Son dönemde hukuk fakültelerinden mezun olanların sayısındaki hızlı artış, eğitimde nicelik ve nitelik dengesini yeniden tartışmaya açtı. Özellikle Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı (HMS) sonuçları, hukuk eğitimine dair bazı yapısal sorunları ve yeterlilik konusundaki endişeleri daha görünür hale getirdi. Bu tablo, sadece eğitim sistemini değil, mesleki standartları da yeniden değerlendirme ihtiyacını ortaya koyuyor.
Üniversite sayısı artıyor, kalite tartışmaları büyüyor
Ülkemizde üniversite sayısı malumunuz çok arttı. Bu artış ve haliyle pek çok bölümden pek çok mezun verilmeye başlamasının sonuçlarının ne olacağı tartışılıp duruyor. Buna ilişkin görüşlerde pozitif olanlar kadar negatif olanlar da var. Eğitimde nicelik arttıkça nitelik düşüşü kaçınılmaz bir durum. Buna ilişkin ilk veriler hukuk fakültesi için oluşmaya başladı. Hukuk fakültesi mezunlarının avukatlığa adım atması için getirilen sınavda bu sene başarı oranı sadece %23!
Her yıl 14 binden fazla yeni hukuk mezunu
Üniversite mezunu sayısı 180.000 ve yaklaşık 100.000 civarı mevcut öğrenci olduğu düşünülen hukuk fakültesinin devlet ve vakıf üniversiteleri toplam kontenjanı hemen hemen 14.100. Yani 280.000 kişilik hukukçu, avukat ya da avukat adayı ordusuna her sene 14.000’den fazla yeni üye dahil oluyor.
Yükseköğrenim sistemi bu kadar sayıda bir küme ile hareket ederken “mezunların kalitesi” için aklınıza pek çok soru geliyor olabilir. Aslında bu soruların birden fazla yanıtı var. Çünkü bilgiye ulaşım kolaylaştıkça mezun kalitesinden kast edilen şey branştan branşa değişiklik gösteriyor. Mezunun kalitesi çok iyi bilen, fazla bilen demekse, bilginin artık her yerde olduğunu hatırlamak gerekir.
Ama bunun karşılığı da hiç bilmemek olmaz. Üniversitelerden “bizim mezunumuz pek bir şey bilmez çünkü bilgi artık her yerde” diyen herhalde çıkmaz. Bu durumda, mesleki yeterliliğin nasıl sağlanabileceği merak konusuyken karşımıza “hukuk mesleklerine giriş sınavı (HMS)” adı altında yeni bir sınav çıktı.
Sınava giren 4 kişiden 3’ü başarısız oldu
Geçtiğimiz yıl ilk kez yapılan HMS’de başarılı aday sayısı %42 iken, Nisan 2025’teki sınavda %23’e geriledi. Bu sonuca göre hukuk fakültesini bitiren her 4 kişiden 3’ü avukatlık yapamayacak.
Sınavın çoktan seçmeli yapısı, ezbere dayalı sorular olduğu hukuk uzmanlarınca epey eleştirildi. Hukuk fakültelerinde sınavların yapısı da çok kendine özgü olabiliyor. Bu sınavlardan sonra yeniden çoktan seçmeliye geçmenin performansı etkilemiş olması da söz konusu.
Tabii sınav henüz çok yeni; yıllar içinde sorular biriktikçe, soru bankaları çıktıkça öğrencilere de daha iyi hazırlanmak için fırsat olacaktır.
Hukuk fakültelerinde ancak başaran öğrencilerin nasıl başardıkları sormamız gereken bir soru değil mi?
