Geçen ay açıklanan ‘İnternette Özgürlük Raporu’na göre, Türkiye’nin kötü puanı 42’den 45’e yükseltildi. 22 Ağustos tarihinden itibaren ise Çin, İran ve Küba gibi ülkelerle dünya sıralamasının son sıralarında yer alacak.
Türkiye’de internette özgürlük
Türkiye’de internette özgürlüklere ilişkin en büyük demokrasi sınavlarından biri yaşanıyor. 22 Ağustos 2011’de yürürlüğe girecek olan ve ‘çocukları korumayı’ hedeflediği öne sürülen yönetmelikle aslında tüm kullanıcılara sıkı kontrol getiriliyor.
22 Ağustos tarihinde yürürlüğe girecek ‘İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar’ hükümlerine göre kullanıcılar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)’nun belirlediği 4 internet filtresinden birini ‘yasa gereği’ seçmek zorunda kalacak. Yöntem olarak Çin’de uygulanan ve ‘Çin Seddi’ adı verilen siber-sansür duvarını andıran uygulama, filtre kullanmak istemeyenleri de rahat bırakacağa benzemiyor. Çünkü yönetmelik, tüm kullanıcıların sadece belirlenen kullanıcı adı ve şifreyle internete girebilmelerine izin verecek. Böylece herkesin ziyaret ettiği siteler, yaptıkları işlemler kayıt altında olacak.
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektronik Haberleşme Sektöründe Tüketici Hakları Yönetmeliği’nin 10’uncu maddesi hükümleri kapsamında, BTK tarafından hazırlanan “İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı” 22 Ağustos 2011 tarihinde yürürlüğe girecek.
22 Ağustos’ta devreye girecek sistemde internete “BTK” tarafından belirlenen Aile, Çocuk, Yurtiçi ve Standart paket adıyla 4 filtre tipinden biri seçilerek girilebilecek. Filtreyi aşmak ya da aşmaya çalışmak suç sayılacak. İnternet servis sağlayıcıları filtrelerin aşılmasını engellemekle sorumlu tutulacak. Aksi takdirde büyük para cezaları verilecek.
Bu tür filtre sistemleri işletim sistemleri, internet servis sağlayıcılar ya da internetten bulunabilecek programlar sayesinde isteyen kullanıcılar tarafından zaten istenildiği zaman kullanılabiliyor. Yani zaten kullanıcı böyle bir opsiyona sahip. Ancak BTK’nın uygulamasıyla bu durum bir opsiyon olmaktan çıkıp zorunluluk haline geliyor.
İnternette Özgürlük Raporu’na göre
BM desteğiyle Freedom House tarafından Nisan 2011 de yayınlanan İnternette Özgürlük Raporu’na göre, Türkiye’nin “kötü puan’ını 42’den 45’e yükselterek” internete erişim özgürlükleri konusunda geriye doğru gitti. 22 Ağustos’tan itibaren yerimiz Çin, İran, Küba gibi ülkelerle yan yana olacak.
DNS degistirilerek girilemeyecek!
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, YouTube’un yasaklı olduğu dönemde, ‘Ben giriyorum. Siz de yolunu bulun girin” demişti. Yani YouTube kapalıyken önceden DNS ile girebiliyordu. Ancak bu paket altında erişimi engellenmiş YouTube’a da girmek mümkün olmayacak.
Radikal teknoloji editörü Serdar Kuzuloğlu’nun Cumhurbaşkanı Gül’e Twitter mesajı. [NTV]
Dava açıldı
IPS İletişim Vakfı-Bianet, 13 Nisan 2011 tarihinde “yürütmenin durdurulması” talebiyle, söz konusu usul ve esaslara karşı Danıştay’a iptal davası açtı. Vakıf, Danıştay’a yaptığı başvuruda BTK’nın aldığı yeni kararın yasal dayanaktan yoksun olduğunu ve Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle tanınan temel hak ve özgürlükleri ölçüsüz şekilde kısıtladığını belirtti. Vakıf adına başvuruda bulunan avukat Ayşe Altıparmak, BTK’nın keyfi bir şekilde yasaklı siteler listesi hazırlayabileceğini, çocukları zararlı içerikten korumak için ebeveynlerin yerine devlet eliyle karar verilmesinin doğru bir uygulama olmadığını belirterek, “Gerek Avrupa Birliği gerekse Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Komisyonu, çocuklar gibi zarar görmesi mümkün grupları korumak için yasal önlemler almaktansa özdenetim yollarına gidilmesini teşvik etmektedir. Bu nedenle, üye ülkeler ev ve okul bilgisayarları ile internet kafelerde filtre programlarının kullanılmasını teşvik etmeli ama devlet düzeyinde filtreleme girişimlerinden her ihtimalde kaçınmalıdır” açıklamasında bulundu.
İnternette sansür iddiaları
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Tayfun Acarer, sansür iddialarını reddederken, sadece isteyen kullanıcılar için daha güvenli paketler hazırladıklarını söyledi. “Standart pakette kalanlar şimdi olduğu gibi aynı haklarla interneti kullanmaya devam edecek” diyen Acarer, bu paketi kullananların BTK veritabanında izleneceği iddialarını da “BTK’nın bu güçte bir veritabanı yok” diyerek rahatlattı. Acarer’in açıklamaları, internette sansür iddialarını dile getirenleri tatmin etmedi.
‘Mevcut yapı dedikleri de zaten sansürlü’
Bilişim teknolojileri uzmanı ve Radikal yazarı M. Serdar Kuzuloğlu: Zaten on binlerce site engelli. Yeni düzenleme ile engelli yapıyı, herkesin mecburen tabi olacağı bir ulusal filtre haline dönüştürüyorlar. Mevcut yapı sansürlü. Kimine göre sansürlenen site sayısı 60 bin, kimine göre 12 binden fazla. DNS ve proxy’lerle engeller aşılabiliyordu. Ancak artık bunlar da yapılamayacak. Yeni düzenlemeyle bu filtreleri aşma çalışmalarının da servis sağlayıcıları tarafından ekstra olarak engellenmesi isteniyor. Tasarının 11. maddesi bunu öngörüyor. Uzun vadede de servis sağlayıcılara “Filtrenin aşılmasından sen de sorumlusun” diye bir görev veriyor. 12. maddede ise “Abonenin internete erişimi, zamanı kurum tarafından düzenlenebilir” diyor. ‘Çarpıtılıyor’ denilerek ‘topu çeviriyorlar’.
Penguen dergisi de “Arama Motoru Müdürlüğü” başlığıyla internet yasaklarını yıllar önce esprili bir dille kapağına taşımıştı.
İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Merkezi avukatlarından ve Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Mete Tevetoğlu: Hukuka uygun bulmuyorum. Yasa, hosting ve yer sağlayıcı firmalara, ‘hukuka aykırı siteleri kontrol etme’ gibi bir yükümlülük vermiyor. Yapılan filtreleme işlemlerinde de yoruma ve takdire açık noktalar var. Tam bir karanlık durum söz konusu, ne amaçla yapıldığı şüphe yaratıyor. Sonuçlarının nereye gideceği konusunda hassas davranmıyorlar. Bu uygulama sansürcü olarak bilinen Çin ve İran’la birebir aynı. İstanbul Barosu olarak hukuki girişimde bulunacağız.
“Türkiye’de internetin idam fermanı”
CHP Genel Başkan Yardımcısı Emrehan Halıcı: BTK’nın 22 Ağustos’ta yürürlüğe girecek kararı, Türkiye’de internetin idam fermanıdır. Kararla internet yasaklarının kapsamı genişleyecek ve açık bir sansür ortamı doğacak. BTK’nın açıklamaları yanıltıcıdır.
Peki, 22 Ağustos’ta ne değişecek?
İnternetin şimdiki halinden memnun olanlar için hiçbir şey! Türkiye’de internette zaten sansür uygulandığını düşünenler için ise çok şey…
İlgili yazılar
Hükümetin İnternet ile İmtihanı
Yönlendirici İnternet Etkileri
