Türkiye’de ‘küresel iller’ sınıfındaki tek il İstanbul oldu. 5 ilin daha bu potansiyeli taşıdığı belirlendi. İşte o iller…
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 2024-2028 dönemini kapsayan “Bölgesel Gelişme ve Ulusal Stratejisi“, bölgelerin küresel ekonomik entegrasyonunun güçlendirilmesi, rekabet edebilirliklerinin artırılması, bölgeler arası ekonomik ve sosyal yakınsamanın ve afet sonrası ekonomik ve sosyal toparlanmanın sağlanması amacıyla geliştirildi.
Strateji doğrultusunda atılan adımların başında “mekansal tipoloji küresel entegrasyon” geldi. Dijitalleşme ve mobilite artışı gibi uluslararası gelişmelerin ışığında ülkeler arası ekonomik ve sosyal etkileşim giderek artarken bu durumun beraberinde fırsatların yanı sıra riskleri de getirdiği görüldü.
Dolayısıyla ilk olarak “bölgelerin küresel ekonomik entegrasyonunun güçlendirilmesi” hedeflendi. Yapılan analizler neticesinde Türkiye’nin uluslararası ekonomik ve sosyal ilişkilerinin her geçen gün arttığı belirlenirken bu ilişkileri artırma potansiyeli bakımından bazı iller öne çıktı.
Bu kapsamda, küresel ve potansiyel küresel iller belirlendi. İşte İstanbul gibi küresel olma potansiyeli taşıyan 5 il:
Tek küresel il: İstanbul
Küresel entegrasyon boyutunda yer alan az sayıdaki ilin ülkenin batı bölgelerinde yer alan en gelişmiş iller olduğu görüldü. Her bakımdan ülke merkezi konumundaki İstanbul, diğer tüm illerden açık ara farkla “küresel kent” olarak adlandırıldı.
İstanbul, ülke nüfusunun yüzde 18’ini barındırıyor
Ülke nüfusunun yüzde 18’ini barındıran İstanbul, Türkiye’de izinli olarak çalışan yabancı uyruklu kişilerin de yaklaşık yüzde 40’ına ev sahipliği yapıyor. İstanbul’un bu göstergeler açısından baskınlığının yanı sıra “potansiyel küresel iller”in de teknoloji üretimi, yabancı sermaye tutarı ve yabancı çalışan sayısı bakımından Türkiye içinde önemli bir yere sahip olduğu belirlendi.
Küresel olma potansiyeli taşıyan şehirler:
ANKARA
Başkent olmanın verdiği avantaj ve güçlenen sanayisiyle Ankara, gelişmiş üretim yapıları ve geleneksel ticari merkez nitelikleriyle öne çıkıyor. Potansiyel küresel iller içinde Ankara, tescil edilen patent sayısı, bilgi yoğun hizmet sektörlerinde çalışanlar ile finans ve sigorta faaliyetleri bakımından İstanbul’un ardından ön plana çıkıyor.
BURSA
Bursa, orta-yüksek teknolojili sektörlerde İstanbul’u takip ediyor.
ANTALYA
Antalya dış hat yolcu sayısı ve yabancı uyruklu çalışan kişi sayısında İstanbul’u takip ediyor.
KOCAELİ
Kocaeli, toplam dış ticaret miktarında İstanbul’un izinden gelirken orta-yüksek teknolojili sektörlerde çalışan kişi sayısı bakımından da 3’üncü sırada yer alıyor.
İZMİR
İzmir ise dış ticaret miktarı, finans ve sigorta faaliyetleri ve bilgi yoğun hizmet sektörlerinde çalışan sayısı göstergelerinde Türkiye’de 3’üncü sırada bulunuyor.
Türkiye’nin 2024-2028 yıllarını kapsayacak bölgesel gelişme ulusal stratejisi belli oldu
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan “Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi”ne (2024-2028) ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre, bölgelerin sosyoekonomik özellikleri, potansiyelleri ve ihtiyaçları belirlenerek, mekana göre farklılaştırılmış politikaların geliştirilmesi sağlanacak.
Strateji kapsamında belirlenen hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için bazı ilkeler takip edilecek. Bu kapsamda mekansal ve tematik stratejilerin belirlenmesinde ulusal plan ve stratejilerle uyum ve tamamlayıcılığa dikkat edilecek.
Bölgesel gelişme politikaları, mekansal ihtiyaçlar ve potansiyeller dikkate alınarak tasarlanacak ve uygulanacak. Bölgesel gelişme hedeflerinin belirlenmesi ve bunlara ulaşılması için paydaşlar bir araya getirilecek, ortaklık ve işbirliği tesis edilecek, çok düzeyli yönetişim yapısı oluşturulacak.
Sürdürülebilir kalkınma amaçları dikkate alınacak, bölgelerin şoklara hazırlık ve dayanma yeteneğinin güçlendirilerek değişen koşullara uyum sağlaması ve aynı zamanda temel işlevlerini sürdürebilmesi sağlanacak.
Ayrıca küresel ve ulusal fırsat ile tehditler çerçevesinde yerleşimlerin güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesiyle uygulama süresini de dikkate alarak stratejik öncelikler belirlenecek. Stratejilerin hayata geçirilmesi için uygulama çerçevesi oluşturulacak. Ulusal düzeyde yönlendirici stratejilerin belirlenmesi, detaylı planlama ve uygulamanın alt ölçekli planlar ile yerinde gerçekleşecek.
4 boyutlu ele alınacak
2024-2028 BGUS vizyonu, küresel gelişmelerin getirdiği fırsat ve tehditler ile yapılan detaylı mekansal analizler çerçevesinde, bölgelerin sahip olduğu gelişme potansiyelleri dikkate alınarak, ulusal kalkınma sürecinin bölgesel gelişme politikası önceliklerine hizmet edecek şekilde belirlendi.
Buna göre, söz konusu dönem için belirlenen bölgesel gelişme vizyonu küresel entegrasyon, rekabetçilik, yakınsama ve afet sonrası ihya olmak üzere 4 gelişme boyutunu içeriyor.
Yerelden ulusala, ulusaldan küresele temel yaklaşımıyla bir taraftan bölgelerin sahip oldukları içsel potansiyellerin tamamlayıcılık ve öğrenme odağıyla oluşturacağı sinerjiyle ülke içi gelişmişlik farklarını azaltarak, diğer taraftan da küresel düzeyde söz sahibi bölgelerin sayısını artırarak, Türkiye’nin ulusal kalkınma sürecini hızlandırmak ve güçlendirmek hedefleniyor.
Stratejinin temel amaçları arasında, bölgelerin küresel ekonomik entegrasyonunun güçlendirilmesi, bölgelerin rekabet edebilirliklerinin artırılması, bölgeler arası ekonomik, sosyal yakınsamanın sağlanması, afet sonrası ekonomik ve sosyal toparlanmanın gerçekleştirilmesi yer alıyor.
