Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın 2 yılı aşkın süredir yürüttüğü “Kadına Yönelik Şiddeti Önlemede Önemli Bir Başlangıç: Veri Toplama Modeli Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılması” projesi tamamlandı.
Mor Çatı’dan kadına yönelik şiddeti önlemek için projeMor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu desteğiyle, Mart 2016 tarihinden beri sürdürdüğü “Kadına Yönelik Şiddeti Önlemede Önemli Bir Başlangıç: Veri Toplama Modeli Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılması”projesi tamamlandı.
Mor Çatı’dan kadına yönelik şiddeti önlemek için proje
- Kadına yönelik erkek şiddeti alanında faaliyet gösteren kadın örgütleri, KYŞ alanında yetkili kamu kurumları ve dayanışma merkezi olan belediyeler için bir veri modeli ve sistemi oluşturmak
- Kadın örgütlerinin kadına yönelik şiddet alanında veri temelli çalışmasını desteklemek, dolayısıyla daha güçlü ve etkili izleme, savunuculuk ve politikalar yapmak
- Mor Çatı’da, erkek şiddetine maruz kalmış kadın ve çocukların ihtiyaç ve risk analizlerini daha doğru şekilde yapabilmek ve böylece ihtiyaçlara daha nitelikli etkin şekilde cevap verebilmek
- Kamu kurumları ve karar vericilerin erkek şiddeti ile mücadelede veri toplamanın önemi ve modelleri hakkında daha farkındalıklarını arttırmak hedefleriyle yürütüldü.
Projenin devam ettiği süre boyunca pek çok etkinlik gerçekleştirildi ve yayın hazırlandı. Bu faaliyetlerden bazıları şunlardır:
- Mor Çatı veri toplama modeli geliştirildi ve bu modeli temel alarak bir başvuru takip sistemi oluşturuldu.
- Mor Çatı veri toplama modelinin ve başvuru takip sistemi düzenlenen atölyelerle kadın örgütlerinin ve kamu kurumları ve yerel yönetimlerin eşitlik birimi, kadın danışma merkezi ve sığınak çalışanlarıyla paylaşıldı.
- 20. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultay’ında Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Veri Toplamanın Önemi ve Dijital İmkanlar Atölyesigerçekleştirildi.
- Şiddete Karşı Kadınlar Avrupa Ağı (WAVE)’nın düzenlediği “Step Up! Europe – Unite to end violence against women and their children” başlıklı konferansta proje kapsamında hazırlanan Veri Toplama ve Yönetim Modellerine Karşılaştırmalı Bakış raporunun sunumu gerçekleştirildi.
- Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ve Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) çalışanları ve Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFEK) başkanvekili Candan Yüceer ile toplantılar gerçekleştirildi.
- Veri Toplama Model ve Sistemleriyle İlgili Kaynakça hazırlandı.
- Kadına yönelik şiddet alanında farklı ülkelerdeki kadın örgütlerinin ve uluslararası kuruluşların veri toplama modellerini ele alan Kadına Yönelik Şiddeti Önlemede Önemli Bir Başlangıç: Veri Toplama ve Yönetim Modellerine Karşılaştırmalı Bakış Raporu hazırlandı.
- 20. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı’nda gerçekleştirilenVeri Toplamanın Önemi ve Dijital İmkanlar Atölyesi’nin içeriği ve sonuçları raporlaştırıldı.
- Kadına yönelik şiddet ve bununla mücadeleye dair bilgi üretimini artırmak amacıyla Mor Çatı Veri Toplama Modeli ve Başvuru Takip Sistemi Broşürühazırlandı.
- Mor Çatı Deneyimi Kadına Yönelik Şiddete Dair Neler Anlatıyor? Kadına Yönelik Şiddet Değerlendirme Raporu hazırlandı.
Mor Çatı Veri Toplama Modeli ve Başvuru Takip Sistemi
Mor Çatı uzun yıllardır kadına yönelik şiddet alanında veri toplama üzerine çalışıyor. Buna ihtiyaç duymamızın iki sebebi var: Kadınlar ve çocuklarla kurduğumuz dayanışmanın uzun erimli ve etkili olabilmesi, çalışmalarımıza dair düzenli veri toplayarak kadınlarla kurduğumuz ilişkiyi ve çalışmalarımızı bu veri bağlamında değerlendirmemize ve yaklaşımımızı bu doğrultuda geliştirmemize bağlı.
Kadına yönelik şiddetle mücadele politikalarının kadınların ihtiyaçları, talepleri ve deneyimleri yani kadına yönelik şiddete dair somut veriler temelinde şekillenmesi gerekiyor. Bu amacın sağlanabilmesi için erkek şiddetinin yaygınlığı ve etkileri, kadınların deneyimleri ve mücadele yöntemleri, mevcut yasalar ve diğer mekanizmalar ile bunların uygulamaları ve etkililiğine dair düzenli ve sistematik veri toplamanın ve düzenli aralıklarla araştırmalar yapmanın devletin sözleşmelerden doğan yasal sorumluluğu olduğunu savunuyoruz.
Türkiye’de politika yapıcı kamu otoriteleri kamu ile hiçbir şekilde veri paylaşmamakta ve verilerin kamu ile nasıl paylaşılacağına dair bir usul belirlenmesine yönelik çalışmaları bulunmuyor.
Bakanlıklar nezdinde hangi verilerin toplandığı, hangi göstergelerin kullanıldığı, veri toplama amacıyla yapılan çalışmalara ne kadar bütçe ayrıldığı, bakanlıklarca bu konuda yaptırılan araştırmaların nasıl, hangi usullere göre ihale edildiği ve nasıl neticelendiği gibi yanıt bekleyen pek çok konu bulunuyor. Dolayısıyla veriye dayalı bir yaklaşımı savunmak, kurumsal standartların oluşmasını, şeffaflığı ve hesap verilebilirliği de talep etmek anlamına geliyor. Bu sebeple kadına yönelik şiddete ilişkin veri toplamayı bir mücadele aracı olarak benimsemenin yanı sıra kamu otoritelerinin de bunu yapması, veri temelli bütüncül politikalar üretmesi için çabalıyoruz.
Yıllar içinde biriken tartışma ve çalışmalardan ortaya çıkan bu yaklaşımı ve yöntemi, bu programın içine yerleştirmeye gayret ettik. Mor Çatı’da sistemli veri toplamak, kadına yönelik şiddetle mücadeleye katkı sağlayacak bilgileri daha kolay oluşturmak ve yaygınlaştırmak, bunu kadınların ve çocukların güvenliği açısından hiçbir risk oluşturmadan yapmak amacıyla Mor Çatı Veri Toplama Modeli’ni geliştirdik.
Program yalnızca Mor Çatı’nın değil erkek şiddetine maruz kalan kadınların ve çocuklarının destek alabileceği bağımsız kadın örgütleri ve belediyelerin kadın danışma merkezleri gibi kurumların ihtiyaçlarını da kapsayacak bir yaklaşımla geliştirildi. Hangi verilerin toplanması gerektiği, bu verilerin nasıl sınıflandırılacağı gibi programın içeriğine dair konular üzerine kadına yönelik şiddet alanında deneyim sahibi, farklı meslek gruplarından ve farklı deneyimlere sahip kadınlar hep birlikte çalıştı.
İçerik tasarımında olduğu kadar kullanıcı ara yüzünün tasarımında da, kadınların ihtiyaçları ile verilen destek ve hizmetlerin kaydının düzenli bir biçimde tutulabilmesi, böylelikle kurulan dayanışma ilişkisinin takibinin kolaylaştırılması amaçlandı.
Programın, bu alanda çalışanlar için bir alet çantası işlevi görmesi amacıyla toplanan verinin kurumsal ihtiyaç analizi, mücadele mekanizmalarını izleme, kadına yönelik erkek şiddetine ilişkin istatistikî bilgi paylaşımı gibi çalışmalarda da kullanılmasını mümkün kılacak raporlama özellikleri de programa eklendi. Mor Çatı başvuru takip programı kadına yönelik şiddet alanında çalışan ve aktif bir şekilde başvuru alan tüm kadın örgütlerinin ücretsiz olarak kullanımına açık. Hazırladığımız Mor Çatı Veri Toplama Modeli ve Başvuru Takip Sistemi broşürünü kamu kurumları, yerel yönetimler, kadın örgütleri ve diğer kadına yönelik şiddet alanında çalışan ilgili kişi ve kurumlarla paylaştık.
Kadın Örgütleri ile Mor Çatı Veri Toplama Modelinin Paylaşılması
Projenin kapsamındaki etkinliklerin bir kısmını kadına yönelik şiddet alanında çalışma yürüten kadın örgütleri ile Mor Çatı Veri Toplama Modelinin paylaşılması oluşturdu.
11-13 Kasım 2017 tarihlerinde Antalya Kadın Danışma Merkezi ve Dayanışma Derneği ev sahipliğinde gerçekleşen 20. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultay’ında”Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Veri Toplamanın Önemi ve Dijital İmkanlar Atölyesi”ni gerçekleştirdik. Atölyeye katılan kadınlarla kadına yönelik şiddetin önlenmesinde veri toplamanın ne tür bir çalışmayı gerektirdiğini, hangi verileri toplamanın ne işe yarayacağını, veri toplamanın politika üretme ve şiddeti önleme çalışmalarındaki rolünü ve alanda çalışanların veri toplama ve işleme konusundaki deneyimlerini tartıştık. Atölyede yürüttüğümüz tartışmaları bir rapor haline getirerek yayınladık.
7 Nisan 2018 tarihinde İstanbul’da Antalya Kadın Danışma Merkezi ve Dayanışma Derneği, Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği, Adana Kadın Dayanışma Merkezi ve Sığınma Evi Derneği (AKDAM), Kadın Dayanışma Vakfı, Bodrum Kadın Dayanışma Derneği (BKD)katılımıyla Mor Çatı veri toplama modelini ayrıntılı incelediğimiz “Mor Çatı Veri Yönetimi ve Başvuru Takip Programının Kadın Örgütleriyle Paylaşılması Atölyesi”ni gerçekleştirdik.
19 Mayıs 2018 tarihinde Mor Çatı’nın geliştirdiği veri toplama modelini aktif olarak kullanmayı planlayan Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği gönüllüleri ile Bursa’da buluştuk. Bu atölyede veri toplama programını detaylı olarak anlattık ve teknik altyapısını kurmak üzere birlikte planlama yaptık.
Kamu Kurumları ve Yerel Yönetimler ile Mor Çatı Veri Toplama Modelinin Paylaşılması
28 Nisan 2018 tarihinde Beylikdüzü Belediyesi, Şişli Belediyesi, Çankaya Belediyesi, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Bağlar Belediyesi, Bayraklı Belediyesi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden eşitlik birimi, kadın danışma merkezi ve sığınak çalışanları katılımıyla “Mor Çatı Veri Yönetimi ve Başvuru Takip Programının Belediyelere Bağlı Kadın Da(ya)nışma Merkezleriyle Paylaşılması” atölyesini düzenledik.
8-10 Mayıs 2018 tarihleri arasında Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ve Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) çalışanları ve Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFEK) başkanvekili Candan Yüceer ile toplantılar gerçekleştirerek projemizin sonuçlarını paylaştık.
Mor Çatı Veri Toplama ve Başvuru Takip Programının Uluslararası Mecralarda Paylaşılması
Şiddete Karşı Kadınlar Avrupa Ağı (WAVE) tarafından her yıl düzenlenen ve 18.si 19 -21 Ekim 2016 tarihlerinde Berlin’de gerçekleşen “Step Up! Europe – Unite to end violence against women and their children” başlıklı konferansta proje kapsamında hazırladığımız “Veri Toplama ve Yönetim Modellerine Karşılaştırmalı Bakış” raporunun sunumunu gerçekleştirdik.
6-9 Kasım 2017 tarihlerinde Almanya’daki Bağımsız Kadın Sığınakları Yıllık Toplantısı’nda ve bu toplantı kapsamında düzenlenen “İstanbul’dan Berlin’e İstanbul Sözleşmesi’nin Hayata Geçirilmesi” başlıklı konferansta kadına yönelik şiddet alanında veri toplamanın önemine ilişkin konuştuk.
Şiddete Karşı Kadınlar Avrupa Ağı (WAVE) tarafından 2 yılda bir hazırlanan kadına yönelik şiddet alanında ülke raporlarına Türkiye’deki kadına yönelik şiddet alanındaki verilerin de girmesi için WAVE Ağı Türkiye Delegasyonu olarak katkı sunduk. Bu amaçla Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’ne bilgi edinme başvuruları yaparak aldığımız yanıtları WAVE ile paylaştık.Ayrıca geliştirdiğimiz Veri Toplama ve Başvuru Takip sistemi aracılığıyla elde ettiğimiz 2017 yılı Mor Çatı verilerini de ayrıca bir rapor hazırlayarak paylaştık.
Rapor ve Yayınlar
Proje süresince pek çok rapor ve yayın hazırlandı. Yayınlar kadına yönelik şiddetle mücadelede yetki ve sorumluluğu olan yerel yönetimler, ŞÖNİM’ler gibi kurumların yanı sıra kadın örgütleri, üniversiteler ve çeşitli sivil toplum örgütlerine de ulaştırıldı ve Mor Çatı web sitesinde paylaşıldı. Proje kapsamında yapılan yayınların basılı versiyonları,[email protected] adresine mail atılarak talep edilebilir veya Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı Dayanışma Merkezi’nden temin edilebilir.
Veri Toplama Model ve Sistemleriyle İlgili Kaynakça, Temmuz 2016
Bu projeyle, hem Mor Çatı’nın hem de erkek şiddetiyle mücadele eden tüm kadın örgütlerinin kullanabileceği feminist bakış açısını temel alan bir veri tabanı modeli oluşturmayı amaçladık. Projenin ilk adımı olarak veri toplama model ve sistemleriyle ilgili kaynakça taramasını yaptık. Kadına yönelik şiddetle ilgili veri toplama yalnızca kadın örgütlerinin değil, devletlerin ve uluslar üstü kurumların da sorumluluğunda olduğu için çok çeşitli kaynaklara rastladık. Bu kaynakça konuya dair, akademik çalışmaları, raporları, manifestoları, broşürleri, araştırmaları kapsıyor.
Kadına Yönelik Şiddeti Önlemede Önemli Bir Başlangıç: Veri Toplama ve Yönetim Modellerine Karşılaştırmalı Bakış Raporu, Ocak 2017
Hazırlanan bibliyografyanın ardından veri toplama ile ilgili farklı uygulama örneklerini araştırıp inceledik. Çalışmalarımızın sonuçlarını paylaştığımız bu rapor, bibliyografyada öne çıkan başlıkları feminist bir bakışla ele alarak bunların uygulamadaki karşılığını gösterebilmeyi ve farklı kurumların veri toplama programları ve modelleri ile ilgili bir değerlendirme sunmayı amaçlıyor. Paylaştığımız Bibliyografya’dan görülebileceği üzere kadına yönelik şiddet konusunda veri toplamanın rolüne ve sistematiğine dair Türkçe kaynaklar oldukça kısıtlı. Bu çalışmanın kadın örgütleri ve hak savunucularına bu açıdan da bir katkı sağlamasını umuyoruz.
Veri Toplamanın Önemi ve Dijital İmkanlar Atölyesi Raporu, Aralık 2017
Şiddetten uzaklaşmaya çalışan kadınlarla yürüttüğümüz dayanışma temelli çalışmaların bizlere öğrettiği şey, tek bir vaka içinde anlaşılmaz ya da münferit durabilen bilgilerin aslında pek çok farklı deneyimde tekrar ettiği ve sistemli bir biçimde bir araya getirdiğimiz takdirde somut politikayı şekillendirebilecek istatistiki örüntüler elde edebileceğimizdir.
Dayanışma merkezlerinde kadınların paylaştıkları tecrübeleri diğer kadınların şiddete karşı mücadelelerinde kullanabilecekleri sistemli bilgilere dönüştürmek veri toplamayı bir mücadele aracı olarak kullanabilmemize de bağlıdır. Bu fikirlerden yola çıkarak, Kasım 2017’de düzenlenen 20. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı’nda Veri Toplamanın Önemi ve Dijital İmkanlar Atölyesi’ni gerçekleştirdik. Bu Atölye’de Kadına Yönelik Şiddeti Önlemede Önemli Bir Başlangıç: Veri Toplama Modeli Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında yaptığımız çalışmaları katılımcılarla paylaştık.
Kadına yönelik şiddetin önlenmesinde veri toplamanın ne tür bir çalışmayı gerektirdiği, hangi verileri toplamanın ne işe yarayacağı, veri toplamanın politika üretme ve şiddeti önlemedeki rolü ve atölye katılımcılarının veri toplama ve işleme konusundaki deneyimleri etrafında tartışmalar yürüttük. Atölyenin detaylı raporunu kadın örgütlerinin çalışmalarını güçlendirmesi dileğiyle web sitemizde paylaştık.
Mor Çatı Veri Toplama Modeli ve Başvuru Takip Sistemi Broşürü, Nisan 2018
Mor Çatı sığınağı ve dayanışma merkezinde kadınların mücadele ve güçlenme süreçlerinin takibini kolaylaştırmak ve Mor Çatı’ya aktardıkları deneyimi erkek şiddetiyle mücadelenin etkili bir aracına dönüştürebilmek amacıyla bir veri toplama modeli ve bu modele dayanarak bir başvuru takip programı tasarladık.
Başta dayanışma merkezi ve sığınak çalışması yürütenler olmak üzere, erkek şiddeti ve bununla mücadeleye dair bilgi üretmek isteyenlerle bu çalışmamızı paylaşmak için bu modeli ve programı anlatan bir broşür hazırladık. Bu broşürde; bu çalışmaya neden ihtiyaç duyduğumuz, bu çalışmanın dayanışmaya ve politik mücadeleye hangi açılardan katkı sağladığı, nasıl veri topladığımız ve yöntemimizi hangi etik sorular etrafında şekillendirdiğimiz, geliştirdiğimiz modeli bir programa/yazılıma dönüştürmek için hangi aşamaları kat ettiğimiz gibi soruları yanıtlıyoruz.
Ayrıca benzer bir çalışma yürütmek isteyenler için bilgilendirici olması için broşürde teknik uygulama süreci ve programın teknik altyapısına ilişkin temel bilgilere de yer veriyoruz. Bu çalışmanın erkek şiddetine ve bununla mücadeleye dair feminist bir yaklaşımla yerelden bilgi üretimine katkı sağlamasını umuyoruz.
Mor Çatı Deneyimi Kadına Yönelik Şiddete Dair Neler Anlatıyor? Kadına Yönelik Şiddet Değerlendirme Raporu, Mayıs 2018
Bu rapor Mor Çatı’nın 2017 yılında topladığı verilere dayanarak hazırlandı. Proje kapsamında iki yıl boyunca çift katmanlı bir çalışma yürütüldü: Bir yandan Mor Çatı politikasını ve çalışmalarını veri temelli bir yaklaşımla desteklemek üzere bir veri toplama modeli ve elektronik başvuru takip sistemi kuruldu ve bu modelin yaygınlaşmasına yönelik faaliyetler gerçekleştirildi.
Öte taraftan, ulusal düzeyde kamu otoritelerinin ve bu alanda çalışan aktörlerin etkili ve bütüncül politikalar üretmesi ve uygulamalarını çeşitlendirmesi ve geliştirmesi için veri temelli bir yaklaşımın benimsemesi gerektiği savunularak yayınlar üretilip çeşitli faaliyetler düzenlendi. Bu rapor ise geliştirilen model kapsamında ve program ile bir yıl boyunca toplanan bilgiler ve Mor Çatı deneyimi ışığında erkek şiddetinin yaygınlığı ve etkileri, kadınların deneyimleri ve mücadele yöntemleri, mevcut yasalar ve diğer mekanizmalar ile bunların uygulamaları ve etkinliğine dair somut verilere dayanarak bir durum tespiti yapmayı amaçlamaktadır.
Çalışma, Mor Çatı deneyimi ile sınırlı olmakla birlikte kadına yönelik şiddet alanında eleştirel bilgi üretimine katkı sağlamayı, bu alandaki verilerin işlenmesi ve yorumlanması için gerekli ortak ölçütlerin oluşmasına katkı sunmayı hedeflemektedir.
Mor Çatı tam 27 yıldır kadınların yanında…
1990 yılında, aile içi şiddete maruz kalan kadınlarla bire bir dayanışma gösterebilmek ve sığınak açmak amacıyla, 1987 yılında gerçekleşen Dayağa Karşı Kampanya’nın örgütlenmesinde yer alan bir grup feminist tarafından kuruldu. 1990 yılından itibaren sürdürülen dayanışma merkezi çalışmasına, 1995 yılında sığınağın açılmasıyla sığınak çalışması da eklendi.
Kurulduğu ilk günden bu yana, şiddetin sorumlusunun, fail olduğunu unutmadan, şiddete maruz kalan kadın ve çocukları yargılamadan dinledi ve ihtiyaç duydukları desteği, kendi imkânları ölçüsünde verdi. Bugüne kadar 38 binden fazla kadın ve çocuğa dayanışma merkezinde sosyal, hukuki ve psikolojik destek verdi. 1000’e yakın kadın ve çocuğa ise sığınak desteği verdi. Bu destekler sayesinde, birçok kadın yaşadığı şiddetin, şiddete maruz kalmasının kendi suçu olmadığının ve şiddetsiz bir hayatı kurabilecek güçte olduğunun farkına vardı.
