İstanbul, Ankara ve İzmir bölgesel liglerinden toplam 16 takımın katılımıyla 1959 yılında “Millî Lig” adıyla ilk sezonu düzenlenen lig, o sezon iki gruba bölünmüş ve bu grupların birincileri arasında yapılan iki maç sonunda şampiyonunu bulmuştu. 1962-63 sezonunda “Türkiye 1. Futbol Ligi“, 2001-02 sezonu başında “Süper Lig” adı kullanılmaya başlanırken bu dönemden sonra farklı sponsorların desteği sebebiyle lig adının başına sponsor adı eklenerek kullanıldı.
Zaman içinde katılımcı sayısı ve format bakımından çeşitli değişikliklere uğradı. Süper Lig ya da sponsorluk anlaşması gereği Trendyol Süper Lig, Türkiye’deki en üst seviye futbol ligidir. Bir sezonda 19 takımın mücadele ettiği ligde, 569 Oyuncu, 263 Yabancı oyuncunun yer aldığı Türkiye Süper Lig’i 1.94 milyar Euro piyasa değeriyle dokuzuncu sırada bulunuyor.
Geçmişi 1900’lü yıllara dayanan Türk Futbolu, yoluna 1923’de Kurulan Türkiye Futbol Federasyonu ile devam ederken, 21 Mayıs 1923 tarihinde FIFA’nın 26. üyesi oldu, 1962 yılında UEFA Türkiye’nin tam üye olduğunu açıkladı. Bu süreçlerde Türk futbolunda yabancı teknik adamlar ve futbolcular önemli görevler üstlendi.
1984’e ve Jupp Derwall’ın Galatasaray’ın teknik direktörü olarak gelişine baktığımızda.Alman, koçluk yöntemlerinde bir devrim yarattı ve Türk futbolunun standartlarını önemli ölçüde iyileştirdi. Kısa sürede Guus Hiddink, Gordon Milne ve Sepp Piontek gibi diğer yabancı teknik direktörler Türkiye’de çalışmaya başladı. Sonuç olarak, futbolun standardı yükseldi ve ülke futbolcular için çok daha çekici bir yer haline gelmeye başladı.
Derwall’un gelişinden önce, tek yabancılar Yugoslavya veya diğer Doğu Bloku ülkelerinden geliyordu, ancak şimdi dünyanın dört bir yanından geliyorlar. İlk büyük isimler 1987 ve 1988’de sırasıyla Galatasaray ve Fenerbahçe’ye katılan Didier Six ve Harald Schumacher oldu. Sonraki yıllarda Jean-Marie Pfaff, Raimond Aumann, Dalian Atkinson ve 1995 Şampiyonlar Ligi kazanan ikili, John van den Brom ve Peter van Vossen hepsi Türkiye’ye geldi (1).
2024/25 sezonunda Türkiye’ye gelen yabancı teknik direktörler arasında Fenerbahçe Kulubü, dünyaca ünlü Portekizli teknik direktör Jose Mourinho ile resmi sözleşme imzaladı. İsmail Kartal’ın ayrılığının akabinde Jose Mourinho’yu teknik direktörlük görevine getiren Fenerbahçe’nin bu hamlesi dünya basınında büyük yankı uyandırmıştı.
Fenerbahçe, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yaptığı açıklamada Jose Mourinho’nun sezonluk olarak alacağı ücreti duyurdu. Yapılan açıklamada, “Şirketimiz, 2024-2025 ve 2025-2026 futbol sezonları Futbol A takım teknik direktörlük görevi için Sayın Jose Mario Dos Santos Mourinho Felix ile sezonluk 10.500.000 Avro garanti ücret karşılığında anlaşmaya varmıştır.” ifadeleri kullanıldı. 2 yıllık mukavele imzalanmasıyla birlikte Mourinho’nun Fenerbahçe’ye maliyetinin bonus ve haklarla birlikte 24 milyon euro olduğu ortaya çıktı (2).
Kariyerinde İnter, Real Madrid, Chelsea gibi takımlarda çalışan tecrübeli teknik adam 4 kez “Yılın Kulüp Teknik Direktörü” ödülünü aldı. Mourinho son olarak İtalyan ekibi Roma’nın teknik direktörlük görevini üstlenmişti. Portekizli çalıştırıcının kariyerinde 2 Şampiyonlar Ligi Kupası bulunurken 3 kez de Premier Lig şampiyonluğu bulunuyor (3).
2024/25 Süper Lig sezonun ilk yarısında, hem Süper Lig’de hem de Avrupa liglerinde kariyerine ve ödenen paralar karşısında beklenilen başarı grafiğini çizemeyen teknik adam Jose Mourinho zaman zaman yapmış olduğu açıklamalarla Süper Lig organizasyonu ve hakemler ile ilgili demeçler verdi.
09.10.2024’de son dönemde verdiği çok eleştirilmesine sebep olan demeçlere açıklık getiren Portekizli, AZ Alkmaar maçından sonra yaptığı açıklamada; “Ben buraya geldiğim zaman söylemiştim. ‘Ben Türk ligi için çalışmak istiyorum ama her şeyden önce Fenerbahçe için çalışmak istiyorum...’ Türkiye liginde değişmesi gereken şeyler var. Çünkü Türkiye, Türk liginden çok daha büyük. Sadece futbol değil, Türkiye ligi…” dedi (4).
04.11.2024’de, Süper Lig 11’inci haftasında Trabzonspor sahasında Fenerbahçe’ye 3-2 mağlup oldu. Karşılaşmanın ardından Fenerbahçe Teknik Direktörü Jose Mourinho, basın toplantısında; “Yurt dışında çok fazla insan Türk ligini izlemiyor. Londra’da muhtemelen bir tek oğlum izliyordur Türkiye ligi maçlarını..” İfadelerine yer verdi (5).
20.12.2024’de, Fenerbahçe Teknik Direktörü Jose Mourinho, Eyüpspor’la 1-1 berabere kaldıkları maçın ardından yaptığı açıklamada; “Sahadaki penaltılar başka takım için olsaydı verilirdi. Bu ülkede hakem olmak zor. Portekiz’de, İtalya’da, İngiltere’de, İspanya’da çalıştım, böylesini görmedim” dedi (6).
Son olarak; 05.01.2025 tarihinde Trendyol Süper Lig’in 18’inci haftasında konuk ettiği Atakaş Hatayspor’u 2-1 mağlup eden Fenerbahçe’de Mourinho, hakem kararlarının oyuncularını etkilediğini söyledi. Fenerbahçe Teknik Direktörü Jose Mourinho, “Oynadığımız lig toksik bir lig, rakipler de bunu biliyor” dedi (7).
“Süper Lig maçlarının yurt dışında izlenmediğini” ve “Süper Lig’in Toksit Lig olduğunu” söyleyen Mourinho’nun bu söylemleri ile Türk Futbolunun Marka Değerine zarar verdiğini birilerinin Mourinho’ ya hatırlatması gerekir. Bir ligin toksik olarak tanımlanması ona zarar verir; reklam, sponsorluk, idda, yayın, takipçi vs gelirlerini azaltır. Elbetteki Süper Lig’in bir takım problemleri bulunmaktadır. Süper lige zarar veren unsurlar vardır. Futbol ligini bir bütün düşündüğünüzde içinde; Tepe yöneticiler, Kulüp Başkanları, Teknik Adamlar, Futbolcular, Medya, Taraftarlar, Takipçiler, Hakemler gibi birçok paydaşları bulunmaktadır. Önemli olan tüm paydaşların hep birlikte ligin marka değerini artırması için hassas davranmasıdır. Sadece hakemler ve skorlar üzerinden meseleye bakarak, çalıştığınız kuruma toksikli derseniz bundan herkes zarar görür. Türkiye Futbol Süper Ligi’nin “toksik bir lig” olarak nitelendirilmesi, ligdeki ortamın hem sahada hem de saha dışında negatif olumsuz bir hale gelmesini ifade eder. Türk futbolunun tüm paydaşları, Türk Futbolunun Marka Değerini Artırmak için çaba göstermelidir.
Belkide, “Mourinho nasıl bunu söyler demek yerine Mourinho neden böyle söyledi demek gerekir” (8).
Bize göre; Süper Lig Toksik Lig Değildir. Türk Futbolu hepimizin öz değeridir. Hak ettiği yere bir gün mutlaka gelecektir.
Kaynaklar:
- https://thesefootballtimes.co/2020/09/08/why-the-turkish-super-lig-is-so-much-more-than-a-retirement-home-for-ageing-stars/
- https://www.hurriyet.com.tr/sporarena/jose-mourinhonun-fenerbahceye-maliyeti-belli-oldu-kap-aciklamasi-geldi-aziz-yildirim-ve-ali-kocun-teklifleri-arasindaki-fark-da-ortaya-cikti-42472846
- https://www.ntvspor.net/futbol/jose-mourinho-kimdir-kac-kupa-kazandi-hangi-takimlari-calistirdi-fenerbahce-nin-yeni-teknik-direktoru-mourinho-mu-oldu-anlasti-mi-665982cff556be004f516515
- https://10haber.net/spor/jose-mourinho-turkiye-turk-liginden-cok-daha-buyuk-553164/
- https://www.liderhaber.com.tr/jose-mourinhodan-sert-elestiriler-yurt-disinda-cok-fazla-insan-turk-ligini-izlemiyor
- https://gazeteoksijen.com/spor/mourinho-bu-ulkede-hakem-olmak-zor-231083
- https://www.diken.com.tr/mourinho-oynadigimiz-lig-toksik-bir-lig/
- https://x.com/FenerinBekcisi/status/1876205395565531395
