Tüp bebek tedavisi ve kısırlık: Gebelik başarısını artıran öneriler

İnfertilite (kısırlık), kadınlarda en sık karşılaşılan üreme sağlığı sorunları arasında yer alıyor. Polikistik over sendromu (PCOS), hormon bozuklukları, yumurtalık kistleri, obezite, alkol-sigara kullanımı ve çevresel etkenler infertilite üzerinde belirleyici olabiliyor. Kadınlarda adet düzensizliği, hiç adet görmeme, uzun süre gebelik elde edememe ve erkek tipi tüylenme gibi belirtiler genellikle bir infertilite tanısının habercisi olabiliyor. Bu durumda en çok başvurulan tedavi yöntemlerinden biri ise tüp bebek tedavisi (IVF) uygulamaları oluyor.

Tüp bebek tedavisi neden kişiye özel planlanmalı?

Memorial Dicle Hastanesi’nden Op. Dr. Zelal Savaş Coşkun‘a göre, tüp bebek tedavisine başvuran çiftlerin büyük bir bölümü yüksek başarı oranlarıyla gebelik elde edebiliyor. Ancak bu sürecin etkin bir şekilde ilerleyebilmesi için kişiye özel tedavi planı oluşturulması gerekiyor.

• Kadının yaşı, rahim ve yumurta sağlığı, daha önceki tedavi geçmişi gibi unsurlar dikkate alınarak ilerlenmesi büyük önem taşıyor.
• Özellikle infertilite süresi ve hormonel dengenin değerlendirilmesi tedaviye yön veriyor.
• Tedavi süreci yalnızca kadına değil, erkeğe de ait faktörleri içerdiğinden, baba adaylarının sürece psikolojik ve fiziksel olarak dahil edilmesi gerekiyor.

Tüp bebek tedavisinde başarı oranı yüzde 60’ın üzerinde

Modern yaşamın getirdiği geç yaşta evlilikler ve menopoz yaşının düşmesi gibi nedenlerle tüp bebek tedavisine ilgi her geçen gün artıyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından paylaşılan rapora göre; her 6 çiftten 1’inin infertilite tedavisine ihtiyaç duyduğunu ortaya koyuyor. Yumurtalıkların uyarılması, yumurta toplanması, döllenme ve embriyo transferi gibi aşamalardan oluşan tüp bebek sürecinde her şey yolunda giderse gebelik sağlanabiliyor.

Özellikle nedeni açıklanamayan infertilite, sperm kalitesindeki düşüklük veya tüplerde tıkanıklık gibi durumlarda tüp bebek yöntemleriyle çocuk sahibi olma oranları geçmişe kıyasla oldukça artmış durumda. Başarı oranları ise yüzde 60-70 bandında seyrediyor. 🚼

Tüp bebek sürecinde dikkat edilmesi gereken 4 temel bilgi:

1. İdeal kilo ve zararlı alışkanlıklar: Kadınlarda fazla kilo, tüp bebek sürecini olumsuz etkileyebilir. Erkeklerde ise alkol ve sigara kullanımı sperm kalitesini düşürebilir. Bu alışkanlıkların bırakılması başarı şansını artırır.
2. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları: Kızartma ve işlenmiş gıdalar yerine baklagiller, taze sebze-meyve ve doğal besinler tercih edilmelidir. Asitli içeceklerden uzak durulmalı.
3. Folik asit takviyesi: Gebelik öncesinde folik asit yönünden zengin gıdalar tüketilmeli; doktorun önerdiği takviye ürünler düzenli olarak kullanılmalıdır.
4. Psikolojik destek: İnfertilite süreci ve tüp bebek aşamaları çiftlerde stres ve kaygı oluşturabilir. Bu nedenle bir uzmandan psikolojik destek almak sürecin daha sağlıklı ilerlemesini sağlar.

Tüp bebek sürecinde karşılaşılan zorluklar ve destekleyici uygulamalar:

Tüp bebek tedavisi, birçok çift için umut verici bir seçenek olsa da her zaman kolay bir süreç olmayabilir. Tedaviye başvuran bireylerin karşılaştığı fiziksel ve duygusal zorluklar, sürecin her aşamasında etkili olabilir. Özellikle ilk denemede gebelik elde edilememesi, çiftlerde hayal kırıklığı ve stres yaratabilir. Bu nedenle sabırlı olmak ve sürecin her adımında bilinçli ilerlemek büyük önem taşıyor.

Tüp bebek tedavisinde stresin etkisi göz ardı edilmemeli

Uzmanlara göre, tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen önemli unsurlardan biri de psikolojik durum. Kaygı, endişe, depresyon gibi duygular hormon dengesini etkileyerek hem kadın hem de erkek üzerinde olumsuz etki bırakabiliyor. Bu nedenle tedavi sürecine eşlik eden psikolojik destek programları, çiftlerin motivasyonunu artırmakla kalmıyor; aynı zamanda hormonal dengeye olumlu katkı sağlayarak başarı şansını da yükseltiyor.

Destekleyici uygulamalar tedaviyi güçlendirebilir

Tüp bebek tedavisinin yanında uygulanan bazı tamamlayıcı yöntemlerin de başarıya katkısı olabilir. Bunlar arasında:

• Akupunktur: Yumurtalık fonksiyonlarını destekleyebilir, stres seviyesini düşürebilir.

• Meditasyon ve nefes çalışmaları: Zihinsel rahatlama sağlayarak vücuttaki stres hormonlarını azaltabilir.

• Antioksidan takviyeleri: Özellikle erkeklerde sperm kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.

• Beslenme danışmanlığı: Kadınlarda hormonal dengeyi sağlamak için kişiye özel planlamalar önemlidir.

Tüp bebek başarısı sadece tıbbi değil, bütüncül yaklaşımla mümkün

Tüp bebek tedavisinde başarıyı yalnızca tıbbi protokoller belirlemez. Kişisel yaşam tarzı, psikolojik denge, doğru beslenme ve stres yönetimi sürecin en az ilaçlar kadar etkili parçalarıdır. Özellikle ilk denemede başarı sağlanamasa bile, tedaviye devam etmek isteyen çiftlerin doktor kontrolünde yeni stratejilerle ilerlemesi önemlidir. Günümüzde uygulanan modern tedavi yöntemleri ve bütüncül yaklaşımlar sayesinde birçok çift sağlıklı bir gebelik elde edebiliyor.

Kaynaklar:

• Kotlyar, A. M., & Seifer, D. B. (2023). Women with PCOS who undergo IVF: A comprehensive review of therapeutic strategies for successful outcomes. Reproductive Biology and Endocrinology, 21, Article 70. https://rbej.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12958-023-01120-7
• Orosz, M., Borics, F., Rátonyi, D., et al. (2024). Endocrine characteristics and obstetric outcomes of PCOS patients with successful IVF and non-IVF pregnancies. Journal of Clinical Medicine, 13(18), 5602. https://www.mdpi.com/2077-0383/13/18/5602
• JAMA Network Open (2020). Association of Metformin with pregnancy outcomes in women with polycystic ovarian syndrome undergoing in vitro fertilization: A systematic review and meta-analysis. JAMA Network Open. https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2768941
• Zhang, L., Cai, H., Li, W., Tian, L., & Shi, J. (2022). Duration of infertility and assisted reproductive outcomes in non‐male factor infertility: Can use of ICSI turn the tide? BMC Women’s Health, 22, Article 480. https://doi.org/10.1186/s12905-022-02062-9
• Shingshetty, L., Wang, R., Feng, Q., Maheshwari, A., & Mol, B. W. (2024). Prognosis-based management of unexplained infertility—why not? Human Reproduction Open, 2024(2). https://doi.org/10.1093/hropen/hoae015
• Templeton, A., Morris, J. K., & Parslow, W. (1996). Factors that affect outcome of in vitro fertilisation treatment. The Lancet, 347(9001), 1587–1591. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(96)05291-9
• Palermo, G., Rosenwaks, Z., & Cobo, A. (2008). Intracytoplasmic sperm injection: Past, present and future. Human Reproduction Update, 14(5), 737–754. https://doi.org/10.1093/humupd/dmn027
  Makale, tüp bebek tedavisinde sıklıkla başvurulan intracytoplasmic sperm injection (ICSI) yönteminin tarihçesini, mevcut durumunu ve gelecekteki potansiyel gelişmelerini özetliyor.
• Sunkara, S. K., Coomarasamy, A., Khan, K. S., Rai, R., & Bhattacharya, S. (2011). Association between the number of eggs and live birth in IVF treatment: An analysis of 400,135 cycles. Human Reproduction, 26(7), 1768–1774. https://doi.org/10.1093/humrep/der050

Sertleşme sorunu için ameliyatsız çözüm: Şok dalga tedavisi