FIFA Başkanı Gianni Infantino’nun “jeopolitik sorunları çözemeyiz” açıklaması, kurumun kendi imzaladığı İnsan Hakları Politikası ve FIFA Statüsü Madde 3 ile açık bir çelişki yaratıyor. Birleşmiş Milletler uzmanlarının, insan hakları ihlallerini gerekçe göstererek İsrail’in uluslararası futboldan men edilmesi yönündeki çağrısı, bu hukuki ve ahlaki sorumluluğu yeniden gündeme getiriyor.
📌 Öne çıkanlar
- BM uzmanları neden İsrail’in futboldan men edilmesini istedi?
Uzmanlar, İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki eylemlerinin “uluslararası hukukun açık bir ihlali” olduğunu ve FIFA’nın kendi kuralları gereği bu duruma göz yummaması gerektiğini belirtmektedir. - FIFA Statüsü Madde 3 nedir?
FIFA’nın anayasası niteliğindeki statünün 3. maddesidir ve “FIFA, uluslararası olarak tanınan tüm insan haklarına saygı göstermeye kararlıdır ve bu hakların korunmasını teşvik etmeye çalışır” ifadesini içerir. - Infantino’nun açıklaması neden çelişkili bulunuyor?
Çünkü FIFA’nın kendi politikaları, insan hakları ihlalleri konusunda tarafsız kalmayacağını ve standartları teşvik edeceğini belirtmektedir. “Jeopolitik sorunları çözemeyiz” açıklaması, bu taahhütlerden bir kaçış olarak yorumlanmaktadır.
FIFA Başkanı Gianni Infantino, İsrail’in Filistin’i işgali konusunda “FIFA jeopolitik sorunları çözemez” açıklamasını yapmıştı.
Oysa bu açıklama, FIFA’nın kendi İnsan Hakları Politikası (2017) ve Statüsü’nün 3. Maddesi ile çelişmekte; bu tutumuyla Infantino kurumu da suça ortak etmektedir.
FIFA Statüsü ve İmzalanan anlaşmalara göre; Birleşmiş Milletler (BM) uzmanları, 23 Eylül 2025’de yaptıkları açıklamada Filistin’deki insan hakları ihlalleri nedeniyle FIFA ve UEFA’ya İsrail’i uluslararası futboldan men etme çağrısı yapmıştı.
Açıklamada; İsrail Futbol Federasyonu ve Kulüplerinin turnuvalardan men edilmesi önerisinde bulunmuştu.
BM Raporları ve Hukuki Dayanaklar
BM raportörleri tarafından yapılan yazılı açıklamada, son yıllarda en az 8 İsrail futbol kulübünün işgal altındaki Batı Şeria’da sportif faaliyetlerini sürdürdüğü kaydedildi. Açıklamada, bu durumun “uluslararası hukukun açık bir ihlali” ve yasal olarak “haklı savaş doktrinini” ihlal eden bir saldırganlık eylemi olduğu da vurgulandı. “FIFA uluslararası hukuka saygı göstermeli ve İsrail futbol kulüplerinden bunu talep etmeli.” ifadesi kullanılmıştı. Açıklamada, FIFA’ya İsrail ve işgal altındaki Filistin topraklarına yönelik ayrımcı davranış ve ırkçılığa karşı sıfır tolerans politikasının uygulanmasını sağlama çağrısı yapılmıştı(1).
FIFA, soykırım yapan İsrail’in yasaklanması için yapılan oylamayı, “FIFA jeopolitik sorunları çözemez” gerekçesiyle durdurdu. AFP’ye göre; FIFA, İsrail’in uluslararası müsabakalarda yarışmasını yasaklamayacak.
FIFA’nın Kendi Kurallarıyla Çelişkisi
FIFA Başkanı Gianni Infantino’dan yapılan açıklamada, “İsrail’e karşı hiçbir önlem alınmayacak, FIFA jeopolitik sorunları çözemez” dedi. FIFA başkanı yapmış olduğu bu açıklamayla çelişkiye düşerek FIFA Statüsünün 3. Maddesi olan İnsan Hakları başlığı ile 2017’de imzalanan FIFA’nın İnsan Hakları Politikası‘na aykırı hareket ederek suç işlemekte ve suça ortak olmaktadır. Çünkü; FIFA Mevzuatı’nın 3. Maddesi ; İnsan Hakları: FIFA, uluslararası olarak tanınan tüm insan haklarına saygı göstermeye kararlıdır ve bu hakların korunmasını teşvik etmeye çalışır” denilmektedir.
FIFA İnsan Hakları Politikası Mayıs 2017’de FIFA Konseyi tarafından kabul edilmesinin ardından FIFA, yeni, dönüm noktası olan bir İnsan Hakları Politikası yayınlanmıştı. Belgede, “FIFA, uluslararası kabul görmüş tüm insan haklarına saygı göstermeye kararlıdır ve bu hakların korunmasını teşvik etmek için çaba gösterecektir” diyen, FIFA Statüsü’nün 3. maddesini barındırmaktadır.
FIFA’nın İnsan Hakları Politikası, FIFA yönetimi tarafından FIFA’nın Yönetişim Komitesi ile işbirliği içinde geliştirilmiştir. Belge, FIFA’nın İnsan Hakları Danışma Kurulu ve uluslararası kuruluşlardan, sendikalardan, sivil toplum kuruluşlarından, akademiden ve FIFA sponsorlarından çok çeşitli dış paydaşlar tarafından incelendi (2).
FIFA Statüsü Madde 3: Politikanın Temel Taahhütleri
Futbolunun uluslararası yönetim organı olan FIFA, ilk İnsan Hakları Politika belgesinde FIFA Statüsü Madde 3‘ü somutlaştırmaktadır. Mayıs 2017’de FIFA Başkanı Gianni Infantino ve FIFA Genel Sekreteri Fatma Samoura tarafından imzalanan belgeye göre;
- Bölüm 1: FIFA’yı “BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkelerine uygun olarak insan haklarına saygı gösterme” konusunda taahhüt eder.
- Bölüm 5: FIFA’nın işçi hakları, ayrımcılık, güvenlik ve oyuncu hakları gibi göze çarpan insan hakları risklerine örnekler sunar.
- Bölüm 7: FIFA’nın çelişkili ulusal yasal gereklilikler karşısında uluslararası insan hakları standartlarına uyma taahhüdünü özetlemektedir (3).
Ayrıca; FIFA’nın İnsan hakları ve ayrımcılıkla mücadele başlığında yer alan Gianni Infantino’nun Küresel Oyun için Stratejik Hedeflerinin 6. Hedefi: 2023-2027, sosyal sorumluluklara, özellikle insan hakları ve iklimle ilgili yönlere odaklanmaktadır. FIFA, operasyonları ve ilişkileri boyunca insan haklarına saygı gösterme sorumluluğunu üstlenir (4, 5).
Eyy Gianni Infantino,
bu ne perhiz bu ne lahana turşusu?
🔗 Kaynaklar:
- BM raportörleri: FIFA, İsrail futbol kulüplerinden uluslararası hukuka saygı göstermelerini istemeli – Anadolu Ajansı
- FIFA publishes landmark Human Rights Policy – Inside Fifa
- FIFA Publishes Human Rights Policy – IHRB
- Human Rights & Anti-Discrimination – Inside Fifa
- Human rights approach – Inside Fifa
