İstanbul’un Fatih ilçesinde Bizans döneminden kalma Kariye Müzesi yönetiminin Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek ibadete açılmasına karar verildi.
Kariye Müzesi Diyanet’e devredildi: İbadete açılmasına karar verildi!
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan Cumhurbaşkanı kararına göre, Kariye Camii’nin müze ve müze deposu olarak kullanılmasına yönelik 1945 yılına ait Bakanlar Kurulu kararının Danıştay 19’uncu Dairesi kararı ile iptal edilmesi üzerine Kariye Camii’nin Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek ibadete açılmasına karar verildi.
6’ncı yüzyılda inşa edildi
6’ncı yüzyılda Kariye Kilisesi olarak inşa edilen bina, İstanbul’un fethinden sonra 1511 yılında Sultan II. Bayezid’in sadrazamlarından olan Atik Ali Paşa tarafından camiye çevrilerek ‘Atik Ali Paşa Camii’ veya ‘Kariye Camii’ olarak anılmaya başladı.
Bakanlar Kurulu’nun 2 Ağustos 1945 tarihinde aldığı kararla müzeye çevrilen Kariye Camii, Danıştay 19’uncu Dairesi’nin 2019 yılında aldığı kararla ibadete açılacak.
Kariye Müzesi tarihçesi
Kariye Müzesi veya eskiden Azize Kurtarıcı Hora Kilisesi, İstanbul’da Karagümrük semtinde Edirnekapı bölümünde bulunan müzedir. Bizans döneminde kilise, fetihten sonra ise cami olarak kullanılmış tarihi bir yapıdır.
Kariye (Chora) Kilisesi, 6. yüzyıla kadar giden bir geçmişe sahip. Günümüze ulaşmış hali, Osmanlı döneminde ve 20. yüzyılin ikinci yarısında geçirdiği onarımların sonucu.
Yapı, ilk önce manastır olarak 534 yılında I. Justinianus döneminde Aziz Teodius tarafından yapılmış daha sonra da çeşitli onarım ve düzenlemelerden geçirilmiş.
Yapının önemi, Bizans İmparatorluğu’nun imparatorluk sarayı ve devlet idare merkezinin, Haliç kıyısında surlara yakın bir yerde konumlanmış olan “Blackhernai Sarayı”na taşınmasıyla artmış.
Bina Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden 58 yıl kadar sonra 1511 yılında Sultan II. Bayezid’in sadrazamlarından olan Atik Ali Paşa tarafından camiye dönüştürülmüş ve “Atik Ali Paşa Camii” veya “Kariye Camii” olarak anılagelmiştir.
Bu dönüştürme sırasında bu eski kilisenin duvaraları üzerinde bulunan mozaik ve freskler sıva ile kaplanmış.
Mozaik Listesi
Naos:
- Koimesis (Meryem’in Ölümü)
- İsa Mozaiği
- Hodogedria (Yol Gösterici Meryem)
İç Narteks:
- Theodoros Metokhites’in Kilise’nin Maketini İsa’ya Sunması
- Deesis
- İsa ve Ataları
- Meryem ve Ataları
- Yohakim’in Tapınaktan Kovulması
- Kırda Yohakim
- Azize Anna’ya Müjde
- Altın Kapı’da Buluşma
- Meryem’in Doğumu
- Rahipler Tarafından Meryem’in Kutsanması
- Ebeveynleri Tarafından Meryem’in Kucaklanması
- Meryem’in Tapınağa Takdimi
- Meryem’in Bir Melek Tarafından Beslenmesi
- Eflatun Yün Çilesi
- Zekeriya’nın Dua Etmesi
- Meryem’in Yusuf’a Emanet Edilmesi
- Yusuf’un Meryem’i Eve Götürmesi
- Meryem’e Müjde
- Meryem’den Ayrılan Yusuf; Yusuf’un Meryem’i Kınaması
- Kör ve Dilsiz Adamın İyileştirilmesi
- İsa’nın İki Kör Adamı İyileştirmesi
- Aziz Petrus’un Kayınvalidesinin İyileştirilmesi
- İsa’nın Kanayan Kadını İyileştirmesi
- Kurumuş Elli Adamın İyileştirilmesi
- İsa’nın Cüzzamlıyı İyileştirmesi
- İsa’nın Kalabalığı İyileştirmesi
Dış Narteks:
- Pantokrator İsa
- Blakhernitissa Meryem’i
- Yusuf’un Rüyası;Beytehem Yolculuğu
- Suriye Valisi Cyrenius Önünde Nüfus Sayımı
- İsa’nın Doğumu
- Müneccimler’in Yolculuğu; Herodes Huzurunda Müneccimler
- Rahipleri ve Yazıları Sorgulayan Herodes
- Müneccimlerin Doğuya Dönüşü
- Mısır’a Kaçış
- Masumların Öldürülmesi
- Askerlerin Çocukları Öldürmesi
- Çocuklarına Ağlayan Kadınlar
- Elizabeth ve Yahya’nın Kaçışı
- Yusuf’un Rüyası; Kutsal Aile’nin Mısır’dan Dönüşü
- İsa’nın Kudüs’e Götürülüşü
- Vaftizci Yahya’nın İsa’ya Şahitlik Etmesi ve İsa’nın Vaftizi
- İsa’nın Günaha Teşvik Edilmesi
- Kana Mucizesi
- Ekmeklerin Çoğaltılması
- İsa’nın Cüzzamlıyı Tedavi Etmesi
- Beytsayda Havuzunda İsa’nın Felçliyi İyileştirmesi
- Kefernahum’da İsa’nın Felçliyi iyileştirmesi
- Zakkay’ı Çağıran İsa
Freskler
Fresk Tekniği Kariye’ye kullanılan bir süsleme tekniğidir. Özellikle Pareklezyonun tümü freskolarla kaplanmıştır. Apsiste görülen “Cehenneme İniş”, yani “diriliş” (anastasis) sahnesi çok az hasarla günümüze ulaşmış bir sanat eseridir. Onun üst kısmında yer alan “son yargı” sahnesi burada gösterilmiştir. Tavanın tepe kısmında evren bir salyangozu andırırcasına, spiral biçimde tasvir edilmiştir. Pareklezyonun sağ ve sol duvarlarında görülen nişlerin mezar olduğu bilinir. Pareklezyon kubbesinin ortasında Meryem ve Çocuk İsa, dilimlerinde ise 12 melek tasviri görünmektedir. Fresk tekniği, pareklezyon’da kullanımının yanı sıra dış narteks bölümündeki mezar nişlerinde de kullanılmıştır.
Fresk Listesi
Dış Narteks:
- Kuzeybatı’daki Mezar Nişi
- Güneybatı’daki Mezar Nişi
- İrene Raoulaina Palaiologos’un Mezar Nişi
- Pareklezyon
- Anastasis
- İsa’nın Bir Dulun Oğlunu Diriltmesi
- İsa’nın Jairos’un Kızını Diriltişi
- Son Yargı
- Meryem ve On İki Melek
- Aziz Ioannes Dameskenos
- Aziz Kosmas
- Aziz Yusuf
- Aziz Theophanes
- Yakup’un Merdiveni ve Yakup’un Melekle Güreşi
- Musa ve Yanan Çalı
- Musa’nın Yüzünü Gizlemesi
- Kutsal Eşyaların Taşınması
- Ahit Sandığının Taşınması
- Ahit Sandığının Yerleştirilmesi
- İşaya’nın Kehaneti
- Harun ve Oğulları Sunak Önünde
- Apsisteki Azizler
Kaynaklar:
- T.C. İstanbul Valiliği Kariye Müzesi ve Tanıtımı http://istanbul.gov.tr/
- Chora: The Kariye Museum. Net Turistik Yayinlar (1987). ISBN 978-975-479-045-0
