Devlet Bahçeli’nin ülkücülere hayır mesajı olarak yorumlanan çıkışının ardından Başbakan Yıldırım’ın “eyalet varsa görevi bırakırım” açıklaması ile 123. 124. ve 127. maddeler gündeme geldi. İşte Cumhurbaşkanı’na eyalet yetkisi verdiği söylenen o maddeler…
Başbakan Binali Yıldırım’ın Bahçeli’ye yanıt olarak “eyalet maddesi varsa görevi bırakırım” çıkışı sosyal medyada espri konusu oldu. Zira başkanlık sistemi gelince zaten Başbakan olamayacaktı. Ancak dikkat çeken daha önemli bir konu, yeni anayasa paketindeki 123. maddeydi.
Ünlü tarihçi Sinan Meydan, twitter hesabından paylaştığı mesajda; anayasa değişikliği paketinin 123. maddesinin Cumhurbaşkanı’na kamu tüzel kişiliği olşturma yetkisi verdiğini, yani Cumhurbaşkanı’nın eyalet kurabileceğini yazdı.
Ümit Özdağ: Bahçeli önce 123. maddeye karşı çıkmalıydı
Bahçeli’nin Star TV ve NTV ortak yayınında Erdoğan’ın danışmanlarının dile getirdiği “Eyalet sistemi” yorumuna MHP Genel Başkan Adayı Özdağ’dan cevap geldi.
Devlet Bahçeli, NTV canlı yayınında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Başdanışmanı Şükrü Karatepe’nin “Eyalet” açıklamalarına sert tepki göstermiş, Bahçeli’nin deprem etkisi yapan o çıkışı “ülkücüleri hayır demeye çağırıyor” şeklinde yorumlanmıştı. Bahçeli, “Cumhurbaşkanı başdanışmanı, ‘eyalet sistemi gelecek’ diyor ve cumhurbaşkanı da buna ses çıkarmıyorsa ülkücülerin referanduma 2 günde kala kararları ne olabilir?” demişti.
Bahçeli’nin bu çıkışı çok konuşulurken, MHP Genel Başkan Adayı ve Gaziantep Milletvekili Prof. Dr. Ümit Özdağ’dan yorum geldi. Özdağ, “Erdoğan danışmanı görevden alınca eyaletlerin önünü açan 123. madde yürürlükten kalkacak mı? Hayır. Bahçeli danışmandan önce 123. maddeye karşı çıkmalıydı” yazdı. (Yeniçağ Gazetesi)
Metin Feyzioğlu: 123, 124, 127’nci maddeler özerk bölgeler, eyaletler kurma yetkisi veriyor
Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, 16 Nisan’da oylanacak anayasa değişikliğinde “eyaletlere bölünme tehlikesi olduğunu” söyledi.
Metin Feyzioğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın ‘İstanbul özerk olmalı’ dediğini de hatırlatarak, “İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı, İstanbul’a ciddi ciddi özerklik isterken neyi ağzından kaçırdı dersiniz. Beni mitinglerde sayın Cumhurbaşkanı diline dolamış ama ben buna cevap istiyorum. Bu anayasanın 123, 124, 127’nci maddeleri özerk bölgeler, eyaletler kurma yetkisini dağıtarak içeriyor. Aynı maddede değil özellikle farklı maddelere dağılmış ki kimse fark etmesin diye” dedi.
“Paketin içinde eyalet yapısı var”
Feyzioğlu, Gaziantep Ortak Dayanışma Hareketi tarafından düzenlenen toplantıya katıldı. Bir otelde düzenlenen toplantıda Anayasa değişikliğini anlatan Feyzioğlu, 150’ye yakın il ve ilçeyi gezdiğini belirterek, 16 Nisan’da oylanacak olan anayasa değişikliğinde eyaletlere bölünme tehlikesinin bulunduğunu savundu. Hükümet kanadından kimsenin bu sorularına yanıt vermediğini kaydeden Feyzioğlu, şöyle dedi:
“Bu anayasanın içinde özerk bölgeler yaratma yetkisi var.”
“Biz 150’ye yakın il ve ilçeye gittik ve tamamında Türkiye’nin bu Anayasa paketi ile eyaletlere bölünme tehlikesi yaşayacağını anlattık, çıt yok. Hiçbir cevap gelmedi. Bu anayasanın içinde özerk bölgeler yaratma yetkisi var. Biz bunu çok tehlikeli buluyoruz. Bunun çünkü Irak’ta yaratılan özerk bölgenin bugün Kürdistan’a dönüşmesi halk oylaması yapıldı, yapılacak. Irak’ın dağılması gibi Türkiye’yi dağıtacak bir proje olarak görüyoruz. Suriye ve Irak’tan farkımız biz bir demokratik devlet olduğumuz için iç içe geçmişiz. Herkes her yerde. Kimin kim olduğu, kimin hangi etnik kökenden olduğu Türkiye’de önemsiz olmuş. Paketin içinde eyalet yapısı var. Bunu 150’ye yakın yerde söyledik. Fakat hiçbir cevap gelmedi.”
123. madde ne diyor?
1. İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği
Madde 123 – İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.
İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır.
Kamu tüzelkişiliği, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulur.
124. madde ne diyor?
2. Yönetmelikler
Madde 124 – Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.
Hangi yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanacağı kanunda belirtilir.
127. madde ne diyor?
Madde 127 – Mahalli idareler; il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir.
Mahalli idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir.
(Değişik: 23/7/1995 – 4121/12 md.) Mahalli idarelerin seçimleri, 67 nci maddedeki esaslara göre beş yılda bir yapılır.Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir.
Mahalli idarelerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri, konusundaki denetim yargı yolu ile olur. Ancak, görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan mahalli idare organları veya bu organların üyelerini, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak, kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.
Merkezi idare, mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir.
Mahalli idarelerin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile, kendi aralarında Cumhurbaşkanının izni ile birlik kurmaları, görevleri, yetkileri, maliye ve kolluk işleri ve merkezi idare ile karşılıklı bağ ve ilgileri kanunla düzenlenir. Bu idarelere, görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır.
