D vitamini öyle çok mekanizmayı etkiliyor ki, yeterli olup olmadığı düzenli kontrol edilmeli! Bilimsel çalışmalara göre eksikliği erken doğuma neden olabiliyor.
D vitamini eksikliği erken doğuma neden oluyor!
Zira, eksikliği halinde raşitizm, kalp hastalığı ve diyabet gibi önemli sağlık sorunlarına zemin hazırlıyor üstelik her yaşta her dönemde farklı sorunlara yol açıyor. Ama özellikle bir grup var ki, onlar için daha da büyük önem taşıyor; Hamileler. Eksikliği, anne adaylarının da hamilelik ve doğum sürecini olumsuz etkiliyor. Bu döneme özgü gebelik şekerinden erken doğuma kadar birçok sorunu tetikleyebiliyor.
Bu nedenle hamilelerin beslenmelerinde D vitamini ihtiyacını karşılamaya da özel önem göstermesi gerektiğini vurgulayan Acıbadem Altunizade Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum, Perinatoloji ve Yüksek Riskli Gebelikler Uzmanı Doç. Dr. Oktay Kaymak’tan detaylı bilgi aldık.
Güneş olmadan sentez yapılmıyor!
Vücudumuzda sentezlenemeyen, mutlaka dışarıdan almazı gereken ve sağlığımız için önemli enzim ve hormonlara yardımcı olan moleküllere genel olarak vitamin adı veriliyor. Ancak D vitamini bir özelliği ile diğerlerinden ayrılıyor.
D vitamininin insan vücudunda sentezlenebilen tek vitamin olduğunu belirten Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Oktay Kaymak, “D vitaminin kaynağı, aldığımız besinler. Yumurta, süt ve süt ürünleri ile balık ve zenginleştirilmiş besinler, güçlü D vitamin kaynakları. Bu besinlerin içerdiği D vitaminin vücutta kullanılır hale gelmesi için böbrek ve karaciğer rol alıyor. Ancak onlar, çok az D vitamini üretebiliyorlar.
Yeterli D vitamini için başka bir kaynağa daha ihtiyacımız var; güneş! Kişi ne kadar D vitamini içeren besin alırsa alsın, vücudun ihtiyacını yeterli ölçüde karşılayacak şekle dönüşmüyor. Dönüşmesi için cildin güneş ışınlarına maruz kalması gerekiyor. Cilt altında D vitamini sentezleniyor ve vücudun kullanımına hazır hale geliyor. İşte bu yüzden, anne karnındaki bebeğin gelişiminde de çok büyük önemi olan D vitamini için anne adaylarının sık sık güneşlenmesi gerekiyor.
Yüz ve ellerin güneşlenmesi yeterli!
Gün içinde yüz ve ellerin 15-30 dakika boyunca güneşin ultraviyole B ışınına maruz kalması, D vitamini düzeyimiz için yeterli oluyor. D vitamininin özellikle kemik metabolizması, kalsiyum, fosfor dengesi, paratiroid ve pankreas hormon sentezi ve dengesi, immün sistemin fonksiyonlarının devamı, üreme ve cinsel işlev üzerine etkisi olduğunu kaydeden Doç. Dr. Oktay Kaymak,
“Eksikliğinde ise raşitizm, osteomalazi (kemik yumuşaması), kas fonksiyonlarında gerileme, bağışıklık sorunları, kalp damar hastalıkları, diyabet, kalın bağırsak ve meme kanseri gibi hastalıklarda artışın yanı sıra depresyon, psikoz ve alzheimer gibi nöropsikiyatrik hastalıklarda artış görülebiliyor.” diyor.
Hamilelerde tehlike sinyalleri: Erken doğuma neden olabilir!
Vücudumuz üzerinde bunca etkisi ve faydası bulunan D vitamininin hamileler için daha da büyük önem taşıdığını ifade eden Doç. Dr. Oktay Kaymak, “Hamilelikte D vitamini eksikliği ayrıca yüksek tansiyon, gizli şeker, erken doğuma ve bebeğin düşük doğum ağırlığıyla dünyaya gelmesi gibi sorunlara da yol açabiliyor. Bu nedenle hamilelikte D vitamin ölçülmesi ve eksik ise yeterli desteğin verilmesi gerekiyor” diyor.
Fazla alınırsa…
D vitamini konusunda kafa karıştıran noktalardan biri de bu vitaminin fazlalığının soruna yol açıp açmadığı… Normalden fazla D vitamini alınmasının hiçbir faydası olmadığını belirten Doç. Dr. Oktay Kaymak, “Bu nedenle rutin olarak D vitamini takviyesi alınması önerilmiyor. Ayrıca fazla D vitamini alınması halinde böbrek taşı, hipertansiyon, kalpte ritim bozukluğu hatta kalp krizi gibi ciddi sorunlar görülebiliyor” diye uyarıyor.
Hamilelikte düzenli ölçüm önemli
Doç. Dr. Oktay Kaymak, hamilelikte sağlıklı D vitamini dengesi içip yapılması gerekenleri de şöyle sıralıyor: “Her gün, 20-30 dakika öğlen saatinde güneş ışığına alınmalı. Bu ışığa maruziyetin en güzel yolu oksijen ortamı yüksek bir alanda yürüyüş yaparak gün ışığı almaktır. Bu sayede anne adayı fiziksel aktivitede de bulunduğu için daha sağlıklı hale gelir.
Hamilelerin D vitamini açısından zengin yiyecekleri muhakkak beslenme düzenlerinin parçası haline getirmesi gerekiyor. Ayrıca D vitamini düzeylerini düzenli bir şekilde ölçtürüp eksikliği halinde takviye almaları da önemli.’”
Kaynaklar:
- Bodnar, Lisa M et al. “Early-pregnancy vitamin D deficiency and risk of preterm birth subtypes.” Obstetrics and gynecology vol. 125,2 (2015): 439-47. doi:10.1097/AOG.0000000000000621 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4304969/
- Jyoti Singh*, Chella Hariharan, Dilip Bhaumik. “Role of vitamin D in reducing the risk of preterm labour.” International Journal of Reproduction, Contraception, Obstetrics and Gynecology. (2014). DOI: 10.5455/2320-1770.ijrcog20150217 https://www.ijrcog.org/index.php/ijrcog/article/view/1816
