Lewy cisimcikli demans, beyin fonksiyonlarını etkileyen karmaşık bir nörolojik bozukluk olarak hem hastalar hem de yakınları için oldukça zorlu bir süreç yaratıyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, bu hastalığın yönetiminde erken teşhisin ve bütüncül bir yaklaşımın büyük önem taşıdığını vurguluyor.
Lewy cisimcikli demans, Alzheimer ve Parkinson gibi diğer nörolojik hastalıklarla benzerlikler taşıdığı için teşhisi de zor olabiliyor.
🧠 Lewy cisimcikli demans beyin fonksiyonlarını nasıl etkiler?
Lewy cisimcikleri adı verilen anormal protein birikimlerinin beyin hücrelerinde toplanmasıyla ortaya çıkan bu demans türü, bilişsel işlevlerde, hareket kontrolünde ve davranışlarda bozulmalara yol açıyor. Prof. Dr. Sultan Tarlacı, LCD’nin özellikle yaşlı bireylerde görüldüğünü ve zamanla hafıza kaybı, dikkat eksikliği, motor becerilerde zayıflama ve davranış değişiklikleri gibi belirtiler gösterdiğini belirtiyor. Hastalığın yönetiminde erken teşhis ve kişiye özel bir bakım yaklaşımı yaşam kalitesini artırabiliyor.
🚨 Farklı kategorilerde belirtiler ortaya çıkabilir
Prof. Dr. Tarlacı, Lewy cisimcikli demansın üç ana belirti kategorisinde kendini gösterdiğini ifade ediyor:
- Bilişsel bozukluklar: Kısa süreli hafıza kaybı, dikkat ve odaklanma güçlüğü, problem çözmede zorluk, zihinsel yavaşlama
- Motor belirtiler: Titreme, kaslarda sertlik, hareketlerde yavaşlama, koordinasyon ve denge kaybı, yürüyüş anormallikleri
- Davranışsal ve ruhsal belirtiler: Halüsinasyonlar, huzursuz uyku, depresyon, kaygı, kişilik değişimi, huzursuzluk veya saldırganlık
Ek olarak; düşük tansiyon, idrar sorunları ve terleme bozuklukları gibi otonom sinir sistemi sorunları da görülebiliyor.
🧬 Lewy cisimcikli demansın risk faktörleri nelerdir?
Hastalığın gelişiminde yaş, genetik yatkınlık, cinsiyet, geçmiş hastalık öyküsü ve yaşam tarzı önemli rol oynuyor. Özellikle 60 yaş ve üzeri bireylerde, ailesinde LCD veya başka nörodejeneratif hastalık öyküsü olanlarda risk artıyor. GBA ve SNCA gibi genetik mutasyonlar, geçmiş kafa travmaları, düşük fiziksel aktivite, sigara-alkol kullanımı, nörotransmitter dengesizlikleri ve çevresel toksinler de risk faktörleri arasında bulunuyor.
🩺 Tanı ve tedavi: Bireyselleştirilmiş yaklaşım şart
Prof. Dr. Tarlacı, Lewy cisimcikli demans tanısının karmaşık olabileceğine dikkat çekiyor. Tanı sürecinde semptomlar, medikal geçmiş ve fiziksel muayene temel alınıyor. Erken tanı, hastalığın yönetiminde büyük avantaj sağlarken, tedavi genellikle hastanın özel ihtiyaçlarına göre planlanıyor. İlaç tedavileri, destekleyici yaklaşımlar, günlük yaşam düzenlemeleri ve ileri evrelerde özel bakım ile multidisipliner destek önemli yer tutuyor.
Kaynaklar:
- Walker, Z., Possin, K. L., Boeve, B. F., & Aarsland, D. Lewy body dementias. The Lancet, 2015. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(15)00462-6/fulltext
- McKeith, I. G., et al. Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies. Neurology, 2017. https://n.neurology.org/content/89/1/88
- O’Brien, J. T., & Thomas, A. Dementia with Lewy bodies: clinical features and diagnosis. The Lancet Neurology, 2015. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1474442214702458
- Taylor, J. P., McKeith, I. G., et al. New evidence on the management of Lewy body dementia. The Lancet Neurology, 2020. https://www.thelancet.com/journals/laneur/article/PIIS1474-4422(20)30453-1/fulltext
