Damar tıkanıklıklarının fark edilmediği takdirde inme veya felç gibi ağır tablolara yol açabileceğini söyleyen Liv Hospital Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Erdal Aslım karotis (boyun) tıkayıcı arter hastalığı tedavisi hakkında bilgi verdi.
Karotis boyun tıkayıcı arter hastalığı: Şah damar tıkanıklığı nedir?Karotis boyun tıkayıcı arter hastalığı: Şah damar tıkanıklığı nedir?
His kaybı, hareket kaybı, geçici veya kılıcı görme bozukluğu, bayılma gibi şikayetler pek çok sağlık sorununun belirtileri arasında yer alıyor. Ancak şah damar tıkanıklığının da bu belirtilere neden olduğunu unutulmamalı.
Nasıl ortaya çıkar?
Karotis arter hastalığı kalp problemleri ve beyin kanamalarıyla birlikte başlıca inme sebeplerindendir. Boynun her iki yanından seyrederek kafatasına giren ve beynin her iki yarım kürelerini beslemek ile yükümlü olan karotis atar damarlarının daralması veya tıkanmaları sonucunda ortaya çıkan hastalıktır.
Hastalığın nedenleri nelerdir?
- Tütün ve tütün ürünleri kullanımı
- Kanda yüksek miktarda yağ ve kolesterol bulunması
- Yüksek kan basıncı
- İnsülin direnci veya diyabete bağlı yüksek kan şekeri düzeyi
- Genetik etkenler
- Diyabet
Belirtiler nelerdir?
Etkilenen karotis damarının karşı tarafında kol ve/veya bacakta kuvvet kaybı, his kaybı, hareket kaybı, aynı tarafta geçici veya kalıcıgörme bozukluğu atağı, bayılma bilinç kaybı, yüz felci ve konuşma bozukluklarıdır.
Felç nedeni olabilir
Daralan boyun damarlarının beyne ihtiyacı olan kanı temin edemediğinde beyin ile ilgili şikayetler unutkanlık, baş dönmesi, kısa süreli konuşma veya görme bozuklukları, göz kararması gibi şikayetlere neden olabilir. Daha ileri daralmalarda ise bayılma yaşanabilir. Bu hastalıkta korkulan sonuç, irili ufaklı felçlerin (inme) gelmesidir. Kan akımının azalması, beynin belli bölgelerinin kansız kalmasına yol açabilir. Özellikle daralmış şah damarı içinde biriken kan pıhtılarının koparak beyne yerleşmesi, ani ölüme veya kalıcı büyük felçlere neden olabilir.
Tedavisi nasıl yapılır?
Yaşam tarzı-diyet değişiklikleri: Sağlıklı bir diyet uygulanması ve ideal kilonun korunması kolesterol seviyesinin uygun sınırlarda kalmasına ve yüksek kan basıncı gelişiminin önlenmesine yardımcı olur. Gelişebilecek karotis arter hastalığını önleyebilir ve/veya kötüye gitmesini engelleyebilir.
Medikal tedavi: Risk yönetimi ile eşlik eden hastalıkların tedavisi yapılır, kan sulandırıcı tedavi, damar genişletici ilaçlar verilir.
Müdahaleli tedaviler: Sadece karotis damarı daralmış ancak tam olarak tıkanmamış damarlara uygulanan tedavilerdir. Tıkanmış olan karotis damarına herhangi bir müdahaleli tedavi uygulamaya gerek yoktur.
Cerrahi tedavi: Cerrahi tedavi genel, bölgesel veya lokal anestezi eşliğinde darlığa yol açan plağın endarterektomi yöntemi ile çıkarılması gerektiği takdirde sentetik veya hastanın kendi vücudundan elde edilen yamalar ile genişletme uygulanarak daralmış Karotis damarın genişletilmesi, yeterli çapa sahip ise de direkt olarak kapatılmasından oluşur.
Girişimsel radyolojik tedaviler: Boyun damarlarının tıkanıklıklarında stent yöntemi bir süredir uygulanıyor. Son yıllarda bu bölgede uygulanan bu yöntemin henüz açıklanan kısa dönem sonuçlarının cerrahiye göre bir üstünlük göstermemiş olması, halen uzun dönem sonuçlarının bilinmiyor olması gibi nedenlerden dolayı bu yöntem sadece seçilmiş bir hasta gurubunda ve özellikle teknik ve diğer sebeplerden dolayı operasyonun yapılamadığı durumlarda uygulanıyor.
