Europol spor yolsuzluğu raporu: Avrupa Birliği vatandaşlarının yararına daha güvenli bir Avrupa elde etmek hedefi ile kurulmuş AB’nin kanun uygulayıcı kurumu olan Europol, 5 Ağustos 2020’de spor yolsuzluğuna organize suç gruplarının katılımı başlıklı raporunu yayınladı.
Organize suç grupları spor yolsuzluğuna nasıl dahil oluyor? Europol spor yolsuzluğu 2020 raporu: Sporda organize suçlar…
Rapor, spor yolsuzluğu ve organize suç arasındaki bağlantıyı vurgulamaktadır; suç ağlarının özellikleri, yapıları ve işleyiş biçimleri. Ayrıca rapor, Europol tarafından izlenen spor yolsuzluğunun en belirgin biçimi olarak farklı şike türlerini analiz etmektedir.
Rapor uygulayıcılar ve halk için özel şike ve organize suçlar ve farkındalığı artırmakla birlikte, Europol tarafından yolsuzluklar hakkında alınan veriler, en aktif Organize Suç Grupları (OSG) ile olan bağlantıları da kapsamaktadır.
Bu durum raporu, uluslararası suç gruplarının sporda yolsuzluk, özellikleri ve yapısı ile birlikte suç ağlarının çalışma ve işbirliği yapma şekilleri ile OSG’ lerin kara para aklama faaliyetleri ile spor yoluyla yolsuzlukları da anlatılmaktadır.
Ek olarak rapor, spor yolsuzluğunun en belirgin şekli olarak şike türleri tarafından izlenen Europol ve Asya bahis modelini incelemektedir.
Spor yolsuzluğu, uluslararası düzeyde faaliyet gösteren organize suç gruplarını içeren ciddi bir suçtur, bu çeteler genellikle çok suçludur ve organize suç gruplarının yüksek ölçekli kara para aklama planlarını ilerletmesi için bir platform görevi üstlenmektedirler.
Bahisle ilgili şike faaliyetlerinden elde edilen küresel yıllık suç gelirinin 120 milyon Euro olduğu tahmin edilmektedir.
Tüm sporlar için küresel bahis pazarının büyüklüğünün şu anda yılda 1,69 trilyon € olduğu tahmin edilmektedir. Bu miktarın %60’ından fazlasını tek başına futbolun oluşturduğu ifade edilmektedir.
Küresel olarak, toplam bahis cirosunun %65’i Asya’da kaydedilmiştir. Bahisçiler (hem düzenlenmiş hem de düzenlenmemiş / yasadışı sektörler dahil), %21 Avrupa için ve geri kalan %14 dünyanın geri kalanı için geçerlidir.
Küresel düzeyde düzenlenmiş bahis pazarları cirosu pazar büyüklüğünün yalnızca %25’idir. Bu rakamlar son birkaç yıldır önemli ölçüde artmaktadır. Bu nedenle, tüm sporlarda şikeli maçların yüzdesi %1’den az olduğu tahmin edilmektedir.
Her yıl dünya çapında. OSG’ler için Yüksek bahis cirosu, multi-milyon euro’luk bir suç işi ile sonuçlanmaktadır. Küresel yıllık suçlu, bahisle ilgili gelir şike yaklaşık 120 milyon Euro olarak tahmin edilmektedir. Bu rakam ; bahis cirosu yerine şike yapanların toplam net kazançları tüm şike olaylarında oluşturulur. Şike etkinliklerinde yıllık bahis cirosu aslında çok fazla daha yüksek görülmektedir. Küresel önemi ve popülaritesi nedeniyle futbol en çok OSG’ler tarafından manipüle edilen maçlar için karlı bir alan olarak görülmektedir.
Çevrimiçi bahis, organize suç grupları tarafından spor müsabakalarını manipüle etmek için giderek daha fazla kullanılmaktadır ve suçlular genellikle farklı spor dallarında daha düşük seviyeli müsabakaları hedeflemektedir.
OSG’lerin spor yolsuzluğuna ve özellikle şike olaylarına karışması, çok suçlu doğası gereği genellikle spor sektörünü para için sömürmek ve para aklama amaçlı olarak görülmektedir. Sporda yolsuzluklardan en çok etkilenen branşlar futbol ve tenis sporlarıdır.
Ancak çalışmalar ve istihbaratlar diğer profesyonel sporların da OSG’ler tarafından hedef alındığını göstermektedir. (ör. basketbol, hentbol, plaj voleybolu, buz hokeyi).
Futbol
Futbol, dünya çapındaki popülerliği, finansal boyutu ve ona bağlı büyük ciro bahis pazarı nedeniyle uluslararası organize suç grupları tarafından en çok hedeflenen ve manipüle edilen spor olmaya devam etmektedir.
Dünya çapındaki popülerliği, finansal boyutu ve büyük devir bahisleri nedeniyle piyasa ona bağlıdır. Bugüne kadar, soruşturmaların çoğu tarafından desteklenen Europol futbolla ilgilidir. Futbol bahislerinde küresel olarak kazanılan para diğer tüm spor bahis türlerinden açık ara ağır basar ve yıllık 895 milyar € olduğu bildirilmektedir. (spor genelindeki tahmini yıllık bahis miktarı 1,69 trilyon Euro’dur).
Suçlular şüphe uyandırmadan daha çok takım içinde belirli bir role sahip oyuncuları (örneğin kaleciler, savunucular, takımın kaptanı) hedef alırlar. Çünkü bu oyuncular şike için diğerlerine göre daha ‘değerlidir’. Ve basit bir hata kolaylıkla bir takımın kabul edilmesine yol açabilmektedir.
Tenis
Sınırlı sayıda önemli katılımcının (örneğin oyuncular ve / veya sandalye hakemleri) olduğu Tenis gibi bireysel spor müsabakaları, şike çeteleri için daha da kolay yolsuzluk hedefidir. Teniste şike planlarının tespiti artmış ve Avrasya organize suç gruplarının tenis şike faaliyetlerine yoğun bir şekilde karıştığı tespit edilmiştir.
Hileli bahis ve organize suç gruplarının spor yolsuzluğuna dahil olması yeni gelişmeler değil. Ancak, bu suç gruplarının spor yolsuzluğuna katılımı AB Üye Devletlerinde artmaktadır.
Avrupa Birliği Üye Devletleri 2013 yılında Avrupa Parlamentosu, sporda şike ve yolsuzlukla ilgili olarak şike, sporda dolandırıcılık ve diğer yolsuzluk biçimleriyle ilgili istihbaratın toplanması, değişimi, analizi ve yayılması dahil olmak üzere bir dizi eylemi benimsemeye çağıran özel bir karar kabul etti. (2 EU Parliament, 2013, Resolution on match fixing and corruption in sport (2013/2567(RSP))
AB ve ötesini kapsıyor
Karar, sporda yolsuzluk ile ilgili değişim, analiz dahil olmak üzere bir dizi eylemi benimsemek ve şike, spor sahtekarlığı ve diğer şekillerde istihbaratın yaygınlaştırılmasını sağlamaktır. Karar tüm paydaşlar arasında yakın işbirliği ihtiyacı ilgili (ör. spor organizasyonları, ruhsatlandırma yetkilileri, kolluk kuvvetleri) AB ve ötesini kapsamaktadır
O zamandan beri, sporda yolsuzlukla mücadeleye yönelik uluslararası yasal çerçeve daha da geliştirildi. Bu suçla uluslararası düzeyde daha etkili bir şekilde mücadele etme ihtiyacı ile Üye Devlet soruşturmalarını desteklemek amacıyla, 2014 yılında özel bir Europol operasyonel projesinin oluşturulmasına yol açtı.
Spor manipülasyonu sınır tanımaz ve bu nedenle, bunun üstesinden gelmek için koordineli bir uluslararası müdahale gerekmektedir. Europol’daki uzmanlar, şüpheli maçlar ve şüpheliler arasındaki bağlantıları belirlemek ve spora karşı bu multi-milyon avroluk dolandırıcılıkları düzenleyen organize suç gruplarını ortaya çıkarmak için AB’deki kanun uygulayıcı makamlarla birlikte çalışmaktadırlar.
Suçu spor dışında tutun
Buna ek olarak, 2011’den beri Europol, başta futbol maçları olmak üzere spor yolsuzluğuna ilişkin soruşturmalardan elde edilen verileri analiz etmede AB kolluk kuvvetlerine yardımcı olmaktadır. Ve şimdi 14 Üye Devlet, 2 AB dışı ülke ve INTERPOL’ün katıldığı bir ( Spor Yolsuzluğu Analiz Projesi) başlattı.
Europol aynı zamanda AB ve Avrupa Konseyi’nin spor manipülasyonları üzerine ortak bir projesini de destekliyor: ‘SUÇU SPOR DIŞINDA TUTUN’. Proje, Avrupa Konseyi tarafından kabul edilen 2014 Spor Müsabakalarının Manipülasyonu Konvansiyonunu yürürlüğe koymaktadır. Proje, spor manipülasyonlarıyla nasıl mücadele edileceğine dair pratik bir nasıl yapılır kılavuzu yayınlamaktadır.
Europol, Ekonomik ve Mali Suçlar Merkezi (EFECC) aracılığıyla spor yolsuzluğu yoluyla suç karlarını aklayan suç ağlarını dağıtmak veya dünya çapında spor etkinliklerini manipüle ederek yasa dışı varlıklarını artırmak için soruşturmaları desteklemeye devam etmektedir.
Kaynak: Europol. [Press Release]. “How are organised crime groups involved in sports corruption?” (5 August 2020). https://www.europol.europa.eu/newsroom/news/how-are-organised-crime-groups-involved-in-sports-corruption
