Herakleitos… Değişmeyen tek şey değişim yasadır. Bu nedenler insanlar değişen şeylerin peşinden giderek ömürlerini tüketmemelidir. Değişmeyen ilke olan Logos’a yönelmeli ve ona uygun olarak yaşamaya çalışmalılardır. Eserlerindeki melankoli bu yüzdendir.
Herakleitos
İsmi Heraclıtes olan bu tablo Abraham Janssens van Nuyssen tarafından 1609 yılında yapılmıştır. Tabloda melankolik bir hava verilmeye çalışılmıştır. Herakleitos’un felsefe tarihinde “hüzünlü filozof” olarak anıldığı görülür. Çünkü kendisi koparılıp atıldığı, uzaklaştırıldığı bir ülkeye, oluş ve logos’un ülkesine gitmeye, daha doğrusu dönmeye çalışan bir insanın hüznü ile düşünüp yazmıştır.
Çevresindeki insanların günlük tutku ve hazlarının peşinde koşmasına karşın, logosun peşinden gitmeleri gerektiğini belitrmiştir. Ancak insanlar kendi hazlarına uymuş ve ona kulak asmamışlardır. Herakleitos insanların düştükleri bu durum yüzünden onların adına üzüntüye boğulur. Çünkü Herakleitos’a göre her şey değişim içerisindedir.
Değişmeyen tek şey değişim yasadır. Bu nedenler insanlar değişen şeylerin peşinden giderek ömürlerini tüketmemelidir. Değişmeyen ilke olan Logos’a yönelmeli ve ona uygun olarak yaşamaya çalışmalılardır. Eserlerindeki melankoli bu yüzdendir.
Herakleitos kimdir?
M.Ö. 6. yüzyılın sonlarında yaşadığı düşünülen Herakleitos, seleflerini ve çağdaşlarını deneyimdeki birliği göremedikleri için eleştirir. Bir anlamda her şeyin bir olduğu sonsuz bir yasa (Logos) olduğunu iddaa etti. Karşıtlar yaşam için gereklidir, ancak dengeli bir değişim için sistemli şekilde birleşirler. Dünyanın kendisi ve her şeyin özünü, ateşle simgeler ve yasa (logos) varolanları sürekli olarak değiştirir.
Dolayısıyla dünya belirli bir maddeyle değil, bir değişim yasası tarafından yönetilen devam eden bir süreçle özdeşleştirilmelidir. Doğanın altında yatan yasa aynı zamanda kendisini insanlar için ahlaki bir yasa olarak da gösterir. Herakleitos, metafizik temeller ve ahlaki uygulamalar arayışında fiziksel teorinin ötesine geçen ilk Batılı filozof olmuştur. Entropiyi ortaya atan ilk kişi olduğu düşünülebilir.
“Herakleitos’a göre aynı ırmağa iki kez girilmez.(Aynı ölümlü bedene doğası gereği ikinci kez dokunmak olanaksızdır.) Ölümlü olan her şey değişimin şiddeti ve hızından dolayı dağılır ve tekrar bir araya gelir. Aslında “ne yenidene” ne de “daha sonra” ama aynı zamanda diyebiliriz. Şeyler biçimlenir ve dağılırken hem yaklaşır hem uzaklaşır.” (Plutarkhos, De Ε αpud Delphous, 392 Β)
Herakleitos: “Akla uygun konuşmak isteyenler, yasasına bağlı bir ketten daha güçlü bir şekilde her şeyde ortak olana sıkıca sarılmalıdır. Çünkü bütün insan yasaları tanrısal olandan beslenir. Bu tanrısal yasa her şeyi dilediğince yönetir ve her şeye fazlasıyla yeter.” (Stobaeus, Florilegium, 111. 1. 179)
