Facebook’un Vietnam savaşı sırasında Amerikan uçakları tarafından atılan Napalm bombalarından kaçan çocukları gösteren fotoğrafı ‘çıplaklık’ gerekçesiyle sansürlemesi Norveç gazetesi Aftenposten sansürü protesto etti. Zülfü Livaneli resimdeki Vietnamlı kız ile arkadaş ve ‘Facebook, Napalm kızının fotoğrafını müstehcen bulup sansürledi’ haberine dair Sapık Göz adıyla bir yazı kaleme aldı.
Facebook, Napalm kızının (Vietnamlı kız) fotoğrafını müstehcen bulup sansürledi!
Norveçli yazar Tom Egeland, Facebook hesabından ünlü fotoğrafçı Nick Ut’un Napalm bombasından kaçan dokuz yaşındaki ‘Vietnamlı kız’ın fotoğrafını paylaştı. Bunun üzerine Facebook, Vietnamlı kızın fotoğrafını ‘müstehcen’ bularak kaldırdı, üstelik Egeland’ın Facebook hesabını da askıya aldı.
Facebook’a tepki gösteren Norveç’in Aftenposten gazetesi, sansür uygulamasını protesto etmek için resmi Facebook sayfasından paylaştı. Facebook bu sefer de gazetenin genel yayın yönetmeni Espen Egil Hansen’e mail atarak resmi kaldırmasını istedi. Hansen de 9 Eylül’de gazetenin manşetine resmi bastı.
Facebook, site üzerindeki çıplak fotoğrafları ‘müstehcenlik’ ve ‘çocuk pornografisi’ gibi gerekçelerle kaldırabiliyor ve bunu kültürel sebeplerle yaptıklarını savunuyor.
Facebook’tan ‘Çözümlerimiz mükemmel değil fakat’ açıklamaları…
Facebook, çözümlerinin ‘mükemmel’ olmadığını ama güvenli ve saygılı bir ortam yaratmayı amaçladıklarını belirtti: “Bu fotoğrafın simgeselliğini kabul ediyoruz fakat çıplak bir çocuğun fotoğrafına bir durumda izin verirken başka durumlarda yasaklıyor olmayı gerekçelendirmeyi zor buluyoruz. İnsanların kendilerini ifade hakkına fırsat verirken küresel topluluğumuzun güvenli ve saygılı bir ortam bulabilmesi için doğru dengeyi kurmaya çalışıyoruz. Çözümlerimiz her zaman mükemmel olmayabilir, fakat politikalarımızı ve onları nasıl uyguladığımızı geliştirmeye devam edeceğiz.”
Hansen’den Zuckerberg’e açık mektup: Dinle Mark…
Gazetede Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’e açık mektup da yayınlayan Hansen, sözlerine “Dinle Mark” diye başladı ve şöyle devam etti: “Bu ciddi bir iş. Dünyanın en önemli iletişim ortamının, özgürlükleri genişletmek yerine sınırlamasından ve zaman zaman bunu otoriter yöntemlerle yapmasından endişe duyuyorum.”
Sansür işleminin insanların kafasını bulandırdığını belirten Hansen, kararı ‘aptallığı teşvik etmek’ diye yorumladı: “Çocuk pornosuyla bir savaşı belgeleyen fotoğraflar arasında ayrım yapmayacaksanız, bu aptallığı teşvik edecek ve insanlığı birbirine yakınlaştıramayacaktır. Neyin yayınlanacağı neyin yayınlanamayacağı konusunda ortak, küresel kurallar koymak mümkünmüş gibi davranmak, sadece insanların kafasını bulandırmaya hizmet ediyor.”
Hansen, bu kararıyla Zuckerberg’in gücünü kötüye kullandığını da sözlerine ekledi.
Başbakan Erna da tepkili: Facebook yanlış yapıyor!
Ancak Norveç’te tartışma daha da alevlendi ve Başbakan Erna Solberg de Facebook’un sansür uygulamasını Facebook sayfasından eleştirdi. Böylece ifade özgürlüğünün kısıtlandığını belirten Solberg, “Facebook bu tür fotoğrafları sansürleyerek yanlış yapıyor. Bu ifade özgürlüğünün kısıtlanmasına katkı yapar. Ben internette ya da herhangi bir yerde yapılan sağlıklı, açık ve özgür tartışmaları destekliyorum. Ancak bu tip bir sansüre de ‘Hayır’ diyorum” diye yazdı.
Solberg de dahil olmak üzere birçok Norveçli siyasetçi ‘Napalm kız’ fotoğrafını Facebook’tan paylaştı ama Facebook her seferinde bu görseli kaldırdı.
*
Zülfü Livaneli ve ‘resimdeki Vietnamlı kız’
1972’deki ABD bombardımanda Vietnam’da vücudu yanan kızın arkadaşı olduğunu belirten Livaneli, “O günlerde kimsenin aklına yanmış bir çocuğa, seks nesnesi olarak bakabilecek bir sapık göz olduğu gelmemişti” diye yazdı diyerek tepkisini dile getirdi.
Cumhuriyet Gazetesi için kaleme aldığı yazısında O dönemde simgeleşen fotoğrafta ABD’nin Vietnam’a attığı Napalm bombasıyla vücudunda ağır yanıklar oluşan Kim Phuc’un, arkadaşı olduğunu belirtiyor. Livaneli, “Resimdeki kız’ diye tanınan Phuc benim yakın arkadaşım. UNESCO’da yıllarca birlikte çalıştık, görev gezileri yaptık, yemeklere gittik. Yüzü iyi görünüyor ama boynundan itibaren yılan derisi gibi napalm yanıkları başlıyor. Kim bilir vücudu ne haldedir.”
Vietnamlı kız: ‘Affet ama unutma’
Livaneli, Phuc’un ağzından yaşadıklarını şöyle anlattı: “Bana Amerikan uçaklarının gökten cehennem ateşi yağdırdığı o dehşet gününü anlattı. Arkadaşlarıyla oynarken birden napalm yağmış tepelerine. Yanmaya başlamış. Deli gibi koştururken Amerikalı bir savaş fotoğrafçısı resmini çekmiş, sonra çocuğu kucakladığı gibi hastaneye yetiştirmiş. O fotoğrafçının vicdanı olmasa, resim çekmeye devam etse Kim bugün hayatta olmayacaktı. Daha sonra ailesi, ağır yanıklar içinde bir hastanede yatarken bulmuş onu. Şimdi evli, çocuk sahibi, neşeli bir kadın. Bu olayla ilgili olarak da hep şunu söylüyor: ‘Affet ama unutma. Unutma ki bir daha tekrarlanmasın.”
Livaneli, sansür tartışmasıyla ilgili de şunları yazdı: “O zamanlar, hiç kimsenin aklına, napalmdan yanmış bir çocuğa, seks nesnesi olarak bakabilecek bir sapık göz olduğu gelmemişti. Mümkün olabilir miydi böyle bir şey. Ama şimdi bazıları o resimde müstehcenlik görüyor. Ben de içimden, hiç kusura bakmayın, ‘Allah kahretsin sizi!’ diyorum. Dünya ne zaman bu hale geldi, insan vicdanı ne zaman napalmden yanmış el kadar bir çocukta cinsellik görür oldu.”
