Uygarlık tarihine baktığımız zaman pek çok farklı toplum tarzının zaman içinde var olduğuna şahit oluyoruz. Tarım toplumu, sanayi toplumu ve günümüz bilgi toplumunun birer ferdi olarak hayatlarımıza devam ediyoruz…
Bilgi toplumu kendisinden önceki toplum yapılarına ait pek çok önemli özelliğin sona ermesine ve yepyeni bir teknoloji dönemi ile karşı karşıya kalmamıza yol açtı. Günümüzde bilgi toplumundan memnun olanda var, memnun olmayan da. Kendisi ile birlikte yeni mesleklere de yer açılmasını sağlayan bilgi devri, kendisi ile birlikte aslında insanın günlük hayatında kullandığı pek çok farklı meslek dalınında yavaş yavaş kaybolmasına neden olmakta. Bu yazıda kaybolan bazı meslekleri birlikte okuyacağız ve hala neden onlara ihtiyacımız olduğunu daha iyi anlayacağız.
Günümüzde kaybolan meslekler:
1) Terzilik
Hazır giyim sektörüne karşı direnen bir meslek terzilik! Terzilik,insanın giyinme ihtiyacından doğan bir meslektir. Sabır, titizliki emek isteyen ve günümüzde artık git gitgide sayısı azalan bir meslek grubudur. Geçmiş yıllarda babadan oğla geçen bir retüeldi. Herkesin bir terzisi vardı. Kadınlar için ayrı, erkekler için ayrı dükkanlarda hanımlar ve beyler kendi zevklerine göre kıyafet diktirirlerdi. Günümüzde ise, terziler daha çok paça dikme, sökk dikme gibi işlemleri gerçekleştirerek var olan giyim sektörüne destek vermeye devam ediyor.
2) Yorgancılık
Yorgan en basit tanımı ile yatakta örtünmeye yarayan içi pamuk,yün gibi maddelerle doldurulmuş bir örtü olarak yapabiliriz. Yorganı yaratmak bir süreçtir. Onu yapabilmek için öncelikle yorganın çeşidine karar verilmelidir. Yorgan kaç kişilik olacak, çocuk için ya da aile büyükleri için ayrı ayrı yorganlar dikilir. Yorganın yapım aşaması uzun soluklu bir süreçtir. Öncelikle yorganın içindeki pamuklar dövülür ve daha sonra yorganın kumaşı seçilerek dikim işlemine geçilir. Herkes kendi istediği şekilde yorganını dizayn edebiliyordu. Yorganlar belli aralıklarla tekrar yorgancıya götürülerek, yeniden havalandırılır ve bakımları yapılırdı. Artık günümüzde değişen teknoloji ile yorgancılara düşen görevler azalmıştır. İnsanlar artık alışveriş merkezlerinden hazır olan yorganları almakta ve bunları kendi evlerinde yıkayabilmektedir. Eskinin yerini, yeni tutamaz.
3) Saatçilik
Geçmişe dayanan bir geleneği olan saatçilik mesleği, günümüzde pek çok meslek gibi teknolojik gelişmeye direnmeye devam etmektedir. Geçmiş zamanlarda, dedelerimizin köstekli saatleri vardı. Ellerini ceplerine atarlar, uzun altın ya da gümüş bir zincirin ucunda yuvarlak bir saati ceplerinden çıkarırlardı. Zaman içinde, saat tipleri de saatçilerin yaptıkları işlemler de değişti. Önceden pek az insanın sahip olduğu bir gereç olan saatler artık günümüzde herkesin kolunda rahatça alabildiği ve kullanabildiği bir araca dönmüştür. Saatlerin piyasada çoğalması ve fiyatlarının ucuzlaması ile insanlar artık saatlerini tamir ettirmek yerine yeni bir saat almayı tercih edebiliyor. Değişen dünyaya rağmen saatçilik mesleğinin önemi asla kaybolmayacaktır. Çünkü insanlar her zaman klasik saatlerini kullanmaya devam edeceklerdir.
4) Camcı
Camcı,özellikle pencere ve kapılara takılacak büyük tabaka camları istenen boyda kesmeyi ve yerine oturtmayı bilen bir işçi veya sanatkardır.Kırılmış camı değiştirmek için,önce çerçevede kalan bütün cam parçalarını temizlemek,eski macunları kazımak,sonra istenen boyutlarda yeni bir cam kesmek,birkaç ince çiviyle bu camı yerine tutturmak ve kenarlarına cam macunu sürerek sağlamlaştırmak gerekir. Camcı, camları kesmek için ucunda küçük bir elmas parçası bulunan bir alet kullanır;elmas çok sert olduğu için camı çizer ve çizdiği yeri inceltir;bu çizginin altından hafifçe vurulunca cam iki parçaya ayırılıverir.
5) Demirci
Madenlere biçim vermeyi bilen ve usta elleriyle gerçek sanat eserleri yaratan kişiye demirci denir. Geçmişte her köyde bir demirci dükkânı bulunurdu. Motorlu taşıtların parmakla gösterildiği o devirlerde köyün demircisi, insanların hem taşıtı, hem âleti olan atlara nal çakar ve örs üzerine inen çekicinden kıvılcımlar çıkararak çeşitli âletler yapardı. Ateşin içinde kor gibi kızmış demir çubuğu kıskacıyla alıp örsün üzerine yerleştirir, kolunun kuvvetini ayarlayıp istediği noktanın tam üstüne indirir indirmez maden parçası sanki bir kâğıt gibi eğilip bükülür, çekicin altında uzayıp yayılır ve bir kazma, bir saban demiri haline geliverir. Bazen de, süslü bir bahçe kapısı, işlemeli bir balkon korkuluğu, hatta güzel bir çiçek demeti olup çıkar. Bugün artık kullandığımız maden eşyaların hepsi makinelerle yapılıyor. Fakat, el emeğiyle güzel eserler yaratan demirci ustaları da tamamen kaybolmuş değiller.
6) Elektrikçi
Elektrikçiler,yapıların içine ya da dışına elektrik tesisatını döşeyen, elektrikli aydınlatma, ısıtma ve haberleşme tertibatının montaj ve onarımını yaparlar. Elektrik montajcısı, umumi elektrik şebekesinin hatlarını döşer. Elektrikçi,elektrik abonelerinin özel elektrik tesisatını gerçekleştirir: Kendisine verilen plan ve şemalara göre, elektrik kablolarını ve kordonlarını yerleştirir, bunların geçeceği delikleri ve yuvaları açar. Sonra elektrik anahtarlarının, akım prizlerinin ve sigortaların montajını yapar. Genellikle küçük bir ekiple çalışır. Tesisatın konumu, onun bazen yerde,bazen de merdivenlere tırmanarak, rahatsız bir pozisyonda çalışmasını gerektirir. Bu işi yapmak için alın teri dökerler. Mesleğinde başarılı elektrik tesisatçıları için açılan kurslar, onlara, elektrik ustası ve teknisyeni olarak yetişme imkânı sağlar. Elektrik tesisatçıları adlarına bir iş yeri açar ve elektrikli cihazlar da satabilirler. Günlük hayatta insanların elektrikçilere duydukları ihtiyaç bitmemiş ve en çok aranılan insan grubunda elektrikçiler yer almaktadır.
7) Lostracı
Herkes ayakkabı giyer ve ayakkabılarının bakımı ile ilgilenir. Lostracılar, ayakkabalarımızın bakımını, boyasını ve cilasını gerçekleştirerek bazen köşe başlarında bazen de kendilerie ait dükkanlarda çalışan insanlardır.
8) Su Tesistatçısı
Binalarda (okullar,iş merkezleri,hastaneler vs) atık su (pis su) ve temiz su tesisatının resmi ve özel binalara kadar iletilmesi, bunların bakım ve onarım işlemlerini yapan kişi su tesisatçısıdır. Evi ya da dükkanı olan herkesin, her daim ihtiyaç duyabileceği kişidir, su tesisatçısı.
9) Anahtarcı
İşlemeyen kapı, kasa, oto, masa ve dolap gibi eşyaların kilitlerini açma, kilide ve anahtar numunesine göre anahtar, kilit montajı, kilit bakım ve onarım işlerini yapan kişidir. Anahtarcı neler yapar?
– Örnek anahtara “Chip” kontrolü yapar.
– Anahtarın kopyasını çıkarır.
– Anahtarda yapım esnasında oluşan çapakları alır.
– Anahtarı kodlar.
– Maymuncuk hazırlar.
– Kilit Açma Tutanağı doldurur.
– Kilidi açar.
– Kilide anahtar yapar.
– Kilit tamir ve bakımlarını yapar.
– Kilit şifrelerini değiştirir.
– Kilide barel takar.
– Emniyet sistemi takar,
– Gerekli durumlarda bilirkişilik yapar.
10) Motosikletçi
Motosikletlerin motor, motor yardımcı sistemleri, güç aktarma organları, direksiyon, fren, tekerlek ve elektrikli sistemlerini söküp bakım ve onarımlarını yaparak yerlerine ayarlı ve uygun bir şekilde takan kişidir.
11) Tesisatçı
Okullarda,iş merkezlerinde,evlerde,hastanelerde ya da her türlü binadaki doğal gaz tesisatının resmi ve özel binalara kadar iletilmesi, kömür veya güneş enerjisi ile çalışan ısıtma sistemlerini kuran, bunların bakım ve onarım işlemlerini yapan kişi,tesisatçı’dır. Farklı yerlerde ve alanlarda çalışarak, günlük hayatın içinde,bizler için hayatı kolaylaştırırlar.
12) Bisikletçi
Bisikletlerin, direksiyon, fren, tekerlek ve elektrikli sistemlerini söküp bakım ve onarımlarını yaparak yerlerine ayarlı ve uygun bir şekilde takan kişidir. Çocukların en sevdiği karne hediyesi olan bisikletlerinde kimi zaman bir bisiklet tamircisine ihtiyacı vardır.
13) Döşemeci
Sandalye, koltuk, kanepe, yatak vb. eşyaların iskeletlerini çeşitli malzemelerle kaplayan ve şekil vererek bunları kullanılır hale getiren kişi döşemecidir. Döşeme projelerini ve montaj resimlerini okur, inceler, işin yapılması için gerekli malzemenin listesini çıkarır, siparişini verir, gelen malzemeyi depolar, işin yapılmasını planlar.
Mobilya iskeletlerine yay, kolon, dolgu gereçleri ve yüz kaplama maddelerini takar, düzenler ve bağlar, Sandalye, koltuk ve kanepe minderlerinin altına kanava veya lastik kolon bantlar gerer, Metal yay, kauçuk köpüğü, pamuk kırtığı veya diğer dolgu malzemesini minder, sandalye, koltuk, kanepe arkasına ve kollarına veya mobilyanın gereken kısımlarına tespit eder, Ölçüler alır, döşeme örtü veya kumaşlarını istenilen şekillerde keser, diker ve üstüne geçirir, İşin iyi yapılması için gerekli teknik kuralları uygular, Malzemeyi yerine göre hizalar ve örtülecek kısımlar üzerinde gerer, çiviler,diker veya yerine yapıştırarak tespit eder, Eskimiş mobilya döşemelerini onarır. Ayrıca mobilya üzerine konulmak üzere, yastık ve minderler yapar, Döşeme işlemi bittikten sonra kontrolünü yapar.
Günlük hayatımızda her an ihtiyaç duyabileceğimiz bu mesleklerin kaybolmasına asla izin vermemeliyiz.
