Bazıları ona tıbbın mucizesi diyor, diğerleri de hala bilinmeyen risklere dikkat çekiyor. İşte botoks hakkında her şey…
Botoks artık migren, depresyon, göz seğirmesi, fazla çalışan mesane, terli avuç içleri ve daha fazla rahatsızlığı tedavi etmek için kullanılıyor. Botoksun hızla büyüyen ticari başarısının ve ilginç biliminin hikayesini merak ediyorsanız, okumaya devam edin.
Yakın zamandaki terapi seanslarından birinde, Dr. Norman Rosenthal’in düzenli hastalarından biri intiharı düşündüğünü söyledi.
Psikiyatrist Rosenthal, hastasına başka bir şey sunmak istedi, “Bence botoks yaptırmalısınız,” dedi. Bu alanda uzman olarak kabul edilen Rosenthal, “Depresyona yönelik sıra dışı ve ilginç şeyler için daima fırsat kolluyorum” diyor.
“Botoksu faydalı buldum, ama hala yaygın değil.” Ayrıca ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından da depresyon için onaylanmış değil, ancak bu durum, doktorların botoksu tedavi yöntemi olarak tavsiye etmesine engel olmuyor.
Botoksun bu şekilde endikasyon dışı kullanımı, tüm FDA onaylı ilaçlarda olduğu gibi, ABD’de yasal. Bunun nedeni, bir ilaç bir kez FDA tarafından onaylandıktan sonra, lisanslı hekimlerin, endikasyonu olmadığı alanda işe yarayıp yaramadığı kanıtlanmaksızın, ilacın faydalı olacağını düşündükleri herhangi herhangi bir tıbbi rahatsızlık için reçetelemelerine izin verilmesi.
Şimdi, büyük ölçüde endikasyon dışı kullanımı sayesinde, botoks – kültürel bir olgu ve tıbbi zafer olarak patlayan kırışıklık giderici – giderek kozmetik alanın ötesine geçen sorunlar için kullanılıyor.
Rosenthal’in hastasının geçirdiği depresyon, aşırı terleme ve boyun spazmlarından, idrar kaçırma, erken boşalma, migren, el soğukluğu ve hatta kalp cerrahisinden sonra atriyal fibrilasyondaki tehlikeli kalp rahatsızlığına kadar birçok rahatsızlığı içeren bir listede yer alan örneklerden sadece biri.
Botoks, Clostridium botulinum bakterisinden türetilmiş bir nörotoksin. Kontamine olmuş gıdalarla yutulduğunda, vücudun önemli kaslarına müdahale ederek felç ve hatta ölüme neden olabiliyor.
Ancak, hedeflenen bölgelere küçük dozlarda enjekte edildiğinde sinirler ve kaslar arasındaki sinyalleri engelleyerek kasların rahatlamasını sağlıyor.
Kırışıklıkları da böyle yumuşatıyor zaten. Bu ince çizgileri çevreleyen kasları hareketsiz hale getirirseniz, bu çizgilerin hareket etmesi daha az olasıdır; böylece onları daha az fark edilebilir hale getirebilirsiniz.
Ayrıca, aşırı aktif bir mesaneyi tedavi etmek için FDA tarafından onaylanmasının da sebebi bu. botoks, insanların ihtiyaçları olmadığında bile idrar yapmak zorunda hissetmelerine neden olan istemsiz kas kasılmalarını önleyebilir.
2.45 Milyar dolarlık küresel gelir
2015 yılında, ilaç üreticisi Allergan tarafından üretilen botoks, 2.45 milyar dolarlık küresel gelir elde etti ve bunun yarısından fazlası kozmetik kullanımlardan ziyade tedavi amaçlıydı.
Doktorlar, botoksu endikasyon dışı kullanımlar için kullandığı müddetçe ve Allergan kendi çalışmalarını yürüttüğü sürece, bu kozmetik dışı gelirin önümüzdeki yıllarda daha da artması muhtemel.
İlaç yüz kırışıklıklarını düzeltme etkisi ilk kez kazara keşfedildiğinden beri uzun bir yol katetti. 1970’lerde oftalmolog Dr. Alan B. Scott, toksini, onları şaşı yapan bir tıbbi duruma sahip insanlar için bir tedavi yöntemi olarak incelemeye başladı.
Scott ilaca Oculinum adını verdi ve 1978’de aynı adı taşıyan bir şirket kurdu. 1989’da strabizm (şaşılık) ve anormal göz kapağı spazmlarının tedavisi için FDA onayı aldı. İki yıl sonra, Allergan Oculinum’u 9 milyon dolara satın aldı ve ilacın adını botoks olarak değiştirdi.
Allergan, botoksu geniş bir kitle için bir ilaç olarak gördüğünü söylüyor. 2002’de botoks, kaş çatma çizgileri denen kaşlar arasındaki kırışıklıklar ile ilgili olarak FDA onayını alarak, bir farmasötik ilacın ilk kez kozmetik amaçla onaylanmasıyla bir ilke imza attı. 2000’den 2015’e kadar, kırışıklıklar için toksin kullanımı %759 arttı.
Botoksta, zehri yaratan dozu. Tıpta, çoğu uzmanın güvenli olduğu düşündüğü küçük miktarlarda kullanılıyor. Botoks geçici olarak kas aktivitesini hareketsizleştirerek çalışıyor.
Bunu enjekte edilen kasları kasılmaya zorlayan sinir-kas iletişimini bloke ederek yapıyor. botoksun kayan bakışları düzeltmesi, gözkapağı spazmını ortadan kaldırması veya bir kişinin koltuk altından terlemeyi tetikleyen sinirlerden gelen sinyali kesmesi, kas aktivitesini felce uğratarak oluyor.
Botoksun da kronik migreni önlediği anlaşılmıştır, ancak bu durumda botoksun neden işe yaradığı tam olarak belli değil.
Herhangi bir ilaçta olduğu gibi, Allergan’ın yasal olarak botoksun en ciddi potansiyel yan etkilerini belirtmesi gereklidir ve 2009’da FDA ciddi yan etkilere neden olduğuna dair kanıt bulunduğuna dikkat çekerek, botoksa black-box uyarısı – herhangi bir ilaca verilen en güçlü uyarı – iliştirilmesini gerekli tutmuştur.
Botoksta bunlar, kas güçsüzlüğü, çift görme ve sarkmış göz kapaklarına neden olan, enjeksiyon bölgesinden vücudun diğer bölgelerine yayılan etkileri içerir.
Doktor muayenehanelerinde, hastaların genelde botoksun paketlenmiş olduğu kutuyu görmedikleri için black-box uyarısından haberdar olmayabilecekleri, bu sebeple FDA onaylı olsun veya olmasın herhangi bir endikasyonda botoks uygulanan bir hastaya potansiyel riskleri açıklama mesuliyeti doktorlarda.
Endikasyon dışı kullanım
Bir ilaç bir sağlık durumu için onaylandıktan sonra doktorlar, yardımcı olabileceğini düşündükleri herhangi bir bozukluk için kullanabilirler. İşte botoks için doktorların benimsediği birkaç endikasyon dışı kullanım alanı…
- Aşırı el soğukluğu
- Tetanos
- Sırt ağrısı
- Yarık dudak izleri
- Ağrılı cinsel ilişki
- Depresyon
- Erken boşalma
- Parkinson hastalığı semptomları
- Anal fisürler
- Salya artışı
- Diş gıcırdatma
Botoks ne için kullanılır
Yüz kırışıklığını azaltmasıyla bilinen botoks, aşağıdaki koşullar için FDA tarafından onaylanmıştır. İlaç günümüzde kozmetik dışı kullanımlarında çok daha fazla gelir getirmektedir.
FDA onaylı endikasyonlarında botoksun güvenli ve etkin olduğu belirlenmeden önce titiz klinik araştırmalar gerekli tutuldu.
- Strabizm (şaşılık)
- Blefarospazm (göz kapağı spazmları)
- Servikal distoni (şiddetli boyun spazmları)
- Şiddetli koltuk altı terlemesi
- Üst ekstremite spastisitesi
- Kronik migren önleme
- Aşırı aktif mesane
- Alt ekstremite spastisitesi
- Bazı yüz kırışıklıkları
Rakamlarla botoks
Botoksun onaylanmasından bu yana geçen 28 yılda ilacın popülaritesi -ve tedavi ettiği rahatsızlık sayısı- hızla arttı. 12,2 milyar Geçtiğimiz çeyrek yüzyılda uygulanan botoks dozlarının sayısı 800 Allergan’ın mevcut ve potansiyel botoks uygulamaları için elinde bulunan patent sayısı.
- 1991’de Allergan botoks yapan küçük bir şirkete 9 milyon dolar ödedi
- 1998’de botoksun küresel geliri 125 milyon dolardı
- 2015’de küresel gelir 2.45 milyar dolar oldu
