Türkiye, yapay zeka alanındaki vizyonunu geniş kapsamlı bir stratejiyle ortaya koyuyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın açıkladığı yeni yol haritası; hiper ölçekli veri merkezlerinden etik ilkelere, yerli büyük dil modellerinden kamu politikalarında algoritmik dönüşüme kadar çok boyutlu adımlar içeriyor. 2030 hedefli bu plan, Türkiye’nin yalnızca teknoloji tüketen değil, bölgesel ölçekte üretim ve yönetişim odağı haline gelmesini amaçlıyor. Bu stratejik hamleler, hem kamu kurumlarını hem özel sektörü hem de girişimcilik ekosistemini dönüştürecek nitelikte.
Türkiye’nin yapay zeka yatırım planı hamlesi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kabine Toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, 2030’a kadar veri merkezi altyapısını 1 gigavata çıkaracak dev bir yapay zeka yatırım planını duyurdu. Bu kapsamlı strateji, sadece fiziksel altyapıyı değil; insan kaynağından etik kurallara kadar pek çok unsuru kapsıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarında öne çıkan başlıklar:
- 2030 yılına kadar toplam 1 gigavat kapasiteye ulaşacak veri merkezi yatırımları planlanıyor. Bu yatırımlar için 10 milyar doları aşan bütçeyle özel veri merkezi bölgeleri kurulacak.
- Mevcut 250 megavat düzeyindeki veri altyapısının, beş yıl içinde dört katına çıkarılması hedefleniyor.
- Veri merkezleri, güvenli ve sürekli enerji altyapısıyla donatılacak; kamu ve özel sektörün büyük veri ve yapay zeka ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tasarlanacak.
- Yapay Zeka Fonu ile yerli girişimler desteklenecek, insan kaynağı için uzmanlık eğitimleri yaygınlaştırılacak.
- Ulusal Yapay Zeka Kurulu, kamuya ait büyük veri havuzlarını toplum yararına dönüştürecek projeler geliştirecek.
- Kamu politikalarının algoritmik ve veri odaklı sistemlerle daha etkin hale getirilmesi hedefleniyor.
- Yapay zekanın doğurabileceği etik, güvenlik ve mahremiyet riskleri de dikkate alınacak ve bu alanlarda önlemler alınacak.
🔎 Türkiye’de yapay zeka alanında güncel gelişmeler
Türkiye, Erdoğan’ın açıkladığı stratejik çerçevenin yanı sıra son dönemde önemli gelişmelere ev sahipliği yapıyor:
Girişim ekosistemi hızla büyüyor
- TRAI verilerine göre, Haziran 2025 itibarıyla 411 yapay zeka odaklı girişim faaliyet gösteriyor — bu rakam 2017’den bu yana 17 kat artış anlamına geliyor.
- Girişimlerin çoğu üretken yapay zeka, akıllı platformlar ve makine öğrenmesi gibi alanlara yoğunlaşıyor.
Kamu destekli yatırımlar artıyor
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, büyük dil modelleri ve yerli yapay zeka sistemleri için yeni hiper ölçekli veri merkezleri kurmayı planlıyor.
- Bu yatırımlar TÜBİTAK ile birlikte hayata geçiriliyor.
🧠 Yerli yapay zeka sistemleri için hiper ölçekli altyapı hedefi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye’nin yerli yapay zeka sistemlerini desteklemek ve büyük dil modeli geliştirme kapasitesini artırmak amacıyla hiper ölçekli veri merkezleri kurmayı hedefliyor. Bu tesisler, petabaytlarca veri işleyebilen yüksek işlem kapasiteli altyapılar sunarak, doğal dil işleme, görüntü tanıma ve makine öğrenmesi gibi alanlarda yerli çözümlerin geliştirilmesini mümkün kılacak.
Hedeflenen veri merkezleri, sadece kamu kurumlarının değil, aynı zamanda özel sektörün ve akademinin de kullanımına açık olacak şekilde planlanıyor. Böylece, Türkiye’nin yerli büyük dil modeli (LLM) üretiminde bağımsızlık kazanması ve dışa bağımlılığın azaltılması amaçlanıyor. Bu merkezlerde üretilecek modellerin, Türkçe dil yapısına özgü karmaşık bağlamları daha iyi analiz edebilmesi hedefleniyor.
Bakanlık yetkilileri, bu altyapı yatırımlarının yalnızca donanım değil, aynı zamanda yazılım ekosistemi ve insan kaynağı gelişimini de kapsadığını vurguluyor. Bu doğrultuda, yüksek performanslı bilgi işlem sistemlerinin yanı sıra yerli işletim sistemleri, veri güvenliği yazılımları ve etik değerlendirme mekanizmaları da sistemin ayrılmaz parçaları olacak.
Uygulamalı dönüşüm alanları
- Akıllı üretim, tarım, iklim, eğitim ve sağlık gibi alanlarda yapay zekaya dayalı kamu projeleri genişliyor.
✅ Neden önemli?
- Türkiye, yalnızca bir teknoloji pazarı değil, aynı zamanda bölgesel veri ve yapay zeka merkezi olmayı hedefliyor.
- Eğitimden güvenliğe kadar çok sayıda sektörde karar süreçleri algoritmik sistemlere evrilecek.
- Kamu-özel iş birlikleriyle geliştirilecek modeller, girişimciliği ve ekonomik çeşitliliği artıracak.
📘 Ulusal Yapay Zeka Stratejisi (2021–2025)
🚀 Stratejinin kapsamı ve hazırlık süreci
Ulusal Yapay Zeka Stratejisi, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanarak 2021 yılında yürürlüğe girdi. Strateji, 6 öncelik, 24 hedef ve 119 eylem içeriyor. Kalkınma Planı ve Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı ile uyumlu olarak tasarlandı. 📚 yased.org.tr
🎯 2025 hedefleri
- Yapay zekanın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya katkısının %5’e çıkarılması
- AI alanında istihdam edilen uzman sayısının 50.000’e ulaşması
🧠 Eğitim, iş gücü ve etik mekanizmalar
Strateji kapsamında:
- Okullarda algoritmik düşünme, kodlama ve veri okuryazarlığı eğitimi teşvik ediliyor
- Kamu verilerinin açıklığı, etik denetim mekanizmaları ve algoritmik hesap verebilirlik öncelikli alanlar arasında yer alıyor
📄 sanayi.gov.tr
🛠️ Güncel eylem planı (2024–2025)
Yeni eylem planı kapsamında 71 başlıkta hedef tanımlandı. Kamu-özel sektör iş birliğinde açık veri kullanımının yaygınlaştırılması ve uluslararası uyum çabaları öne çıkıyor. 📄 sanayi.gov.tr
🧭 Sonuç
Türkiye’nin yapay zeka stratejisi, altyapıdan insan kaynağına, etik kurallardan uygulama alanlarına kadar çok katmanlı bir vizyon ortaya koyuyor. Bu vizyonun hayata geçmesi, yalnızca teknoloji üretimini değil, küresel güç dengelerindeki konumunu da doğrudan etkileyecek.
Kaynak: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Yapay Zeka Stratejileri ve Veri Merkezi Projeleri. www.sanayi.gov.tr. Erişim tarihi: 29 Haz. 2025.
Bunlarla da ilgilenebilirsiniz:
- 🔗 AB yapay zeka yasası: Türkiye’deki teknoloji şirketlerine etkileri
AB’nin yapay zekayı risk düzeylerine göre düzenleyen yasası ve Türkiye’deki etkileri ele alınıyor. - 🔗 Yapay zeka (AI) neleri değiştirecek? Büyük dönüşüm kapıda!
Sağlık, eğitim, ulaşım, üretim ve gündelik yaşamda yapay zekanın etkileri analiz ediliyor. - 🔗 Yapay zeka yöneticiliği yükseliyor: İş dünyasında dönüşüm hızlanıyor
Chief AI Officer pozisyonunun yaygınlaşması ve üretken yapay zekaya yönelik kurumsal stratejiler inceleniyor.
