Son yılların en gözde konusu nanoteknoloji… Nanoteknoloji ile birçok araç ve malzeme yapılabildiği gibi, nanoteknoloji her yeni teknolojinin yarattığı sorunların çoğunu yaratabilir…
Nanoteknoloji nedir? Ya dünya bir deney alanıysa?
Geçenlerde yaptığım bir müşteri görüşmesi, bir zamanlar müdavimi olduğum bir dizinin bir bölümünü yeniden hatırlattı. Kesinlikle bilim kurgu severlere tavsiye edeceğim bir dizidir.
Fringe (J.J. Abrams tarafından kurgulanmış bilim kurgu dizisi) dizisinde özel ajan Olivia Dunham, çılgın bilim adamı Walter Bishop ve üstün zekâlı oğlu Peter Bishop’ın metafizik, ileri bilim, biyolojik silahlar vb. konuları araştırması anlatılmaktadır.
Hatırladığım bölümde çılgın bir bilim adamı sadece belirli bir ırkı öldürebilecek bir biyolojik silah geliştiriyordu. Peki, bu mümkün mü?
Bir müşterim, Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinden birinde profesör. Alışılmış profesör kalıplarını yıkan bir insan. Öğrenmenin hiçbir zaman bitmeyeceğinin canlı kanıtı. Birçok alanda çalışma yapmış bir kadın. Bizim sohbet esnasında geldiğimiz konu ise son yılların en gözde konusu nanoteknoloji idi.
Nanoteknoloji insanlar üzerinde kullanılabilir mi?
Bilindiği üzere nano-teknoloji ile birçok araç ve malzeme yapılabilir. Diğer yandan, nanoteknoloji her yeni teknolojinin yarattığı sorunların çoğunu yaratabilir; bunlara zehirlilik, nanomaddelerin çevresel etkisi, küresel ekonomiye olası etkisi vb. de dahil.
Maddenin atomik boyutunda kontrolü sağlanabiliyorsa biz bunu insanlar üzerinde kullanabilir miyiz?
Teorik olarak bunun yanıtı evet. İnsanlar da atomlardan oluşur; eğer bir maddenin oluşumunu kontrol ederseniz, o maddeyi de kontrol edebilirsiniz.
Temelde soru cevap üzerinden gidersek:
Soru 1: Neden kuş gribi Asya’daki birçok insanın ölümüne sebep olmasına karşın Amerika’da normal bir grip virüsü etkisi yaptı?
İnsanları ırk olarak ayırdığımızda her ırk kendi farklı genom özelliklerine sahiptir. Bazı genom dizilimleri aynı olsa bile aslında tamamen farklı olan dizilimler de mevcuttur. Atomik boyutta maddeyi kontrol eden biri; sadece bu farklı genom dizilimini kullanarak bir virüs geliştirebilir ve bu sadece belli bir ırka zarar verebilir. Bu dizilimleri yiyecek maddeleri üzerinde kullanarak siyah ırkı öldüren bir buğday, sarı ırkı öldüren bir muz, beyaz ırkı öldüren bir mercimek pekâlâ yapılabilir.
Soru 2: Baba Bush Türkiye’ye gelirken neden klozetine kadar kendi ülkesinden getirmişti?
İnsan dışkısından bile çok rahat onun gen dizilimlerine ulaşılabilir. Genetik kodları çözülebilir. Bunu Amerikalı dostlarımız göze alamamış anlaşılan.
Soru 3: 1999’da gazetelere ilan verip; kendine uygun ilik aradığını söyleyen Oktar Babuna için toplanan 40 bin kan örneği Türkiye’nin çabalarına rağmen neden hala Türkiye’ye iade edilmedi?
40 bin kan ABD’ye gönderilmiş Dr. Oktar Babuna’nın tedavisi için. Bu kanda bizim genetik yapımız belli. 20 ila 40 yıl sonra bu 40 bin kişinin genetik yapısı evlilik, çocuk sahibi olmak gibi yollarla milyonları bulacaktır. Bu sayede sadece Türk halkını etkileyen bir biyolojik silah geliştirilebilir. Bu resmen Türkiye’nin anahtarını Amerika’nın eline vermek gibi bir şey…
Her gün farkında olmadan yüzlerce nanomaddeye maruz kalıyoruz. Neskafemizi içerken, güneş kremimizi sürerken, cep telefonumuzla konuşurken… Maruz kaldığımız her madde vücudumuzda deformasyonlara sebep oluyor.
Nanoteknoloji ve günlük yaşamamıza etkisi
21 Ağustos 2008’de Project on Emerging Nanotechnology (Yeni Gelişen Nanoteknoloji üzerine Proje)’nin tahminlerine göre 800’den fazla nanoteknoloji ürünü halka açıktır. Haftada 3–4 kez yenileri piyasaya sürülmektedir. Bu proje, bütün ürünleri halka açık çevrimiçi bir kaynak üzerinde listeler.
Çoğu uygulama birinci nesil pasif nanomateryallerin kullanımına sınırlıdır. Bu pasif nanomateryaller; güneş kremi, kozmetik, yüzey kaplama ve bazı yiyecek ürünlerindeki titanyum oksidi içerir. Ayrıca gecko tape üretmek için kullanılan Carbon allotropları; yiyecek paketlemede, giyim, dezenfektanlar ve ev aletlerindeki gümüş; kozmetik ve güneş kremindeki çinko oksit ve yakıt katalizörü olarak seryum oksit de bu nanomateryallere örnektir.
Daha ileri uygulamalar tenis topunun daha uzun dayanmasını, golf topunun daha düz uçmasını ve bowling topunun daha dayanıklı olmasını ve daha sert yüzeye sahip olmasını sağlar. Pantolonlar ve çoraplarda da daha uzun süre dayanmaları ve yazın insanları serin tutmaları için nanoteknoloji kullanılır. Bandajlarda yaraları çabuk iyileştirmeleri için gümüş parçacıkları kullanılır.
Nanofiberler
Nanofiberler; uçak kanadından tenis raketine kadar değişik ürünlerde ve bazı alanlarda kullanılmaktadır. Uçuşan nanoparçacıkları ve nanofiberleri içine çekmek, fibröz gibi birçok akciğer hastalığına sebep olabilir. Araştırmacılar; deney fareleri nanoparçacıkları içine soluduğunda bu parçacıkların beyine ve akciğere yerleştiğini ve bunun da stres tepkisi ve iltihaplanma için biyo işaretlerde önemli artışa sebep olduğunu bulmuşlardır. Ayrıca nanoparçacıklar tüysüz farelerde oksidatif stres yoluyla cilt yaşlanmasını tetikler.
UCLA’s School of Public Health’te (California Üniversitesi Los Angeles, Kamu Sağlığı Bölümü) gerçekleştirilen iki yıllık çalışmanın sonuçlarına göre, nano-titanyum dioksit tüketen laboratuvar faresinde; kanser, kalp rahatsızlığı, nörolojik rahatsızlık ve yaşlanma gibi insan için ölümcül olan durumlara sebep olacak şekilde DNA ve kromozom hasarı görülmüştür.
Nature Nanotechnology’de son zamanlarda yayınlanan bir çalışma; karbon nanotüplerinin bazı formlarının nanoteknoloji devriminin tipik bir örneği; eğer yeterli sayıda solunursa asbest kadar zararlı olabileceğini öne sürmüştür. İskoçya Edinburgh Institute of Occupational Medicine (Meslek Hekimliği Enstitüsü)’nde çalışan ve karbon nanotüpleri hakkındaki makaleye katkıda bulunan Anthony Seaton’a göre:
“Biliyoruz ki bunların bazıları mezotelyoma neden olabilir. Bu yüzden bu tür materyaller çok dikkatli işlenmelidir. Devletlerden gelecek olan belirli bir düzenlemenin yokluğunda, Paull ve Lyons (2008) yiyeceklerde nanoparçacıkların kullanılmaması için çağrıda bulunmuşlardır. Bir gazete makalesi boya fabrikasındaki işçilerin ciddi akciğer kanserine yakalandıklarını ve akciğerlerinde nanoparçacıkların bulunduğunu bildirmiştir.”
İster komplo teorisi isterseniz hayal ürünü; ya dünya gerçekten de bir deney alanıysa ve biz de her gün üzerinde deney yapılan canlılarsak…
