Erzurum’da iki sağlık çalışanı ve bir mühendisin geliştirdiği, taşıma haznesindeki kan torbası ve tıbbı malzeme ile bir saat havada kalabilen “Hızır” adı verilen drone, acil kan ya da tıbbı malzeme ihtiyacı olan hastaların imdadına yetişecek.
Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesinde (BEAH) görevli iç hastalıklar ve hematoloji uzmanı Can Özlü ve kulak burun boğaz hastalıkları uzmanı Sami Engin Muz’un yanı sıra makine mühendisi ve insansız hava aracı operatörü Hilmi Sefa Yangal, acil kan ihtiyacı bulunan hastalar için proje başlattı.
Büyükşehirlerdeki trafik sorunu ve kırsal kesimde coğrafi şartlar düşünülerek sağlık kuruluşları arasında hava yolu ile kan nakli gerçekleştirilmesi için geliştirilen “Hızır” adlı proje ile kan ürünlerinin yanı sıra ilaç, serum, panzehir gibi diğer tıbbi malzemelerin de taşınması da planlandı.
Yaklaşık bin metre yüksekliğe çıkıp saatte 50 kilometre hıza ulaşarak 25 kilometrelik uçuş mesafesine sahip olan “Hızır” adlı drone, kan ürünü temininde güçlük yaşanan bölgelerde hızlı ve etkin kan nakli yaparak hayat kurtaracak.
Dr. Can Özlü, hastanenin helikopter pistinde düzenlenen tanıtım toplantısında, kan ürünlerinin hastalara ulaştırılmasında sorunların yaşandığını söyledi.
Kan ürünlerinin taşınmasının, özellikle trafik sorunu yüzünden büyükşehirlerde, coğrafi şartlar nedeniyle de kırsal kesimde büyük sorun olduğunu belirten Özlü, “Bu nedenlerle kanamalı ve ağır travması olan insanlarımızın kan ihtiyacı nedeniyle hayatını kaybettiğini gördük. Hava yolunu kullanarak en hızlı şekilde kan naklinin yapılması için Hızır adını verdiğimiz drone sistemini geliştirdik.” dedi.
“Hızır”ın ağırlığı kadar tıbbi ürün taşıyabildiğini ifade eden Özlü, cihazın yaklaşık 1 saat havada kalıp taşıma yapabildiğini kaydetti.
Kalp krizine de drone ile müdahale edilebilecek
Özlü, Hızır’ın tek seferde 20 ünite kan nakledebildiğini belirterek, şu bilgileri paylaştı:
“Hızır’ın taşıma haznesi büyük ve kullanışlı. Hızır bu özelliklerinin yanı sıra ilaç ve tıbbi ürünler de taşıyor. Hızır’ın teknik aksamına elektroşok sistemini uygulamayı düşünüyoruz. Bu şok sistemi sayesinde kalp krizi geçiren kişilere de drone ile müdahale edilebilecek. Hızır, başta organ ve kan ürünlerin yanı sarı ilaç, panzehir gibi tıbbi ürünleri de ilgili merkeze ulaştırıyor.”
Dr. Sami Engin Muz ise Hızır’ın, ihtiyaç ve talebe göre şehrin farklı bölgelerine hareket edebildiğini söyleyerek, “Kan merkezinde hazırlanan kan, kapsül içerisine yerleştirilerek Hızır’ın hangarına konuluyor. Hızır kodlanıp ihtiyaç sahibi olan hastanın yattığı hastaneye geliyor. Hastanedeki sisteme entegre şekilde gelen Hızır’daki kan hastaya ulaştırılıyor.” diye konuştu.
Dr. Can Özlü HIZIR adı verilen projeyi anlattı:
Fikir süreci yıllar öncesine dayanmasına karşın kısıtlı imkanlarla yakın zamanda projemiz HIZIR’ı hayata geçirmiş bulunmaktayız. HIZIR her daim hazır sloganı ile yola çıkıp; acil ihtiyaç durumunda her türlü hava muhalefeti ve olumsuz koşulun üstesinden gelebilecek donanımda olması yani HIZIR (AS) gibi yetişmesi HIZIR’dan en büyük beklentimizdi.
Amacımız acil kan ve kan ürünleri, ilaç, panzehir, asi, serum, elektroşok cihazı gibi ihtiyaç varlığında ihtiyaç sahiplerine bu ürünlerin ulaştırılmasındaki aksaklıkların önüne geçmek ve halkımıza sağlık alanında dünyada öncü olabilecek bir teknolojiyi bayrağımızla dalgalandırarak bu gururu yaşatmaktı.
Başta odak noktamız sağlık medikal olmak üzere birçok alanda dışarıya bağımlılıktan kurtulup gerek maddi gerekse manevi milli kaynaklarımızla beslenip bu projeyi hayata geçirmek bizim için en önemli motivasyon kaynağı oldu.
HIZIR ile sadece kan ve kan ürünleri değil başta ilaç, serum, panzehir olmak üzere çeşitli tıbbi cihazların taşınması mümkündür. Bu taşıma, hava yolu ile kuş uçuşu gerçekleştiğinden büyük şehirlerde trafik sorunu; kırsal kesimde coğrafi şartlar ve cephede de güvenli taşıma zorluğu ortadan kalkmaktadır.
HIZIR ülkemizdeki paydaşlarına (ki ülkemizde bu bağlamda yerli milli bir ürün yok) ve uluslararası rakiplerine göre havada kalma süresi ve yük taşıyabilen güçlü bir drone olması nedeniyle fark yaratmaktadır. Bu açıdan etki alanı sadece ilk yardım acil sağlık medikal alanı ile sınırlı kalmayıp; enerji güvenlik arama kurtarma UMKE AFAD KIZILAY sağlık bakanlığı ve silahlı kuvvetlerimiz envanterine girerek faydalanabilecek potansiyel taşımaktadır.
İnsansız hava taşıtları ve quadrokopterler (dronelar) ile lojistik destek son yıllardaki bilgi aktarım ve elektromekanik teknolojilerdeki ilerlemelerle birlikte hız kazanan; gelecekte de askeri, sağlık, güvenlik, tarım, arama kurtarma, sanat ve spor başlıkları altında birçok konuda iş kolu açacak potansiyel taşımaktadır.
Tıbbi drone’lar yüzde yüz Türkiye’de üretilebilir
Bir prototip olarak HIZIR’ın farkı güçlükle bulunabilecek parçaların optimum buluşma noktası olarak üstün performans sağlamasıdır. HIZIR’ın farkı koaksial rotor sistemi, karbon fiber gövdesi, güçlü bataryaları ile kendi ağırlığına eşdeğer ağırlığı 60 dakika kadar havada tutabilmesidir. Bin metre yüksekliğe çıkmakla kalmayıp saatte 50 km’lik hıza ve 25 kilometrelik uçuş mesafesine sahiptir.
Şu anda yüzde 80 oranında yerli ve milli noktasına getirdiğimiz HIZIR; imkanlardaki kısıtlılık nedeni ile karma parçalardan üretilmiş olmasına rağmen tasarım ve optimizasyonundaki süreç; bizi HIZIR’ın tamamen yüzde yüz milli kaynaklarla Türkiye’de yapılabileceğine inandırdı.
Yıllar öncesinden gelen bir rüya ancak tecrübeli bir ekibin bir yıli asan yoğun uğraşısı sonucu doğdu. Bu uğraşı ve çabanın değer göreceği inancı bizi kazanmış olduğumuz tecrübe ile HIZIR’a kardeş olacak çok daha uzun menzilli ve hassas kontrole sahip ikinci bir projenin ve bunlara es patent alacağımız diğer medikal cihaz projelerimizin yapılması konusunda da cesaretlendirmektedir.
