Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), anayasa değişikliği referandumunda kullanılan oyların yeniden sayılması önerisini gündeme getirdi.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE) Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi Direktörü Michael Georg Link, Heilbronner Stimme gazetesine yaptığı açıklamada, “Oyların yeniden sayılması, seçim sürecine yönelik zayıflayan güveni artıracaktır” dedi.
Türk hükümetinin AGİT raporunu dikkate almayacağı yönündeki beyanatlardan üzüntü duyduğunu kaydeden Link, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın işbirliğine yanaşmaması durumunda Türkiye’deki politik durumun kötüleşeceğini de öne sürdü.
Link, “Bizim raporlarımız sadece AGİT tarafından değil, aynı zamanda AB, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler tarafından değerlendirilir ve bu kurumlara referans teşkil eder” dedi.
Michael Georg Link, Türkiye’nin gözlemcilerin tavsiyeleri konusunda AGİT ile işbirliği yapmaması durumunda, bunun başka devletler ve kurumlar tarafından eleştirileceği ve politik açıdan sonuçsuz kalmayacağı değerlendirmesinde bulundu.
Uluslararası gözlemciler, Avrupa Güvenlik İşbirliği Teşkilatı Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu (ODIHR) ile Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin (AKPM) verdiği görev kapsamında referandum sürecini izledi.
AGİT ve AKPM gözlemcileri pazartesi günü yaptıkları ilk değerlendirmede, oylamanın yasal standartlara uygun olmadığı kuşkusu taşıdıklarını belirtmişlerdi.
Link, daha önce yaptığı açıklamada da referandumla ilgili usulsüzlük iddialarının araştırılmasında Türkiye’nin işbirliğine yanaşmamasını eleştirmişti. Alman medyasına konuşan Link, “YSK’nın yanlış ya da mühürsüz oyları geçerli sayma kararının Türk yasalarına aykırı olduğu sabittir” demişti.
26 ülkeden gözlemci bulunuyor
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinden 23 parlamenter ve görevli, AGİT/DKİHB’den 40 uzun dönemli gözlemci ve 63 uzman görevli olmak üzere 26 ülkeden gözlemcinin tespitlerinin bulunduğu esas rapor daha sonra açıklanacak.
AGİT raporundan ilk tespitler ne diyor?
AGİT, referandumla ilgili usulsüzlük iddialarının araştırılmasında Türkiye Hükümeti’nin işbirliğine yanaşmamasını eleştirdi. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşikilatı referandum ile tespitlerini açıkladı. İlk bulgular şöyle:
- Anayasa referandumu eşit olmayan bir ortamda gerçekleşti.
- Oy sayım prosedüründe son değişiklikler önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdı.
- Ziyaret ettiğimiz sınırlı sayıdaki sandık referandum gününde düzenli ve verimliydi.
- Referandum genel olarak standartları tutturamadı, hukuki altyapı gerçekten demokratik bir süreç için yetersizdi.
- Anayasa referandumunda idari kaynaklar “evet” kampanyası lehine uygunsuz olarak kullanıldı.
- Medyada tarafların eşit şekilde yer almasına izin verilmedi; YSK’nın tarafsız içeriği engelleme yetisi ortadan kaldırıldı.
- Anayasa referandumu uluslararası standartlara uyumun gerisinde kaldı.
- YSK’nın mühürsüz pusulalar hakkındaki kararının önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdığını ve kanunla çelişkili olduğunu söyleyebiliriz.
ABD ve AB bu raporu bekliyordu
AB Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker de AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve AB Komisyonu’nun Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn imzasını taşıyan ortak açıklamada, referandum sonuçlarının not edildiği belirtilerek, “AGİT Uluslararası Gözlem Misyonu’nun, kural dışılık iddialarına ilişkin olanlarla da ilgili olan, değerlendirmesini bekliyoruz” denilmişti.
