Erken seçim çağrısı yapan MHP lideri Devlet Bahçeli’yle görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçim tarihini 24 Haziran 2018 olarak açıkladı. Peki erken seçim süreci nasıl işleyecek?
Türkiye’de seçmenler, 24 Haziran 2018 Pazar günü Cumhurbaşkanı ve milletvekillerini seçmek için sandık başına gidiyor. Erken seçim tarihinin açıklanmasıyla izlenecek süreç şöyle:
1- TBMM’nin onayı
Erken seçime gidebilmek için anayasa değişikliği gerekmiyor, ama kararın Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafindan onaylanması şart. TBMM’de toplam 539 milletvekili var. Erken seçime gidilmesinin kabulü için tezkereye 276 milletvekilinin onay vermesi gerekiyor.
AK Parti, Meclis başkanı dışında 317 milletvekiline sahip. AK Parti ile MHP’nin toplam sandalye sayısı ise 352. Dolayısıyla iki partinin ‘evet’ demesi erken seçim önünde engel bırakmıyor.
HDP ile CHP de erken seçime hazır olduklarını söyledi. Oylamada ‘Hayır’ deseler dahi, MHP ile AK Parti’nin oyları seçime gidilmesi için yeterli olacak.
2- YSK, Seçim Takvimi’ni açıklayacak
Erken seçim kararı alınmasından sonra propaganda ve seçim kurallarını belirleyecek ve kampanyalar başlayacak.
YSK ilan edilen 24 Haziran 2018 erken seçim tarihine göre seçime gidecek partilerin belirlenmesi, adayların ilanı, seçmen kütüklerinin yenilenmesi, il ve ilçe seçim kurullarının belirlenmesi, oy pusulalarının bastırılması hazırlığına başlıyor.
YSK, 1 Ocak itibariyle seçime girebilecek dokuz partiyi açıklamıştı.
YSK’nın 298 sayılı ‘Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’ ile 2820 sayılı ‘Siyasi Partiler Kanunu’nun ilgili maddelerine göre, 1 Ocak’tan en az 6 ay öncesi itibariyla illerin en az yarısında teşkilat kurtukları ve büyük kongrelerini yaptıkları saptanan partilerin seçime girebileceğini duyurdu. Bu partilerin de AK Parti, Bağımsız Türkiye Partisi, BBP, CHP, DP, HDP, MHP, Saadet Partisi ve Vatan Partisi olduğu belirtildi.
25 Ekim 2017’de kurulan İYİ Parti’nin ilk kongresinden sonraki altı ayı 1 Eylül’de doluyor, örgütlenmesini tamamlayamazsa seçime girebilmesi için İYİ Parti’nin TBMM’de grup kurması gerekiyor.
3- Yeni seçim sistemi nasıl işleyecek?
Türkiye, 2017 referandumuyla kabul edilen anayasa değişiklikleriyle ilk defa Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerini bir arada yapacak.
TBMM’de grubu bulunan siyasi partiler Cumhurbaşkanı için aday gösterecek. TBMM dışından aday gösterilenler için ise 100 bin imza gerekiyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda adayların hiçbiri yüzde 50’ye ulaşamazsa en çok oyu alan iki aday ikinci tura kalacak. İkinci turda da en yüksek oyu alan isim 5 yıllık Cumhurbaşkanlığı koltuğuna geçecek.
Cumhurbaşkanı en fazla iki defa seçilebilecek. Yeni anayasaya göre, meclisteki milletvekili sayısı da 550’den 600’e çıkarıldı. Yeni düzenlemede Ankara’da seçilecek milletvekili sayısı 32’den 36’ya, İstanbul’da seçilecek milletvekili sayısı da 88’den 97’ye yükseldi.
Antalya’nın çıkaracağı milletvekili sayısı 2, Adana’nın 1, Bursa’nın 1, Aydın’ın 1, Denizli’nin 1, Diyarbakır’ın da 1 arttı.
4- Seçimler ikinci tura kalırsa hangi tarihte yapılacak?
24 Haziran 2018 tarihinde yapılacak seçimde herhangi bir aday rakiplerine üstünlük sağlayamazsa seçimler ikinci tura kalacak. Anayasa’ya göre bu gibi durumlarda ikinci tur, seçimi izleyen ikinci pazar günü yapılıyor. Yani ilk turda kazanan olmazsa seçimlerde ikinci tur 8 Temmuz 2018 günü yapılacak.
YSK Başkanı’ndan erken seçim açıklaması
Erken seçim kararıyla ilgili olarak basın mensuplarının sorularının yanıtlayan Güven şunları söyledi:
“Meclis’ten milletvekili seçimlerinin yenilenmesi ile ilgili yasanın çıkmasını bekliyoruz. Bu yasa çıktığı takdirde Anayasa gereğince Cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte iki seçimi birlikte yapacağız. Yüksek Seçim Kurulu olarak biz bir seçim bittiğinde bir sonraki seçimin hazırlıklarını yaparız. En az iki seçim için hazır malzemelerimiz olur. Bu seçim için her türlü hazırlığımız tamam. Bugün itibariyle seçim takvimi hazırlıkları başladı. Bir iki gün içinde bunu tamamlayacağız. TBMM’den yasanın çıkıp yayınlanmasını bekleyeceğiz. Ondan sonra da süreci işleteceğiz. Süre sıkıntısı yoktur. Daha önce de 56 günde seçim yaptık.
İyi Parti seçime katılacak mı?
Siyasi partilerin hangi şartlar altında seçime katılacağı hususu Siyasi Partiler Kanunu’nda 36. maddede, 298 sayılı kanunun 14/11’de yazılı. Bizim bu konuda içtihatlarımız da var, internet sitemizde yazılı. Bu şartları hangi partilerin yerine getirdiği hususunu incelemek için siyasi partilerin kayıtlarını tutan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından evrakları, kayıtları isteyeceğiz. YSK olarak, hangi partilerin seçime katılma hakkına sahip olduğunu bu inceleme sonucunda açıklayacağız. Meclis’te seçimlerin yenilenmesi kararı alınırsa, kısa süre içerisinde incelememizi yapıp kamuoyuna duyururuz. Biz bir arada Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri aynı günde olacağı için takvimi de aynı süreç içinde birlikte hazırlamayı düşünüyoruız.”
Yüksek Seçim Kurulu neye göre inceliyor?
Siyasi Partiler Yasası’nın 36. maddesi “Siyasi partilerin seçimlere katılması” nı düzenliyor. Bu maddede, “Siyasi partilerin seçimlere katılabilmesi için illerin en az yarısında oy verme gününden en az altı ay evvel teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olması veya Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunması şarttır” düzenlemesi yer alıyor. YSK, siyasi partilerin, kongre tarihlerini ve teşkilatlarının durumunu inceleyerek, seçime katılıp katılmayacaklarını karara bağlıyor. YSK, İyi Parti’nin de seçime girme yeterliliğini bu düzenleme ışığında değerlendirecek.
