Yanmış et, küflü peynir, iyi yıkanmamış sebzeler, pastörize olmayan meyve suları, açıkta satılan ekmek ve yağlar… Tüm bu gıdaların bilinçsiz tüketimi, çocuklarda kanser riskini artırıyor. Doğru beslenme nasıl olmalı?
Memorial Şişli Hastanesi Pediatrik Hematoloji ve Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Atila Tanyeli, çocuklarda doğru beslenme ile kanser riskinin azaltılması için önerilerde bulundu.
Pişerken yanmış eti çocuklarınıza yedirmeyin
Bütün iyi pişmiş etler, balık ve kümes hayvanları, iyi pişmiş yumurta, konserve ve et ürünleri (kuzu, sığır, balık, tavuk, kabuklu deniz ürünleri), buzdolabında saklamak koşulu ile salam, sosis, jambon, paketli ürünler bekletilmeden tüketilmelidir.
Az pişmiş veya hiç pişmemiş et ve et ürünleri, tavuklar, balıklar, az pişmiş yumurta, yağda kızartılmış (özellikle yanık) yiyecekler, sakatatlar, tütsülenmiş deniz veya et ürünleri, hijyenik şartlarda saklanmayan açık salam, sosis, jambondan uzak durulmalıdır.
Açıkta satılan süt ve süt ürünleri hastalık riski taşıyor
Pastörize süt, peynir, yoğurt ve paketli dondurmanın belli oranda tüketilmesinde bir sorun yoktur. Ancak pastörize olmayan ve açıkta satılan bu tür ürünler, eski ve küflü peynir çeşitleri, kaynağı şüpheli süt ürünleri ve peynirler yenilmemelidir.
Kalın kabuklu meyveler derin soyularak tüketilmeli
İyi hazırlanmış konserve ve dondurulmuş sebzelerin iyi pişmiş yemekleri, kabuğu soyulan sebzelerin yenilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Sebzeler mutlaka en az 3 kez iyi bir şekilde yıkanmalıdır.
İyi yıkanmamış sebzelerden yapılan yemekler ve salatalar ise çocuklara verilmemelidir. Konserve meyveler, pastörize karton kutuda tek içimlik meyve suları, kalın kabuklu meyveler ise (elma, armut, kivi, muz, portakal, karpuz) derin soyularak tüketilebilir.
Taze dondurulmuş meyve ve meyve suları, pastörize olmayan meyve suları, dondurulmuş çilek ve üzüm gibi ince kabuklu meyveler çocuklar için önerilmemektedir.
Kuru baklagil yemekleri temiz su ile hazırlanmalı
Tamamen paketlenmiş tüm ekmek çeşitleri, paketlenmiş bisküvi ve gevrekler, pişmiş hamur tatlıları, kaynatılmış veya steril su ile hazırlanmış kuru baklagil veya un veya tahıl çorbaları, iyi pişmiş makarna, pirinç, bulgur, çok iyi pişmiş kuru fasulye, nohut, yeşil mercimek, barbunya çocuklar için sağlıklıdır.
Açıkta satılan tüm ekmekler, açık pasta, kuru pasta, bisküvi yağda kızartılan çörek, börek, tatlılar, pişirilmeden kullanılan tahıl ürünleri ise sakıncalıdır. Ayrıca yağ seçiminde pastörize tereyağı ve pastörize zeytinyağı tercih edilmeli, açıkta satılan yağlar ve tereyağından ise uzak durulmalıdır. Hijyenik olmayan şartlarda bulunmaları enfeksiyon riskini artırmaktadır.
Musluk suyu en az 10 dakika kaynatılmalı
Çocuklarda sıvı tüketiminde de belli kurallara uyulmalıdır. Bir kullanımlık paketlerde demlikte kaynatılarak hazırlanan çay, kahve, kakao, kaynamış su ile hazırlanan tüm içecekler, konserve şişe içecekler, paketlenmiş mamalar tüketilebilir. Musluk suyu kullanılacaksa en az 10 dk. kaynatılmalıdır. Çocuklar, asitli içecekler, alkollü içecekler, mayalanmış içecekler ve soğuk su ile demlenmiş çaydan kaçınmalıdır.
Çocuklarda doğru beslenme için dikkat edilmesi gereken 10 kural
1. Yiyeceklerin hepsinin iyi pişmiş olmasına dikkat edilmelidir. Kızartma yöntemi mümkün olduğu kadar az tercih edilmelidir. Pişirilen besinler hemen tüketilmeli, arta kalanlar sonraki öğünlerde tüketilmemelidir.
2. Tüm yiyecekler iyi yıkanmış olmalıdır. Sebze ve meyveler klor tabletleri kullanılmış sularda yıkanmalı veya 1 litre suya 2 yemek kaşığı sirke konularak sebze/meyve 15-20 dakika bekletilmeli, ardından akan suyun altında çok iyi yıkanmalıdır.
3. Çürük, ezik, patlak meyve/sebze alınmamalıdır. Taze ve mevsiminde olanları tercih edilmeli, kabukları soyularak tüketilmelidir. Katkılı ve hormonlu yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalıdır.
4. Ambalaj bozuk ürünleri/konserve besinleri tercih edilmemelidir. Özellikle kapağı kabarık konserveler yenilmemelidir. Bu tür konservelerde mikrop üremesi var demektir.
5. Yumurta 10 dakikadan uzun süre kaynatılmamalıdır.
6. Baharat gibi lezzet vericiler yemeklere pişirme esnasında konulmalı, sonradan ilave edilmemelidir.
7. Yemek hazırlarken temiz ve cam kaplar kullanılmalıdır. Tahta kesim aletleri bakteri oluşumunu artırmaktadır.
8. Bulaşıklar mümkünse bulaşık makinasında en yükse ısıda (70 derece) yıkanmalıdır.
9. Yiyecekler günlük alınmalı ve taze olduklarından emin olunmalıdır. Besinlerin mutlaka son kullanma tarihine dikkat edilmelidir. Özellikle süt ve süt ürünleri UHT veya pastörize olarak ve tek kullanımlık alınmalıdır.
10. Günde en az 2,5-3 litre su içilmelidir. İçilecek suyun mümkünse cam şişelerde olması tercih edilmelidir. Yazın araba bagajında bekletilen plastik şişelerdeki sular tüketilmemelidir.
