Afrika’da yıllardır tüketilen ve çoğunluğu da bu bölgede yetiştirilen Rooibos çayı yani kırmızı çay son dönemde tüm Dünya’da trend haline gelmiş durumda.
Diyetisyen Gizem Şeber rooibos çayı anlatıldığı kadar mucizevi etkilere sahip mi, özellikleri neler, nasıl tüketilmeli, kimler için uygun değil gibi soruların yanıtlarını veriyor.
Kafeinsiz çay içmek isteyenlere
Kafeinin uygun dozlarda kendimizi daha enerjik hissetmemize yardımcı olduğunu ve metabolizmamızı hızlandırdığını biliyoruz. Ancak fazlasının da depresyona, yüksek tansiyona ve kalp ritim bozukluklarına karşı risk oluşturduğu ortada. Bu nedenle çaydan vazgeçemeyenler ancak kafein alımını azaltmak isteyenler için Rooibos çayı gayet iyi bir tercih, çünkü kafein içermiyor.
Demir anemisi olanlar için tercih sebebi
Siyah ve yeşil çayda bulunan tanenlerin demir başta olmak üzere bazı minerallerin emilimini olumsuz etkilediğini bu nedenle de kansızlığı tetikleyebileceğini biliyoruz. Demir yetersizliğinden çekinen veya demir anemisi olan kişiler için Rooibos çayı son derece uygun çünkü demir emilimini bozan oksalik asit bu çayda yok.
Güçlü bir antioksidan
İçerdiği aspalathin ve quercetin ile vücudu toksinlerden arındırmakta son derece etkili. Kanser ve kalp hastalıklarına yakalanma riskini azalttığı düşünülüyor.
Kalp sağlığı için önemli
Tansiyonu yükselten ACE isimli enzimin vücutta çalışmasını durduruyor. Aynı zamanda yapılan bir bilimsel çalışmada, altı hafta boyunca düzenli tüketilen Rooibos çayının kolesterolü düşürmeye yardımcı olduğu görülmüştür.
Roobios çayı hangi rahatsızlıklara iyi geliyor?
Kanser: Rooibos çayında bulunan polifenoller oldukça güçlü antioksidanlardır ve hücre zarlarının korunmasına yardımcı olur. 2009 yılında Gıda ve Kimyasal Toksikoloji’de (Food and Chemical Toxicology) yayınlanan araştırmada rooibos çayının, siyah çay ve yeşil çayla birlikte kanserli tümörlerin boyutunun küçültülmesinde etkili olduğu belirlenmiş.
Kolesterol: Güney Afrika’da yapılan bir diğer araştırmada, 6 hafta boyunca her gün rooibos çayı içen 40 kişinin vücudu kalp hastalıklarına, kansere ve yaşlanmanın olumsuz etkilerine karşı koruyan “glutatyon” seviyelerinde yükselme belirlenmiş. Aynı zamanda bu kişilerin LDL kolesterolünde önemli ölçüde düşüş kaydedilmiş. Ek olarak iyi kolesterol olarak HDL kolesterol seviyeleri yükselmiş. Araştırma sonuçları 2010 yılının Eylül ayında Etnofarmakoloji Dergisi’nde (Journal of Ethnopharmacology) yayınlanmış.
Alzheimer Hastalığı: Antioksidanların Alzheimer hastalığından korunma ve hastalığın gelişimini yavaşlatmadaki önemi biliniyor. Bu konuda Ohio Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada, rooibos bitkisinde bulunan “nothofagin”nin sinir ve beyin fonksiyonu üzerinde koruyucu etkiye sahip olduğu belirtiliyor.
Kolik
Rooibos çayı, Güney Afrika’da geleneksel olarak bebeklerde kolik tedavisinde kullanılmaktadır. Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarla desteklenen bu kullanım şekli için daha çok araştırmaya ihtiyaç duyulmakla birlikte “Uluslararası Pediatri” (Pediatrics International) dergisinde sonuçları yayınlanan bir çalışmaya göre rooibos çayının düzenli kullanımı çocuklarda herhangi bir yan etkiye neden olmuyor.
Sindirim: Bu konuda yapılmış bir bilimsel çalışma yok ancak rooibos çayı hazımsızlık, mide yanması, bulantı ve kusma gibi sindirim sorunlarına karşı popüler olarak kullanılmakta. Ayrıca mide ülseri bulunanlar rooibos çayının ülser belirtilerini hafifletmek için kullanıyor.
Diş Sağlığı: Rooibos çayında bulunan kalsiyum (100ml’de 0.54mg), florid (100ml’de 0.11mg) ve manganez (100ml’de 0.02mg) sağlıklı dişler ve kemikler için uzmanların önerdiği minerallerdir. Rooibos ayrıca sodyum, potasyum, demir ve bakır minerali içerir.
Cilt Hastalıkları: Rooibos çayı harici olarak cilt yüzeyinde görülen çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Çinko bakımından zengin olan bitki uçuk, aft (gargara olarak kullanıldığında), hafif yanıklar, pişik, cilt tahrişine karşı ve egzamanın kaşıntı, cilt kuruluğu gibi belirtilerini hafifletmek için kullanılan etkili doğal ürünler arasında yer alıyor.
Rooibos çayı ayrıca sinirleri yatıştırmak, uykusuzluk, hafızayı güçlendirmek ve kalp sağlığını korumak için tüketilen çaylar arasında yer almaktadır.
Nasıl tüketiliyor?
Siyah çay veya yeşil çay gibi hazırlanan Rooibos çayına tatlandırmak için süt, bal veya şeker ekleyenler var. Oldukça lezzetli olan bu çay sade de gayet rahatlıkla tüketilebilir.
Kullanım dozu nasıl olmalı?
Günde 3-4 kupaya kadar tüketilen çayın sağlık açısından herhangi bir olumsuz etkisi söz konusu değil. Çok aşırı dozda tüketildiğinde karaciğer ile ilgili sağlık sorunlarına yol açabileceği düşünülüyor fakat bu konudaki bilimsel veriler yetersiz.
Kimler tüketmemeli?
Göğüs kanseri gibi hormon duyarlı durumlarda aşırı tüketimi tercih edilmemelidir. Çünkü bu çayın östrojen üretimini arttırdığı belirlenmiştir.
