Soracak sorum, yazacak tek cümlem yoktu. Emrah Elvis Presley’i anlatıyordu; filmlerle, şarkılarla, fotoğraflarla, yıllarca adanmışlıkla. Nefes almadan dinliyordum. Yokluktan gelen bir adamla, ona hayran, yoktan var etmiş başka bir adamın hikayesiydi beni büyüleyen…
“İki şey bende hayranlık ve huşu uyandırır; yukarıdaki yıldızlı gökyüzü ve içteki manevi evren”.
Albert Einstein
Günlerdir bu röportajı toparlamaya çalışıyorum, elim bir türlü varmadı. Söze nasıl başlayacağımı, bende hayranlık uyandıran bir manevi evreni nasıl betimleyeceğimi bilemedim. Beklemeye karar verdim. Böylesi bir maneviyat, kendi için en doğru zamanı seçecek ve dile gelmek üzere benimle irtibata geçecekti nasılsa… Sözcükler; yağmurdan sırılsıklam saçları, o güzelim yüzünü gelişigüzel örtmüş bir İstanbul gece yarısı çaldı ruhumun kapısını. “It’s now or never” (Ya şimdi, ya asla) diye fısıldadı bir ses usulca. Başladım yazmaya…
Elimde, sırf kendim seviyorum diye, bir kutu kadayıfla, Sevgili Emrah Çoruh’un evinde aldım soluğu bir akşam. İçeri adımımı atar atmaz, Alice Harikalar Diyarında’nın İstanbul versiyonunda esas kızı oynayacağımı hissettim. Emrah, her zamanki nezaketi ve güler yüzüyle buyur etti beni o gizemli mabede; dört tarafını Elvis’le donattığı küçük müzik odasında, koskocaman bir dünya keşfettim ben o akşam, orada.
Soracak sorum, yazacak tek cümlem yoktu. Emrah Elvis’i anlatıyordu; filmlerle, şarkılarla, fotoğraflarla, yıllarca adanmışlıkla. Nefes almadan dinliyordum. Yokluktan gelen bir adamla, ona hayran, yoktan var etmiş başka bir adamın hikayesiydi beni büyüleyen…
Röportaj: Emrah Çoruh
Buse: Elvis Presley’den kısaca bahseder misiniz lütfen?
Emrah: Yüzyılın sanatçısı seçilen Elvis’in dolu dolu geçen hayatını birkaç satıra sığdırmak mümkün değil tabii.
Elvis Presley, 8 Ocak 1935 tarihinde Tupelo Missisippi’de dünyaya geldi. Küçük yaşlardan itibaren müziğe büyük ilgi duyan Elvis, ailesi ile birlikte gittiği kiliselerde dini şarkılar söylüyordu. Yıllar sonra büyük şöhrete sahip bir şarkıcı olduğunda o günleri anlatırken, tüm kilise şarkılarını ezbere bildiğini söylemişti. 11. doğum gününde hediye edilen gitar ile şarkıcılık hevesi büsbütün arttı.
1945 yılında Alabama Fairy Dairy Show’da ‘Old Shep’ ile ikincilik ödülü kazandı. 1948’de Presley ailesi Memphis’e taşındı. 1953 senesinde Humes High School’u bitiren Elvis Presley, Crown Electric şirketinde şoför olarak çalışmaya başladı. Memphis’te kendi plağını doldurma imkanı sağlayan Sun Plak Şirketi, Elvis’in dikkatini çekmişti. İlk kaydı annesi için yaptığı ‘My Happiness’ oldu.
Rhythm and blues: That’s All Righ
Şirketin sahibi Sam Philips’in desteği ile Elvis, 1954 yılı 5 Temmuz’unda bir “Rhythm and blues” şarkısı olan “That’s All Right”ı kaydetti. Şarkıyı radyoda çalan DJ Dewey Philips, Elvis’i kitlelere ulaştıran ilk kişi oldu. Ancak yine de şöhretini arttırmak için daha büyük bir firmaya gereksinimi vardı. Beklenen fırsat 1955 yılında geldi ve 35 bin dolara RCA firmasına geçti. Bu dönemde Atlantic Plak’ın sahibi Ahmet Ertegün, Elvis’i transfer etmek istemiş ancak bunu başaramamıştı.
1956 yılı ile birlikte Elvis Presley’in ünü hızla yayıldı. Ocak ayında RCA için yapılan ilk kayıtlardan sonra 28 Ocak’ta ulusal yayın yapan bir televizyon ekranında ilk defa göründü. ‘Heartbreak Hotel’i söyleyen Elvis, cezbeden dansı ve hareketleri ile çığır açtı. Peşpeşe gelen televizyon şovlarının ardından 1956 ağustosunda ilk filmi ‘Love Me Tender’ için kamera karşısına geçti.
ABD televizyonlarının en beğenilen programlarından ‘Ed Sullivan Show’da iki kez boy gösterdi.
Yılsonuna gelindiğinde Elvis ile ilgili her şey çılgınca satılıyor, plaklarını bulabilmek mesele oluyor, her gittiği yerde inanılmaz ilgi ile karşılanıyordu.
1957’ye iki film sığdıran Elvis, bunun yanı sıra konserlere yoğun biçimde devam etti. O sene ABD dışındaki tek konserini Kanada’da verdi. Ertesi yıl ise Elvis’in yaşamını değiştirecek iki olay yaşandı. Tüm dünyayı şok eden bir kararla askere alındı. Texas Fort Hood’da başladığı askerlik görevi sırasında annesi Gladys hastalandı. 14 Ağustos 1958 tarihinde de yaşama veda etti.
Annesine çok düşkün olan Elvis için bu ölüm büyük bir darbeydi. Eylül ayında ise askerlik hizmetinin geri kalan kısmı için Almanya’ya gönderildi. Burada gelecek yıllarda yaşamını birleştireceği Almanya’da görevli bir subayın üvey kızı olan Priscilla Beaulieu ile tanıştı. Oldukça zorlu koşullarda askerlik yaptıktan sonra 3 Mart 1960 tarihinde terhis oldu.
Elvis’in Amerika’ya dönüşü çok görkemli oldu
Hayranları tarafından büyük ilgiyle karşılanan Kral, yeni albümü için kayıtlar yaptı. Ünlü şarkıcı Frank Sinatra’nın televizyon şovuna konuk oldu. ‘G.I. Blues’ ile de film setlerine dönüş yaptı. Yine eskisi gibi yoğun bir çalışma temposuna giren Kral, 1961 ile birlikte yavaş yavaş sinema çalışmalarına ağırlık vermeye başladı.
O yıl şubatta Memphis’te, Mart’ta Hawaii’de verdiği konserlerden sonra sahnelerden çekildi. 1962 senesinde ‘Girls Girls Girls’, ‘Kid Galahad’ gibi filmleri ile seyirci ile buluştu. Elvis’i artık sinema dışında görmek zordu. 1963 yılında 28 yaşına giren Elvis, mayıs ayında film dışı kayıtlar gerçekleştirdi.
Ancak ağırlık yine sinemadaydı. O yılın en çok kazanan erkek sinema yıldızları arasında ismi üst sıralarda yer aldı. 1964 yılında tüm dünyada ‘Beatles’ ağırlığını iyice hissettirmeye başladı. Elvis Presley ise o yıl ‘Roustabout’, ‘Kissin Cousins’ ile beyazperdede göründü. 1965’te ‘Beatles’ ile buluştu. İki efsanenin bir araya gelmesi büyük bir olaydı. 1966 yılında artık film dışı çalışmalara biraz daha fazla yer vermek isteyen Elvis, mayıs ayında ağırlıklı olarak gospel şarkıları olmak üzere kayıtlar gerçekleştirdi.
Elvis’e Grammy ödülü
1967 senesinde piyasaya çıkan ‘How Great Thou Art’ adlı gospel albümü Elvis’e Grammy ödülü kazandırdı. 1 Mayıs’ta ise 1959’dan beri arkadaşlığını sürdürdüğü Priscilla ile evlendi. 1 Şubat 1968’de kızı Lisa Marie dünyaya geldi.
1969 yılı Ocak ve Şubat ayında on dört yıl aradan sonra Memphis’te stüdyoya giren Elvis Presley, iki başarılı albüm çıkardı. Aynı yılın Mart ayında son filmi ‘Change Of Habit’i çekti. 31 Temmuz’da Las Vegas International Hotel’de 8 yıl sonra ilk konserini gerçekleştirdi.
1970 yılı yaz ayında ilk dokümanter filmi olan ‘That’s The Way It Is’ çekildi. Eylül’de ise 1957’den sonra ilk turnesine çıkan Elvis Presley, 1971 yılında Amerika’nın en başarılı kişilerine verilen ‘Bing Crosby’ ödülüne layık görüldü.
Mayıs 1971 yılında yapılan gospel kayıtları ile ertesi sene yayınlanan ‘He Touched Me’ plağı Elvis’e ikinci Grammy Ödülü’nü kazandırdı. Elvis, Temmuz 1971’de Lake Tahoe’da konserlere başladı. 1971’in sonunda karısı Priscilla’nın evi terketmesi ise Kral’a büyük şok oldu.
Elvis On Tour: Altın Küre Ödülü
1972 yılı nisan ayında bir başka konser filmi olan ‘Elvis On Tour’ çekildi. Film ertesi sene Altın Küre ödülü kazandı. Haziranda kariyerinde ilk kez New York’ta konsere çıkan Elvis, Madison Square Garden’da üç gün boyunca dört konserde toplam seksen bin kişiye seslendi.
1972’de Priscilla’dan sonra en uzun ilişkisini yaşadığı Linda Thompson ile tanıştı. 1973 yılı 14 Ocak tarihinde ‘Aloha From Hawaii’ şovu ile uydu aracılığı ile 40 ülkeden naklen yayınlanan konserini gerçekleştirdi. 9 Ekim 1973 tarihinde ise Priscilla ile resmen boşanan Elvis, aralıkta Stax Stüdyoları’nda yeni kayıtlar gerçekleştirdi.
16 Mart 1974’de Memphis’te on üç sene sonra ilk şovuna çıkan Elvis Presley, 20 Mart’ta aynı yerde verdiği konserde söylediği ‘How Great Thou Art’ ile bir Grammy daha kazandı. 8 Ocak 1975’te 40 yaşına giren Elvis, sağlık sorunları ile de boğuşmaya başladı. İki kez hastaneye yatan Kral, Mart ayında ‘Today’ albümü için stüdyoya girdi. 31 Aralık 1975 tarihinde Pontiac Michigan’da verdiği yeni yıl konseri ise 62.000 hayranı tarafından izlendi.
1976 yılı konser ve turneler açısından çok yoğun bir döneme rastladı. Şubatta bu kez Graceland’da yeni albümünün kayıtlarını gerçekleştiren Elvis Presley, sağlığı elvermemesine karşın kısa aralıklarla çok sayıda turneye çıktı. Mayıs ayında son defa Lake Tahoe’de program gerçekleştirdi.
On dört şovdan oluşan gösteri kapalı gişe olarak gerçekleşti
Ekim’de ise yaşamının son kayıtlarını yine Graceland’da yaptı. Kasımda Ginger Alden ile birlikte olmaya başladı. Aralık ayında Las Vegas’ta son konserlerini verdikten sonra 31 Aralık’ta bu kez Pittsburg’da hayranlarının karşısına çıktı.
1977 yılı şubatı ile birlikte yeni turnelere çıkan Elvis, o dönemde yapılması planlanan yeni albüm çalışmasını gerçekleştirmedi. Mart, Nisan, Mayıs ayları birbiri ardına verilen konserlerle geçti. Yeni çalışma yapılmayınca RCA, 1976 yılı kayıtlarının yanı sıra ve konser şarkılarını da içeren albümü ‘Moody Blue’yu yayınlandı.
Bu arada 1 Haziran’da Elvis’in CBS Televizyonu’nda yeni bir şovunun yayınlanacağı ilan edildi. Bu program Elvis’in haziran turnesinden görüntüler içerecekti. Çekimler 19 ve 21 Haziran tarihlerinde yapıldı. 26 Haziran 1977’de Indianapolis’te kariyerinin son konserine çıktı.
Elvis, 31 Temmuz 1969 tarihinden son şovuna dek 1126 konser verdi
Yeni turne 17 Ağustos 1977 tarihinde Portland kentinden başlayacaktı. Ancak 16 Ağustos 1977’de Graceland’ın banyosunda kız arkadaşı Ginger Alden tarafından yerde yatar halde bulundu. Hastaneye kaldırılan Elvis yaşama döndürülemedi.
Bütün dünyayı şoke eden ölümün ardından Elvis, Forest Hill Mezarlığı’na annesinin yanına defnedildi. 2 Ekim 1977 tarihinde ise annesinin naaşı ile birlikte mezarı Graceland’a nakledildi. 3 Ekim 1977’de Elvis’in son turnesini kapsayan ‘Elvis In Concert’ programı CBS Televizyonu’nda yayınlandı.
“Hızlı yaşa, genç öl” desene… Şu ana kadar Elvis’in sadece bilindik şarkılarını dinlemişim meğer. Şimdi fark ediyorum ki, değişik pek çok tarzda söylemiş.
Elvis için ‘tek tarzdan’ bahsedemeyiz.
Çünkü Elvis, rap hariç (onun zamanında rap müzik yoktu) her tarzı okumuştur. Sesinin tınısıyla alakalı, Tanrısal birşey. Daha önce de bahsettiğim gibi, gospel (ilahi) melodilerine aşinadır. Ayrıca, Blues ve Country müziğinden de etkilenir. Ve biz onu, Rock’N Roll Kralı olarak biliriz.
“Elektronik müzik iyi ki 50’lerde icat edilmemiş” demek geçti içimden…
Yeni nesil müzikte duygu yok. Şimdiki kayıtlar dijital kayıt. Oysa Elvis’in kayıtlarına baktığımızda, arkasında orkestrası, şarkıyı hissedebilmek için stüdyoda gece yarısı yalın ayak “Are you lonesome tonight” söyleyen bir adam görüyoruz; şakaları, hataları ve tüm gerçekliğiyle.
Elvis’i her yaş grubu dinliyor. Bu da ayrı bir özelliği olsa gerek.
Elvis, müzik seven herkese hitap eden bir sanatçı. Dinledikçe, dinleyiciyle Elvis arasında doğal bir bağ oluşuyor. O, kişinin hayatı boyunca, müzikal tatminini sağlayabilecek güçte. Hakkında söylendiği üzere “Before anybody did anything, Elvis did everything” (Henüz hiç kimse hiçbir şey yapmamışken, Elvis her şeyi yapmıştı).
Elvis’in hâlâ yaşadığına dair söylentiler var.
Emrah: Bir kesim, Elvis’in kendi ölüm senaryosunu tasarladığını ve aslında ölmediğini savunuyor ama bence öldü. Memphis’teki evi, Beyaz Saray’dan sonra yıllık en çok ziyaret edilen ikinci mekan.
Peki, neden Elvis?
Emrah: Elvis bir yaşam biçimidir. Müziği, hayatta duruşu, felsefesi ve kültürüyle. Nasıl ki ekmek ve su temel gıdalarsa, Elvis de benim için öyle. Tam 26 senedir ruhumu Elvis’le besliyorum ben.
Emrah Çoruh bir koleksiyonerdir. Türkiye’de, müzik konusunda ve özellikle Elvis Presley hakkında “yaşayan bir arşive” sahip tek koleksiyoner hem de. Elvis’le Emrah’ın, her ikisinin de “E” harfiyle başlayan beş harfli isimleri dışında başka ortak yönleri de var; tıpkı Elvis’in söylediği gibi “Music should be something that makes you gotta move, inside or outside” (Müzik, sizi hem içinizden, hem de dışınızdan hareket ettirecek bir şey olmalıdır), ikisi de hayatla dans ediyorlar ve “Henüz hiç kimse hiçbir şey yapmamışken, ikisi de her şeyi yapmıştı”…
Emrah Çoruh kimdir?
1968 yılında, Erzurum’da dünyaya gelmiştir. Evli ve bir çocuk babasıdır. Lisanslı bir sporcu, ödüllü bir inşaat mühendisi, başarılı bir koleksiyoner olmasının yanı sıra ben, onu, “Elvis’in yaşayan ruhu” olarak tanımlamayı tercih edeceğim…
Elvis Presley konser bileti: Yeni turne 17 Ağustos 1977 tarihinde Portland kentinden başlayacaktı. Ancak 16 Ağustos 1977’de Graceland’ın banyosunda kız arkadaşı Ginger Alden tarafından yerde yatar halde bulundu. Hastaneye kaldırılan Elvis yaşama döndürülemedi.
