Yeditepe Üniversitesi Hastanesi, kemiklerin kanlanmasının bozularak ölümü anlamına gelen Osteonekroz tedavisinde yeni bir cerrahi tedavi tekniği geliştirerek dünya da bir ilke imza attı.
Geliştirilen bu yeni teknikle, üç hastaya diz protezi gerektirmeden kendi vücudundan alınan kemiklerle “damarlı kemik nakli” yapıldı. Dünyada ilk kez yapılan bu teknik, yurtdışında da “bilimsel makale” olarak yayınlanması için kabul edildi.
Üç hasta üzerinde başarıyla uygulanan bu yeni tekniği, Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Tahsin Beyzadeoğlu’na sorduk.
Röportaj: Doç. Dr. Tahsin Beyzadeoğlu
Osteonekroz nedir? Daha çok kimlerde görülür?
Osteonekroz, kan akımının çeşitli nedenlerle kesilmesi sonrasında ‘kemiğin ölümü’ demektir. Osteonekroz, daha çok başka sağlık problemleri (böbrek, kan, romatizma, karaciğer hastalığı gibi) olan insanlarda veya ekleme yakın kırık-çıkık, travma geçirmişlerde görülür.
Toplumdaki sıklığı nedir? Kimler risk altındadır?
Ülkemizde bir istatistik bulunmamakla beraber, Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl yeni 20.000 osteonekroz hastasının teşhisinin konulduğu bildirilmektedir. Kesin ve kısmi risk altında olanlar şeklinde 2 gruba ayrılabilir. Kesin risk altında olanlar: Ekleme yakın kırık-çıkık geçirenler, derin su dalgıçlığı yapanlar, orak hücreli anemi hastaları, radyoterapi ve kemoterapi görenler, atardamar hastalığı olanlar ve metabolizma hastalığı olan Gaucher hastalarıdır. Muhtemel risk altındakiler ise: Kortizon kullananlar, yüksek doz alkol alanlar, lipid metabolizma bozukluğu olanlar, kan pıhtılaşma ve bağ dokusu hastalığı olanlar, sigara içenler, karaciğer, böbrek ve pankreas hastaları ile Lupus hastalığı olanlardır.
Osteonekrozun kaç tipi var? En çok hangi eklemlerde görülür?
Osteonekrozun travmayla olan ve herhangi bir travma geçirilmeden ortaya çıkan olmak üzere 2 tipi vardır. Sıklıkla yük binen eklemlere yakın kemiklerde görülmekle beraber, en sık kalça, diz, ayak bileği, omuz ve el bileğinde görülür.
Osteonekroz, bir sebebe bağlı olmadan ortaya çıkabildiği gibi, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde de görülebiliyor…
Osteonekrozun sebebi nedir?
Osteonekrozun sebebi tam olarak bilinmemekle beraber bir takım teoriler mevcuttur. Bizim yaptığımız ve yayınladığımız bir deneysel çalışmada (1), bağışıklık sistemi bozukluğu olanlarda kortizon kullanımının, olmayanlara göre daha fazla osteonekroza yol açtığı ortaya çıkmıştır.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Hastaların çoğunda, klinik bulgu vermeden önce hastalık az ya da çok başlamıştır. Bulgular yavaş yavaş çok nadiren aniden ortaya çıkar. En sık tutulan eklemde ağrı ile kendini gösterir. (çıkar) Eğer hastalıklı eklem kalçaysa genellikle ağrı kasık bölgesindedir. Hastalık ilerledikçe, eklem hareketlerinde kısıtlılık ve eklem sertliği oluşabilir.
Osteonekroz nasıl teşhis edilir?
Maalesef normal grafi erken evrede hiçbir bilgi vermemektedir. En erken teşhis MR (manyetik rezonans) ve sintigrafi ile konulabilir. Bu tetkiklerin yapılması için hastayı muayene eden doktorun muayene bulgularına göre şüphelenmesi gereklidir.
Osteonekrozun (kemik ölümü) tedavisinde “damarlı kemik” naklinin yeri
Osteonekrozun tedavisi nasıl yapılır?
Hastalığın olduğu ekleme, hastanın yaşına, aktivite düzeyine ve hastalığın aşamasına göre tedavisi değişmekle beraber, özet olarak kullanılan ortak tedavi yöntemlerini cerrahi ve cerrahi dışı olmak üzere 2’ye ayırabiliriz. Cerrahi dışı yöntemler, ekleme binen yükün kısıtlanması (koltuk altı değneği), kan sulandırıcı ilaçlarla, kemik erimesinde kullanılan bazı ilaçların kullanımı olarak özetlenebilir. Ancak hiçbir ilacın etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.
Cerrahi yöntemler ise, kemik iliği basıncını düşürmeye yönelik müdahaleler, ölü kemiğin temizlenip greft dediğimiz kemiklerle boşlukların doldurulması ve kemiğin açı dizilimin dolayısıyla da yük binme alanının değiştirilmesine yönelik osteotomi denilen ameliyatlar olarak özetlenebilir. Eklem tahribatı (kıkırdağın çökmesi ve eklem yüzünün bozulması) olduktan sonraysa protez cerrahisi yapılmaktadır.
Daha önce osteonekroz hastalarına diz protezi uygulanıyordu. Siz fibula nakli tekniği adın da yeni bir teknik geliştirdiniz, bu teknikten bahseder misiniz?
Aslında bu tekniği biz geliştirmedik. Kalça osteonekrozu tedavisinde uygulanan bir tekniği, dünyada ilk kez diz osteonekrozun’da uyguladık. Dizdeki osteonekroz da daha önce yapılmamıştı. Yukarıda bahsettiğim yöntemler kullanılıyordu, ancak bunların da başarıları sınırlıydı.
Canlı Kemik Nakli -1
Ameliyatın prensibi şudur
Eklem çevresindeki ölü kemiğin tamamen temizlenmesi ve daha sonra buraya hastanın kendisinden alınan taze kemikle bazı kemik kaynamasını geliştirici biyolojik maddelerin karıştırılıp oluşan boşluğa doldurulması zaten yukarıda bahsettiğim ameliyatlardan bir tanesidir. Buna ek olarak, fibula (kamış) kemiğinin atar ve toplardamarlarıyla beraber alınarak, bu bölgeye yerleştirilmesi ve damarlarının bölgedeki damarlara mikrocerrahi teknikle dikilmesini içermektedir.
*Steroid kullanımının femur başı avasküler nekrozu patogenezindeki yeri: Deneysel hayvan modeli. Halil Bekler, Ahmet Muhtar Uygun, Alper Gökçe, Tahsin Beyzadeoğlu. Acta Orthop Traumatol Turc. 2007;41(1):58-63.
Biyografi: Doç. Dr. Tahsin Beyzadeoğlu
Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1994 yılında mezun oldu. 2000 yılında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalın’da uzmanlık eğitimin aldı. Yeditepe Üniversitesi Hastanesi’nde doktora yaparak Doçent unvanını aldı. Halen Yeditepe Üniversitesi Hastanesi’nde Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı’nda Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı olarak görevini sürdürüyor.
Dernek/Kulüp Üyelikleri: Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği , Türk Ortopedi ve Travmatoloji derneği, Türk Ortopedi ve Travmatoloji Eğitim Konseyi, TOTBİD Ayak ve ayakbileği cerrahisi şubesi yönetim kurulu üyesi, Türk El ve Üst Ekstremite Derneği, Türk Rekonstrüktif Mikrocerrahi Derneği, AAOS ( American Academy of Orthopaedic Surgeons), EFORT (European Feteration of National Associations of Orthopaedics and Travmatology), TTB, İTO
Doç. Dr. Tahsin Beyzadeoğlu
Yeditepe Üniversitesi Hastanesi
Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı
İletişim: 0216) 578 40 46
e-posta: [email protected]
