Hollywood yıldızlarının yanı sıra Türkiye’de de Merve Boloğur, Ceren Hindistan gibi ünlü isimlerin açıklamalarıyla gündeme gelen, ‘hafıza sildirme tekniği’ olarak bilinen TMU (Transkranyal Manyetik Uyarım) ya da EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) yöntemleri, gerçekte hafızayı silmiyor. Depresyon, bağımlılık, obsesif kompülsif bozukluk, fobiler gibi çeşitli psikiyatrik sorunların tedavisinde, hızlandırıcı etkisi nedeniyle psikiyatrların tercih ettiği TMU ya da EMDR’de asıl amaç, söz konusu hastalıkların beyinde yol açtığı kalıcı değişikliklere müdahale edebilmek.
TMU veya EMDR yöntemleri hafızayı silmiyor, psikiyatrik hastalıklara müdahale ediyor.
NP İstanbul Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, TMU yönteminde özel bir cihazla beyinde elektromanyetik alan oluşturulduğunu anlatarak; “Buna, elektromanyetik alanın beynin derin dokularına nüfuz etmesiyle birlikte ortaya çıkan, beyindeki elektriksel aktivite prensibiyle çalışan bir tedavi tekniği diyebiliriz. Hafıza silme ya da kötü anıları silme gibi son dönemde çok popüler söylemlere konu olsa da bu tekniklerin hiç birinin böyle bir etkisi yok. Kötü anıları silme ya da olumsuz yaşam olaylarını unutmak gibi bir beklenti, psikiyatrik tedavide yok zaten” dedi.
TMU nedir? Ne için kullanılıyor?
Psikiyatrik tedavilerde bir çok insanın sihirli değnek gibi her şeyin bir anda düzelmesini beklediğine işaret eden Doç. Dr. Noyan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu tabii ki mümkün değil. Hızlı tedavi bizim istediğimiz bir şey de değil. Uzun soluklu bu tedavi sürecinde, kötü olaylarla baş etme biçiminin ya da yetisinin gelişebilmesini istiyoruz. TMU tedavisinde, süreç 20-30 seans sürüyor. Hasta uyumuyor, sandalyesine oturuyor, dışarıdan bir elektromanyetik alan veriliyor, yaklaşık 15-20 dakika kadar. Her gün yapılıyor bu. Seanslar boyunca hasta ilacını kullanmaya, psikoterapisine de devame diyor. Bütüncül tedavinin küçük bir parçası aslında TMU. Bizim çalıştığımız alan, yaşam olaylarına karşı kişinin vermiş olduğu tepkileri değiştirmeye çalışmak. Çünkü bir olayda vermiş olduğu bir tepki, başka bir olayda hastalığın daha şiddetli şekilde ortaya çıkmasına neden olabilir.”
İlaç ve terapiye yardımcı bir yöntem
Doç. Dr. Noyan, TMU’nun teknik olarak işleyişini ise şöyle anlattı:
“Beyin üstüne yerleştirdiğimiz bir cihazın oluşturmuş olduğu elektromanyetik alan, beyindeki dokuya etki ederek o bölgedeki elektriksel aktivite değişikliğinin ortaya çıkmasını sağlıyor. Peki bu ne işimize yarıyor? Şunu çok net biliyoruz. Psikiyatrik hastalıklar uzun seyirli beyin değişikliklerinden sonra ortaya çıkan hastalıklar. Biz ilaçlarla, terapi ile beyindeki bozulan elektrokimyasal ya da biyokimyasal yapıyı düzeltmeye çalışıyoruz. Bazen ilaç veya terapiye dirençli tablolar ortaya çıkabiliyor. Bu direnci aşmak için TMU çok faydalı bir tedavi şekli.”
Fobilerde EMDR işe yarıyor
NP İSTANBUL Beyin Hastanesi’nden Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin de EMDR’nin de hafıza silme tekniği olarak bilindiğini söyleyerek, şu bilgileri verdi:
“EMDR, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme olarak kullanılıyor. Aslında açılımı da bu. Genellikle travmatik yaşantılar sonrasında ve fobilerde kullandığımız bir sistem. Bu iki noktada işe yarıyor. Aslında amaç geçmişte yaşanan olayı danışana tekrar deneyimletmek. Bunu yaparken de bu detayları aslında oradaki negatif düşüncelerini, hatta bazen bazı noktalarda bazı kötü olan bir olayla koku da eşleşebiliyor.
Bu danışanda farklı semptomlara sebep olabiliyor. Bütüncül bir yaklaşım. Yaşanan travmalara etkisi var. Bir de insanların fobilerinde faydalı oluyor. Kapalı alan korkusu olabilir, asansör korkusu olabilir, bıçak korkusu olabilir. Bunlara yönelik bir tedavi. Hafıza silme olarak biliniyor ama hiç öyle bir şey değil. Çünkü burada amaç olayı unutturmak değil. Geçmişi, geçmişe yönelik kaygıyı, oradaki sıkıntıyı deneyimletmek, ona yönelik bir duyarsızlaştırma geliştirmek ve sonrasında bunu tekrar yeniden işlemek.”
