Başkanı ve Texas’taki Southwest Araştırma Enstitüsünden bilim insan Lisa Upton, mevcut Güneş döngüsündeki aktivitelerin tahminlerin üzerinde olduğunu belirtti.
Solar maksimum evresi nedir?
Solar maksimum, Güneş’in aktivitesinin en yüksek seviyeye ulaştığı bir dönemdir. Bu evrede Güneş’teki lekelerin sayısı artar, güneş patlamaları ve koronal kütle atımları (CME) gibi olaylar daha sık görülür.
Güneş döngüsü
Güneş, yaklaşık 11 yıl süren bir döngüye sahiptir. Bu döngü içinde solar minimum ve solar maksimum evreleri bulunur. Solar maksimum evresinde Güneş, daha fazla enerji ve manyetik aktivite üretir, bu da Dünya’daki hava durumunu ve uzay hava koşullarını etkileyebilir.
Güneş fırtınaları ile bir “İnternet Kıyameti” yaşanması mümkün mü?
Son iddialar, NASA’yı da yanlış bilgi yağmuruna ve asılsız uyarılara maruz bıraktı. 2025 yılında beklenen, ancak 1 yıl daha erken gerçekleşebileceği iddia edilen jeomanyetik fırtınalar Dünya’da “İnternet Kıyameyi” gibi bir fenomene neden olabilir mi?
George Mason Üniversitesi’nden Profesör Peter Becker, “İnternet, güneşin nispeten sessiz olduğu bir dönemde olgunlaştı ve şimdi daha aktif bir döneme giriyor. İnsanlık tarihinde ilk kez artan güneş aktivitesi ile internete olan bağımlılığımız ve internete olan küresel ekonomik bağımlılığımız kesişiyor.” ifadelerini kullanıyor.
Profesör Becker, “Çok büyük bir olay internetin 1 aya kadar kesintiye uğramasına neden olabilir ve elektrik şebekesinde de ek hasar meydana gelebilir. Yani interneti kaybederseniz, yalnızca ABD’deki ekonomik zararın günde yaklaşık 10 milyar dolar civarında olduğu düşünülüyor. Ve eğer bu artarsa, örnek olarak, diyelim ki, Covid-19’dan daha büyük bir ekonomik bozulmayla oldukça hızlı bir şekilde karşılaşırsınız.” dedi.
“İnternet kıyameti” gibi terimler internette, özellikle sosyal medyada sıkça gündeme gelmeye başladı. Bu iddia, NASA’yı da yanlış bilgi yağmuruna ve asılsız uyarılara maruz bıraktı. NASA, internetin sonunun 2025’teki güneş fırtınasından kaynaklanma ihtimali hakkında henüz yorum yapmadı.
İddiaların dayanağı ‘sorular soran’ bir makale
Washington Post’un haberine göre Güneş, 2025 yılında özellikle aktif bir dönem olan “solar maksimum“a ulaşacak ve günümüzün dijital dünyası buna hazır değil. Post’un haberinde, güçlü bir güneş fırtınasının Dünya’yı vurabileceği ve bunun, şu ana kadar birbirine bağlı dünyada yaşanmamış nadir bir olay olduğu ve yaygın internet kesintisine yol açabileceği belirtiliyor. Bu iddialara dayanak ise Profesör Sangeetha Abdu Jyothi‘nin bir makalesi.
“Altyapımızın buna nasıl tepki vereceğini bilmiyoruz”
Washington Post haberinde Prof. Jyothi’nin ‘Güneş Süper Fırtınaları: İnternet Kıyametini Planlamak’ (Solar Superstorms: Planning for an Internet Apocalypse) adlı makalesinin, bu terimin popülerleşmesinde önemli bir rol oynadığına vurgu yapıyor.
California Üniversitesi (Irvin) Bilgisayar bilimi profesörü Prof. Jyothi‘nin alıntısı şöyleydi:
“Hiç böyle ekstrem vakalardan birini yaşamadık ve altyapımızın buna nasıl tepki vereceğini bilmiyoruz. Başarısızlık testlerimiz bu tür senaryoları bile içermiyor.”
Detaylı bilgi: Güneş fırtınaları ile İnternet Kıyameti yaşanması mümkün mü?
