İstanbul’da markalı konut projelerinde 100 metrekarelik daireler için ödenen ortalama aylık aidat bedeli 362 lira olurken, en yüksek aidat 2 bin 100 liraya kadar çıkıyor.
İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerdeki site ve apartman aidatları, ev sahipleri ve kiracılar için ekonomik anlamda önemli bir yük oluşturmaya başladı. Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı avukat Ali Güvenç Kiraz, aidatların kira bedelinden yüksek olamayacağı uyarısında bulunurken, sistemdeki eşitsizliğe dikkat çekti.
Büyükşehirlerde site ve apartmanlarda oturanlar, son zamanlarda ekonomik daralmanın yanı sıra aidatlardaki yüksek oranda şikayetçi olmaya başladı. Oturulan binada asansör, güvenlik görevlisi, havuz, spor salonu, otopark ve maaşlı hizmetlinin bulunması gibi konfor ve sosyal alan hizmetlerinden yararlanılması konusundaki çeşitlilik, ödenecek aidatların oranının belirlenmesinde en temel faktörleri oluşturuyor. Yapılan araştırmalar da aidatların özellikle lüks sitelerde neredeyse 2100 TL’ye ulaştığını gösterdi.
REIDIN’in İstanbul’daki markalı konutlar için ödenen aidat tutarlarını konu alan araştırmasına göre; aidat tutarları projenin bulunduğu konum, sosyal alanlar ve benzeri gibi kriterlere göre değişiyor.
İstanbul’da markalı konutlarda metrekare başına düşen ortalama aidat tutarı 3,62 lira olarak ölçülürken, bu rakam bazı projelerde 21 liraya kadar çıkıyor. Böylece bazı İstanbulluların 100 metrekarelik konut için aylık ödediği 2 bin 100 liralık aidat rakamı, şehirde görülen ortalama kira fiyatlarını aşıyor.
En yüksek Şişli’de en düşük Silivri’de
Araştırmaya göre, markalı projelerde 100 metrekarelik daire başına ödenen ortalama aidat tutarında en yüksek rakam 962 lira ile Şişli’de görülüyor.
Şişli’yi bu alanda 921 lira ile Beşiktaş, 527 lira ile Kağıthane, 499 lira ile Üsküdar takip ediyor. Sarıyer’in 471 lira ile beşinci sırada yer aldığı araştırmada, Eyüp 450 lira ile altıncı, Bakırköy 445 lira ile yedinci, Kadıköy 432 lira ile sekizinci, Ataşehir 429 lira ile dokuzuncu, Beykoz 410 lira ile onuncu sırada yer alıyor.
Markalı konutlarda 100 metrekarelik daire başına ödenen ortalama aidat tutarında en düşük rakam ise 131 lira ile Silivri’de bulunuyor.
Silivri’yi bu alanda 194 lira ile Beylikdüzü, 205 lira ile Büyükçekmece, 214 lira ile Arnavutköy, 223 lira ile Esenyurt, 229 lira ile Esenler, 254 lira ile Avcılar izliyor.
Sultanbeyli’de söz konusu özellikteki daireler için ortalama 259 lira ödenirken, bu alanda Gaziosmanpaşa 266 lira ile dokuzuncu, Güngören 277 lira ile onuncu sırada yer alıyor.
Apartman ve site hayatının anayasası, yönetim planları
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, aidat belirlenmesi ve itiraz edilmesi ile ilgili önemli bilgiler paylaştı. Kat Mülkiyeti Kanunu’nun, aidatlar konusunda belli hükümler düzenlediğini, temel maddenin ise aidat toplama konusu olduğunu belirten Kiraz, “Aidat, apartman görevlisi, güvenlik ve sigorta gibi kalemlerde tüm bağımsız bölümlere, yani dairelere eşit dağıtılıyor.
Diğerleri ise arsa payı oranında katılımı düzenliyor. Kanun burada bir husustan bahsediyor, diyor ki; ‘Aksine bir hüküm yoksa’. Bu da yönetim planları. Bir ev alırken, işyeri satın alırken tapu ve belediyeye giderek taşınmaz üzerinde takyidat var mı bakıyoruz ama yönetim planı okuma alışkanlığımız yok. Oysa yönetim planları apartman ve site hayatının anayasası. Bu noktayı çok atladığımız için sorunlar ortaya çıkıyor.” dedi.
1+1 ile 4+1 daire aynı aidatı ödüyor!
Sistemdeki eşitsizliği dikkati çeken Kiraz, vatandaşın yönetim planını bilmemesi nedeniyle adil olmayan durumlar yaşadığını ifade etti. Kiraz, “Yönetim planlarında 1 artı 1 daire de, 4 artı 1 daire de eşit öder yazıyor. Bu adil değil ama yönetim planı bu sistemin anayasası olduğu için uymak zorundayız. Bu durumda ne yapacağız? Toplanacağız ve 5’te 4 çoğunluğa ulaşacağız. Ancak o zaman yönetim planını değiştirerek adilane bir yönetim planı hazırlayacağız” diye konuştu.
“Asansör değiştirilecekse kiracı ödemek zorunda değil”
Vatandaşın kanuna ve yönetim planlarına yeterli ilgili göstermemesi nedeniyle haklarını bilmediğini ifade eden Kiraz şöyle konuştu;
“İşletme bütçesi, yani o binayla ilgili apartman görevlisi, güvenlik, ortak aydınlatma gibi sitenin günlük yaşamını sağlayan her türlü giderine ev sahibi de kiracı da dahildir. Ancak yatırım bütçesi taşınmazın kiracısını ilgilendirmeyen tarafıdır.
Asansör değiştireceğiz, binamızı demirbaş malzemeler alacağız kiracı bu harcamaya katılmak zorunda değil. Örneğin havuz ve spor salonu gibi yerler ortak alan ama diyelim bir sinema salonu açmak istediniz veya bir bebek odası açılması kararı alındı. Bunlara burayı kullanmayan kimsenin katılma zorunluluğu yok. Buna dikkat edilmeli.
Aidat ücretlerini 20 kişi belirliyor, 100 kişi mağdur oluyor!
Aidatların belirlendiği yönetim planlarının, Kat Malikleri Genel Kurulu’nda kabul edildiğini kaydeden Kiraz “Kat Malikleri Genel Kurulu toplantılarına katılan bir toplum değiliz. Bu toplantılar önce 100 kişiyle başlıyor sonra 20’lere düşüyor. Yani 16-20 kişinin kararıyla belirlenen aidatlarla çok fazla insanı mağdur edebiliyor. Genel Kurul kararına 6 ay içinde itiraz hakkı var. Ancak istenilen aidat kaleminin çok usulsüz olması gerekiyor ki mahkeme iptal kararı versin. Bu nedenle mutlaka yüzde 51’i bulmak ve o genel kurula katılıp aidat oranlarını değiştirmek gerekiyor” dedi.
Aidat konusunda tek sınır, kirayı geçmemesi
Aidatların çoğunlukla güvenlik bedeli nedeniyle yüksek olduğunu belirten Kiraz, “Herkesin şikayeti ve aidatların en yüksek kalemi güvenlik. Adres yine genel kurul” dedi.
Kiraz aidatlarda sadece kiracılar için bir üst sınır olduğunu da ifade ederek; bu sınırın da ‘kirayı geçemeyeceği’ şeklinde konulduğunu belirtti.
İtiraz etseniz de farketmiyor; en yüksek kalem güvenlik!
Site sakinleri ise aidatların yüksekliğinden şikayet ederek, genel kurula katılmalarına rağmen değiştiremediklerini ifade ediyor.
Konu ile ilgili görüş belirten kiracı Yıldırım Konuksever (53), “300 TL aidat ödüyorum. Çok yüksek, bu sıralar çok fazla zamlar üst üste biniyor. İtiraz da edemiyoruz. Israr ettiğinizde de çıkmanızı istiyorlar. Aidatın içinde neler olduğunu yazıyorlar ama güvenlik ve kapıcı giderleri. Yüzme havuzumuz bile olmamasına rağmen bu tutarı ödüyoruz. Kiracı olduğum için genel kurula da katılamıyorum” dedi.
Gaye Toptaş (50) ise 600 TL aidat ödediğini belirterek, “Güvenlik, peyzaj ve hizmetlilerin paraları var. Çok yüksek. Kiranın yarısı gibi bir şey. Kirayı veriyorsun ama aidat kira gibi onu da düşünmen lazım. Ev sahibinin de kiraya verirken de düşünmesi lazım. Kuru otlar böcekler, bir de güvenlik. Normal bir geliri olan insan için çok yüksek. Herkesin mi 15 bin TL geliri var. Genel Kurula itiraz etseniz de hiç fark etmiyor. Dilekçe veriyorsunuz ama fark etmiyor. Belli bir kesimin elinde kat maliklerinin kararıyla bu para böyle oluyor. Çoğunda dışardan yönetici var zaten” ifadelerini kullandı.
Kiracı ve mal sahiplerinin şikayetlerinin yanı sıra apartman yöneticisi Gökhan Gürlek (59) ise masrafların yüksekliğinden yakındı. Gürlek, “Bina temizliği ve güvenlik. En çok para tutan güvenlik. Aidatların düşmesi için elektronik güvenliğe geçmek gerek. Kapı ve garaj girişlerine elektronik güvenlik tedbiri alınırsa düşebilir. Bir takım ek gelir kaynakları bulmaya çalışıyoruz. 1000 TL aidat çok anormal bir rakam ama. Orada çok anormal şeyler oluyordur demektir” diye konuştu.
Toplantılara katılım çok önemli!
Uzmanlar her yıl Ocak ayında yapılması gereken Kat Malikleri Toplantılarına katılımın önemli olduğuna dikkat çekiyor. Hem lüks konutlarda hem de halk tipi sosyal konutlarda aylık aidat ücretlerinin neredeyse kira bedelleri ile yarışıyor hale geldiğini belirten uzmanlar, bazı büyük inşaat şirketlerinin kendilerine ait profesyonel site yönetim şirketleri kurarak kendilerine ikinci bir kazanç kapısı oluşturduğunu söyledi.
Bu konuda kat maliklerine de görevler düştüğünü belirten uzmanlar, “Bina ve bağımsız bölümlerde eksik veya hatalı kısımlardan müteahhitlerin asgari beş yıl garanti ve sorumluluğu olmasına rağmen, bu eksiklikler kat maliklerinden toplanan paralarla giderilmekte. Buna dur demek için yılda bir kez yapılan kat malikleri genel kuruluna katılmak, hatta imkan varsa yönetimde görev almak gerekiyor” uyarısında bulundu.
