Sınıf öğretmenliği lisans programında Beden Eğitimi ve Spor Kültürü dersi ile Beden Eğitimi ve Oyun Öğretimi dersleri kaldırıldı. Yerine sadece bir yarıyıl olarak planlanan “Oyun ve Fiziki Etkinlikler Öğretimi” dersi koyuldu. Tam da lisans programındaki dersin adı ile ilkokuldaki dersin adının çakışması sağlanmış derken bu kez ilkokuldaki dersin adı 22 eylül 2018 tarihinde “beden eğitimi ve oyun” olarak değiştirildi. Aynı kurumun ve aynı amacın insanları nasıl olur da bu kadar ters işlere aynı imza atarlar anlamak gerçekten çok zor.
İlkokullarda 2012 yılından itibaren uygulamaya koyulan “oyun ve fizik etkinlikler” adında bir ders var. Bu ders ilkokul 1, 2 ve 3. sınıflarda haftada 5 saattir. Evet yanlış okumadınız haftada 5 ders saatidir. Dördüncü sınıfta nedense 2 ders saatine düşer.
En son 22 Eylül 2018 tarihinde Temel Eğitim Genel Müdürlüğü ilgili kurul kararı ve bakanlık onayı ile ders tekrar 2012 yılı öncesine yakın bir şekilde “beden eğitimi ve oyun” adını almıştır (Bkz.1).
Sonra ortaokul başlar ve haftada 2 saat bildiğimiz beden eğitimi ve spor dersi başlar. Bu uygulamaya 2012 yılında geçilmiş ve halen bu şekliyle devam etmektedir (Bkz.2).
Bu arada ilginçtir; bu yazı yazılmadan 6 gün önce (22 Eylül 2018 tarihinde) yeni bir yönetmelik ile ilkokullardaki dersin adı bir kez daha değişiyor ve “beden eğitimi oyun” oluyor…
Şimdi gelelim soruna:
Bu dersi sınıf öğretmenleri vermektedir. İlkokullarda bilindiği üzere din kültürü ve ahlak bilgisi, görsel sanatlar ve İngilizce derslerini branş öğretmenleri varsa onlar yürütmekte, diğer derslerin hepsini olası gerektiği üzere sınıfın öğretmeni yürütmektedir. Bu bağlamda “Oyun ve fiziki etkinlikler” dersini veya 22 Eylül 2018 itibariyle değişen adıyla “beden eğitimi ve oyun öğretimi” dersini sınıf öğretmenleri yürütmektedirler.
Türkiye’deki bütün eğitim fakültelerin temel eğitim bölümleri sınıf öğretmenliği lisans programlarında iki yarıyıl için alınan iki ders vardır. Bu dersler “Beden eğitimi spor kültürü” ve “beden eğitimi oyun öğretimi” dersleriydi.
İşte bu dersler sınıf öğretmenlerinin ilkokullardaki “oyun ve fiziki etkinlikler” dersini veya yeni adıyla “beden eğitimi ve oyun” dersini verebilecek yeterliliğe ulaştırmak için vardı. Ama Türkiye’de üç, bilemedin beş fakültesindeki sınıf öğretmenliği anabilim dalı dışında, söz konusu bu dersler amaca yönelik yani hedef kitleye ilişkin olarak verilememekte; sınıf öğretmenleri bu derslerde kendileri için spor yapmaktaydılar. Lakin sorun şimdi yine ve yeniden kendini başka türlü tekrarlayarak başlıyor.
YÖK tarafından yenilenen Eğitim Fakülteleri “öğretmenlik eğitimi” lisans programları 2018-2019 öğrenim döneminden itibaren uygulamaya koyuldu. Bu dönem eğitim fakülteleri, ilgili öğretmenlik bölümlerinden birisini tercih edenler için artık söz konusu bu yeni program doğrultusunda öğrenim görecekler. (Bkz.3).
İşte bu yeni lisans programlarından biri de sınıf öğretmenliği lisans programıdır.
Sınıf öğretmenliği lisans programı kademeli olarak bu yıldan başlayarak devreye sokulmuştur. Uygulamaya sokulan yeni lisans programında “beden eğitimi ve spor kültürü” dersi ile “beden eğitimi ve oyun öğretimi” dersi kaldırılmış, yerine sadece bir yarıyıl olarak planlanan “oyun ve fiziki etkinlikler öğretimi” dersi koyulmuştur.
Tam da lisans programındaki dersin adı ile ilkokuldaki dersin adının çakışması sağlanmış derken bu kez ilkokuldaki dersin adı 22 eylül 2018 tarihinde “beden eğitimi ve oyun” olmuştur. Aynı kurumun ve aynı amacın insanları nasıl olur da bu kadar ters işlere aynı imza atarlar anlamak gerçekten çok zor.
Söz konusu yeni lisans programındaki “oyun ve fiziki etkinlikler” dersinin sadece teorik olarak planlanmış ve üstelik tek yarıyıla indirilmiş olması da anlaşılır gibi değildir. Çünkü sınıf öğretmeni mesleki yeterliliğinde ilkokuldaki ilgili derse yönelik oluşturulması gereken oyun ve fiziki etkinlikler yeterliliği yeni adıyla “beden eğitimi ve oyun” yeterliliği için gereken alan bilgisi, becerisi ve alan öğretim becerisi yeterliliği bir yarıyıla sığacak ölçülerin çok üzerinde bir kapsama sahiptir.
Düşünün, öğretmen olduğunda ilkokulda haftada 5 saat vereceği bir ders için, öğretmenlik eğitimi boyunca sadece 12-13 hafta boyunca, o da sadece teorik olarak nasıl yetişir? Ve amaca uygun hangi düzeylerde verebilecek yetkinliğe ulaşır? Üstelik eğitim fakülteleri sınıf eğitimi kadrosunda bu konuda uzmanlaşmış öğretim elemanları da söz konusu değilken.
Burada asıl düzenleme lisans programında yer alan “oyun ve fiziki etkinlikler öğretimi” dersinin iki yarıyıla yayılması yanında 3 veya 4. sınıflarda yer alacak şekilde planlanması ve bunlardan daha önemlisi eğitim fakültelerindeki sınıf öğretmenliği lisans programındaki bu dersin ilgili öğretim elemanlarının “öğretmen yetiştirme” konusunda uzman öğretim elemanlarınca verilmesinin sağlanması olmalıdır.
İşin daha başka bir yüzü daha var:
Madem ilkokullarda en az üç farklı dersi branş öğretmenleri veriyor, “oyun ve fiziki etkinlikler” veya yeni adıyla “beden eğitimi oyun öğretimi” dersini niçin beden eğitimi öğretmenleri vermiyor?
Bu herkes tarafın sorulan bir soru aslında. İlk bakışta anlamlı ve gerekli de bir soru… Lakin burada da işin “beden eğitim öğretmenliği” branş eğitimi ayağı ile ilgili iki meselesi vardır:
1- Beden eğitimi öğretmenleri tüm okullarda artık neredeyse birer antrenör gibi iş yapmaktadırlar. Beden eğitimi dersleri, etkinlikler, yaşam için spor ve tüm çocukları kapsayan faaliyetler yerine takım sporlarına yönelmiş ve kendilerini bu bağlamda ifade etmeye başlamışlardır. Bu son derece yanlış veya yanlış olmasa da eksik bir durumdur. Antrenörlük ile beden eğitimi öğretmenliği birbiriyle ilgili işlerdir ama aynı işler asla değildir.
2- Beden eğitimi öğretmenliği lisans programlarını ve uygulamalarını iyi incelediğimizde ilkokul çocuklarına yönelik alan ve eğitim becerisi yeterliliği oluşturacak bir eğitim neredeyse yoktur. Yani bir beden eğitimi öğretmeni mezun olduğunda 6,7, 8,9 yaş çocuklarına yönelik neleri, nasıl, ne zaman ve niçin gerçekleştirebileceği konusunda yeterli değildir. Sadece spor branşlarına yönelik bazı teknik çalışmaları bu yaşlarda yaptırmaya çalışmaktadırlar. Oysa bu çocukların hareket eğitimi etkinliklerine ve öğretim ve gelişim amaçlarına uygun tasarlanmış amaçlı oyunlara ihtiyaçları vardır. (Bkz.4).
Özetle sorunun çözümü için seçenekler elbette var:
1- “İlkokul hareket, beden eğitimi ve oyun öğretmenliği” programlarının açılması ve buradan mezun olacakların ilkokullarda öğretmenlik yapıyor olmalarının sağlanması en ideal çözümlerden birisidir…
2- Beden eğitimi öğretmenlerinin ilkokullar “oyun ve fiziki etkinlikler dersi” veya “beden eğitimi oyun öğretimi” amaçlı teorik ve uygulamalı uzun bir yeterlilik eğitiminden geçirilerek ilkokullara atanmasının sağlanması yine aynı düzlemde iyi ve sağlıklı bir çözümdür.
3- Eğer böyle devam edilecekse yani bu dersi sınıf öğretmenleri vermeye devam edeceklerse eğitim fakülteleri sınıf öğretmenliği eğitimi lisan programındaki oyun ve fiziki etkinlikler dersi ya da yeni adıyla beden eğitimi oyun öğretimi dersi iki döneme çıkarılmalı, mutlaka uygulama ders saati ilave edilmeli ve işin uzman öğretim elemanları tarafından yeterlilik oluşturacak biçimde verilmesi sağlanmalıdır.
Bir işi yaparken ne kadar eksiksiz ve doğru başlarsak, o işin sonucu muhtemelen o kadar eksiksiz ve doğru olacaktır. Yeni bir şey üretmek ve hayata geçirmek demek yeninin bir öncekinden doğan eksikleri tamamlamaya yönelik olması ile ilgili olmalıdır. Dolayısıyla iş işten geçmeden, en doğru ve en gerekli çözümü üretmek ihtiyacı gün gibi açıktır. Bu yazılanlar onlarca öğretmenlik alanının bir tanesinin tek bir dersi için geçerlidir. Kim bilir diğer alanların diğer dersleri için ne ölçüde öneri ve çözüm ihtiyaçları söz konusudur.
