Türkiye’de her 3 dakikada 1 kişi inme geçiriyor. Peki inme nasıl bir hastalık? Kişi inme geçirdiğini nasıl anlar? Nasıl felç haline gelir? İlk 6 saat neden önemli?
İstinye Üniversite Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir ve İAÜ VM Medical Park Florya hastanelerinde faaliyet gösteren ‘BAVİM – Beyin Anjiyografisi ve İnme Merkezi’nin lideri Prof. Dr. Yakup Krespi, 5 soruda inmeyle ilgili önemli bilgiler verdi.
İnme nedir?
Daha önce normal olan bir kişide, hiçbir haberci işaret olmadan aniden gelişen felç haline ‘inme’ adı veriliyor İnme gece uykuda bile gerçekleşebilir. Normal olarak uykuya yatan bir insan, uykusundan inme geçirerek, felç halinde uyanabilir.
Önemli olan tedavide vakit kaybetmemektir. “İnme konusunda mutlaka toplumsal bilinci artırmak gerekiyor” diyen İstinye Üniversite Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir ve İAÜ VM Medical Park Florya hastanelerinde faaliyet gösteren BAVİM-Beyin Anjiyografisi ve İnme Merkezi’nin lideri Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Yakup Krespi soru ve cevaplarla inmeyi anlattı.
Birinin inme geçirdiğini nasıl anlarız?
İnmenin tanısı kolaydır; yüzdeki felci anlamak için hastanın gülümseyip, dişlerini göstermesi istendiğinde yüz bir tarafa kayıyorsa, iki kolunu havaya kaldırdığında kollardan biri erken düşüyorsa, kişi ayağa kalkmaya çalışırken kalkamıyor, konuşmakta güçlük çekiyor ve düzgün cümle kuramıyorsa, felç geçiriyor demektir.
İnme nasıl felç eder?
Saydığımız şikâyetlerle ortaya çıkan inmelerin yüzde 85’i beyin damarlarının tıkanması ile ortaya çıkmaktadır. Beyin damarı tıkanması birçok mekanizmayla oluşabilse de kalp odacıkları içinde oluşan veya boyundaki şah damarı duvarında gelişen damar sertliğine bağlı darlık bölgesinden kopan bir pıhtının normal bir beyin damarını tıkaması en sık felce yol açan durumlardır.
Belirtileri anladığımızda ne yapmalıyız?
İnme tedavisi mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Beyin damarı tıkandığında, beyin dokusunda hasar oluşmaya başlar. Bu hasar bekledikçe daha da genişler. Tıkanan damar büyük olduğunda ve süre uzadığında beyin hasarı artar. İnme konusunda mutlaka toplumsal bilinci artırmak gerekiyor. İnmenin başlangıcından tedaviye giden süreçte her yarım saatlik kayıp iyi olma şansımızı yüzde 15 gibi çok büyük bir oranda azaltmaktadır.
Sadece hastalar mı hızlı olmalı?
İnme tedavisinde başarılı olunması için tıkanan damarın en kısa sürede açılması gerekir. Beklememeli, vakit kaybetmeden hastayı tam teşekküllü bir inme merkezine götürmeliyiz. İnmeli hastanın acil tedavisinde en önemli ve maalesef sıklıkla göz ardı edilen unsur zamandır ve boşa harcanmaktadır.
Belirtilerin farkına vardığımız anda ilk 6 saatte uygulanan anjiyografik pıhtı çıkarma tedavisi o denli yararlıdır ki, tedavi edilen 3 hastanın 1’i tamamen eski hayatına dönebilir. 6 saat geçtikten sonra gelen ve uygun beyin görüntüleme incelemeleri ile tedavi alabileceğine karar verilen hastalarda, alınan tedavi sonuçları ilk 6 saatte uygulanan tedaviye benzerdir. 3 hastadan biri, üçüncü ayda bağımsız yaşamını sürdürebilmektedir.
Hastaların yaptığı en büyük yanlış ne?
İnme geliştiğinde, ‘bekleyim belki geçer’ denilmesi, hastaneye geç kalınması, farklı görüşler alma gayretleri içinde olunması ‘hızlı tedavi erken düzelme’ sürecini bozmaktadır. Ülkemizde bu konuda farkındalık oluşmasına ihtiyacımız vardır. Hasta, hastaneye gelene dek ağızdan beslenmemeli; doktor görüşü almadan özellikle tansiyon düşürücü veya kan sulandırıcı ilaç verilmemeli, ama en önemlisi, kesinlikle beklenmemelidir.
