E-sigara, sigarayı bırakmak isteyenler için bir kurtuluş yolu olabilir mi? Yapılan bilimsel araştırmalar ne diyor? Elektronik sigaranın, sigara bağımlılığını azaltma konusunda psikolojik etkileri neler?
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Bağımlılık Merkezi’nden Uzman Psikolog Kinyas Tekin şöyle konuştu:
“Sigara kullanımında iki tür bağımlılık hakimdir. Nikotin bağımlılığı ve davranış bağımlılığı. Kişi nikotini bıraksa bile, sigara kullanmayınca elini nereye koyacağını bilemez, bir soruya cevap vermeden önce bir nefes sigara çekmek ister ama çekemez, eli boş kalır vb. İşte buna davranışsal bağımlılık diyoruz.
E-sigara, tütün bağımlılığında davranışsal bağımlılığa iyi gelebilir. Kişinin elinde yine bir şey vardır, onunla dolaşmaktadır. Bu haliyle bir geçiş aracı olarak yararlıdır. Yani kişi sigaradan, elektronik sigaraya geçip ondan sonra bırakabilir. Özellikle davranış bağımlılığı olanlar için iyidir.
Sigara içinde nikotinin yanında yer alan katran, elektronik sigarada yoktur. Katran kansere yol açan temel etkendir.
Ancak elektronik sigara da masum sayılmaz!
- Davranışsal bağımlılık değişmediği için kişinin tekrar sigara bağımlılığına dönmesi an meselesidir.
- Bazı elektronik sigaralar da nikotin içermektedir. Bunlarda hem nikotin hem de davranışsal bağımlılık devam etmektedir.
- Elektronik sigaranın içinde bulunan maddelerin güvenli olduğu tam ispatlanmamıştır.
- Sonuçta elektronik sigaradan buhar çıkar. Bu da bir yanmanı ürünüdür.
- Elektronik sigaraların boğaz ve ağızda kuruluğa, bulantı ve kusmaya yol açtığı bildirilmiştir.
- E-sigara moda olursa, gençleri cezbedebilir. Tüm modalar, gençlere kolaylıkla bulaşır.
Davranış değişikliği olmadan sigara bağımlılığından kurtulamayız. Sonuç olarak e-sigara, tütünden iyidir, ama bağımsız olmaktan kötüdür…”
E-sigara, sigarayı bıraktırır mı?
Elektronik sigarada nikotinin yanı sıra propilen glikol, gliserol gibi kimyasal maddeler, uçucu organik bileşenler ve ince partiküller bulunuyor. E-sigara, kullanan kişide bağımlığa ve solunum sistemi fonksiyonlarında bozulmaya yol açıyor. Ayrıca, e-sigaranın kısa dönem sağlık riskleri konusundaki veriler oldukça sınırlı iken, uzun dönem sağlık riskleri de bilinmeyenler arasında yer alıyor.
İngiltere’de BMJ’de yayınlanan bir araştırma, 2015 yılında elektronik sigara cihazları kullanan 18.000 sigara bağımlısının sigarayı bıraktığını belirtiyor. Bu çok iyi bir haber, ancak e-sigara önümüzdeki dönemde yaygınlaşmasıyla insanlarda sigara bırakma girişiminde etkili olacak mı belirsiz.
Diğer bir çalışma olan Royal College of Physicians’ın (RCP) yayınladığı araştırmanın sonuçlarına göre; e-sigaradan uzun süre buharı teneffüs etmek, sigara tütününün verdiği zararın yüzde 5’ini geçmiyor. RCP raporunda, buharla teneffüs edilen e-sigara benzeri cihazların; sigaradan kaynaklanan potansiyel riskleri (ölüm ve sakatlık) önlemesinde etkili olduğu; tütünsüz bir toplum için büyük potansiyele sahip olduğu vurgulanıyor. (Kaynak: RCP, Nicotine without smoke Tobacco harm reduction – Nisan 2016)
Aralık 2016’da US Surgeon General tarafından yayınlan raporda; e-sigara kullanımını bir halk sağlığı sorunu olarak tanımladı ve e-sigaraların şu anda ABD gençleri arasında en yaygın kullanılan tütün ürünü olduğunu; her türkü nikotin kullanımının gençler ve hamile kadınlar için güvensiz olduğunu vurgulandı.
Dünya Sağlık Örgütü: E-sigara, sigarayı bıraktırmaz, sağlığa zararlıdır!
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), her ne kadar firma sahipleri aksini söyleseler de, e-sigaraların “sigara bırakma tedavisi” olarak toksisite çalışmaları da dahil yeterli çalışma yapılana kadar kabul edilemeyeceklerini vurguluyor.
Dünya Sağlık Örgütü’ne üye ülkeler tarafından oluşturulan Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) tütün kontrolüne yönelik uluslararası bir anlaşma olup ülkemiz 2004 yılında Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi’ni imzalamıştır. TKÇS 2014 yılı olağan genel toplantısında e-sigara tehdidine dikkat çekmiş ve tüm üye ülkeleri:
- Sigara içmeyen bireyler ve özellikle de gençlerin e-sigaraya başlamalarının önlenmesi
- E-sigara ilişkili potansiyel sağlık risklerin minimize edilmesi ve pasif maruziyetinin önlenmesi
- E-sigara ile ilişkili ticari çevreler, özellikle de tütün endüstrisinin, tütün kontrol faaliyetlerine müdahil olmasının önlenmesi konusunda gerekli düzenlemeleri yapmak ve gerekli önlemleri almak konusunda uyarmıştır.
