Küresel ölçekte bir stadyum projeleri dalgası yaşanıyor. Deloitte ve UEFA raporlarına göre, taraftar deneyimini artırma ve yeni gelir modelleri yaratma amacıyla yüzlerce yeni stadyum inşa ediliyor veya yenileniyor. Avrupa’nın en büyük stadyumu olan Camp Nou‘dan Türkiye’nin UEFA EURO 2032 hazırlıklarına kadar uzanan bu yatırımlar, TOKİ gibi kamu kurumları ile özel sektör ortaklıklarını da içeriyor.
📌 Öne çıkanlar: İddialı stadyum projeleri ve UEFA EURO 2032 hazırlıkları
- Deloitte, 2025 yılında dünya genelinde 300’den fazla stadyum projesinin başlayacağını ve bunların yarısının Avrupa ve Kuzey Amerika’da olacağını öngörüyor.
- UEFA’nın raporuna göre, Avrupa’daki stadyum projeleri artık tasarım aşamasını geçerek inşaat ve meyve verme dönemine girdi.
- İspanya’da, Avrupa’nın en büyük stadyumu olan Camp Nou’nun kapasitesi 105.000’e çıkarılırken, Real Madrid’in Santiago Bernabeu stadının renovasyonu da tamamlanmak üzere.
- Türkiye’de TOKİ tarafından yürütülen proje, başlangıçta 18 olan stadyum sayısını 35’e çıkardı.
- Türkiye, İtalya ile birlikte ev sahipliği yapacağı UEFA EURO 2032 turnuvasına 5 stadyum ile katkıda bulunacak.
Stadyumlar, oyun alanları ve eğitim tesisleri gibi spor altyapısına yapılan yatırımlar, hem kamu hem de özel sektörlere geniş sosyal ve ekonomik getiriler sağladığı için artış eğilimi göstermektedir. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya Pasifik gibi bölgelerdeki spor takımlarının altyapı geliştirmeye yoğun yatırım yapmasıyla birlikte bu eğilim son yıllarda yeniden odak noktasına gelmiştir. Büyümeyi ortak bir hedef olarak belirleyen hükümetler ve topluluklar, ulaşım bağlantıları gibi tamamlayıcı altyapılar sağlamak için spor yatırımcılarıyla birlikte çalışabilir ve topluluk kaynakları, sporun sosyoekonomik etkisini artırmaya yardımcı olabilir. Önümüzdeki yıl, topluluklar için ekonomik getirileri artırabilecek ve sporun kültür ve toplumun kalbine daha da yerleşmesini sağlayabilecek çok sayıda altyapı projesinin hayata geçirilmesi bekleniyor.
Deloitte ve UEFA Raporları: Küresel Bir İnşaat Dalgası
Deloitte, 2025 yılında 300’den fazla küresel spor stadyumunun yenileme veya yeni inşaat çalışmalarına başlayacağını öngörüyor. Deloitte’un spor altyapısı gelişmelerine ilişkin analizine göre, bu yeni stadyum altyapı projelerinin neredeyse %50’sinin Kuzey Amerika ve Avrupa’da gerçekleşmesi bekleniyor. Avrupa genelinde, öncelikli olarak futbol stadyumlarına odaklanan stadyum yatırımlarının büyümesi, yeni bir taraftar dalgasını çekmeyi amaçlıyor ve bu programları uygulayan kuruluşlar için gelir çeşitlendirme fırsatları sağlayabilir.
İddialı stadyum projeleri kamu-özel yatırım hedeflerini birleştirmeyi amaçlıyor. Spor sahipleri stadyumları destinasyonlara dönüştürerek sosyoekonomik büyümeyi, toplum katılımını ve gelir çeşitlendirmesini teşvik ediyor (1).
UEFA’nın yayınladığı rapora göre, Avrupa’daki stadyum yeni inşa ve yenileme projeleri tasarım aşamasını geride bırakarak 2024’te meyve vermeye başlıyor. UEFA’ nın Avrupa Kulübü Finans ve Yatırım Manzarası raporunda, tasarımcıların seçildiği, yüklenici tedarik süreçlerinin devam ettiği ve projelerin temellerinin atıldığı vurgulanıyor. Analistler raporda, stadyum geliştirme ve diğer altyapı projelerine yapılan mali harcamaların kulüpler için bir yatırım anlamına geldiğini, kapasitedeki artışların gişe hasılatını artırabileceğini, gelişmiş eğitim tesislerinin ise daha kaliteli oyuncuları çekmeye yardımcı olabileceğini belirtti.
Avrupa’dan Örnekler: Camp Nou ve Santiago Bernabeu
2023 yılında hem yenilemeler hem de yeni inşaatlar tamamlandı. Sırbistan’da, Loznica ve Leskovac’ta, ilgili kulüplerin ve toplulukların ihtiyaçlarını karşılayan 8.000 kişilik yeni stadyumlar inşa edildi. Almanya’da ise Karlsruher SC’nin yeni evi olacak 34 bin kişilik Wildparkstadion, Temmuz 2023’te açıldı. İspanya’da iki tarihi stadyum şu anda tadilattan geçiyor. FC Barcelona, 2023 yazında, kapasitesini 105.000’e çıkaracak bir modernizasyon projesi kapsamında, halihazırda Avrupa’nın en büyük futbol stadyumu olan Camp Nou’yu boşalttı. Madrid’de 84 bin kişilik Santiago Bernabeu stadının yeniden inşası 2024’ün ilk çeyreğinde resmen başladı ve beş yıllık bir projenin sonu olacak.
Stadyumlar, kulüplerin bildirdiği maddi duran varlıkların ana türüdür; kulüplerin %18’i stadyumlarını bilançolarına dahil ederken, stadyumlar toplam maddi duran varlıkların %82’sini oluşturmaktadır. Ancak kulüpler piyasa güçlerinden muaf değil; çünkü pandemi sonrası inşaat piyasasındaki artan malzeme maliyetleri, projelerin başlamasını engelledi ve zamanında tamamlanmasını zorlaştırdı (2).
Türkiye’nin Stadyum Vizyonu: TOKİ Projesi ve UEFA EURO 2032
Türkiye’de stadyum geliştirme konusunda, 2012 yılında Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından yönetilen ulusal bir spor tesisleri geliştirme projesi başlatılmıştır. Bu projenin amacı, ülkeye hem profesyonel sporlar hem de rekreasyonel sporlar için modern spor tesisleri sağlamaktır. Başlangıçtaki plan 18 yeni stadyum ve arenanın geliştirilmesini içeriyordu. Ancak şu anda 35 geliştirme projesi bulunmaktadır (3).
Türkiye, İtalya ile birlikte ev sahipliği yapacağı UEFA EURO 2032’ye 5 stadyumla katılacak. UEFA, ortak organizasyonu resmen onayladı ve her ev sahibi ülkenin 5 stadyumla toplam 10 stadyuma katkıda bulunması bekleniyor.
🔗 Kaynaklar:
- Deloitte. (2025). Sports fan experience explodes with new sports infrastructure.
- Coliseum. (2024, February 27). European stadium investments on the rise.
- ESSMA. (2019, December 23). TFF invests significantly in safety & stadium development nationwide.
🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Spor sektöründe yapay zeka: Fırsatlar, riskler ve AB’nin yeni raporu
- Transfer harcamaları: FIFA raporu ve 2025 yaz transferleri
- Futbol sahaları tehlikede: 2026 Dünya Kupası’nı bekleyen oynanamaz sıcaklık riski!
- Spor sektöründe istihdam: Avrupa’nın sporda kariyer karnesi
- Futbol kulüplerinin uzay stratejileri