Sağlık Bakanlığı, corona virüs tedavisinde kullanılan tartışmalı hidroksiklorokin ilacını tedavi rehberinden çıkardı. Uzmanlar aylardır söz konusu ilacın tedavide işe yaramadığı, yan etkilerinin ölümcül olabileceği konusunda uyarılar yapmıştı.
Sağlık Bakanlığı Covid-19 tedavi rehberini güncelledi. Alınan yeni karara göre, etkinliği ve yan etkileri bir süredir tartışılan hidroksiklorokin ilacı, corona virüs tedavisinde artık kullanılmayacak.
Corona virüs hastalarına evde veya hastanede bu etken maddeli ilaç verilmeyecek.
Türk Tabipleri Birliği açıklama yaptı: Tüm uyarılarımıza rağmen kullanılan ilaç Bakanlık rehberinden çıkarıldı
TTB’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada, “COVID-19’a karşı etkili olmadığı gibi yan etkileri de bilinmesine ve TTB olarak tüm uyarılarımıza rağmen, hidroksiklorokin ilacı ancak bugün Sağlık Bakanlığı tarafından rehberden çıkarıldı” denildi.
Açıklamada, “Bilimsel bilgiden yana olmaya ve doğruları söylemeye devam edeceğiz!” ifadeleri kullanıldı.
“Bugüne kadar ilacı kullananlara yazık olmadı mı?”
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Osman Elbek’de doğru bir adımın çok geç atıldığını belirterek “Doğru bir adım neden bu kadar geç atılır? Bugüne kadar ilacı kullananlara yazık olmadı mı? Bakan’ın ağzından klorokin konusunda çıkan övücü cümleler unutuldu mu?” diye sordu.
Bakan Koca, “Dünya bu ilacın peşinde, biz stokladık” demişti
15 Nisan 2020 tarihindeki basın toplantısında hidroksiklorokini dünyada en yaygın kullanan ülkenin Türkiye olduğunu belirten Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bütün vakalara ve şüpheli vakalara hidroksiklorokin başladıklarını, bu ilacın diğer ülkelerde ancak ciddi durumdaki hastalara verilmesine karşılık kendilerinin en erken aşamada kullandıklarını açıklamış ve tedavideki başarılarını da buna bağlamıştı.
Koca, “Türkiye tedavide farklı bir yaklaşıma sahip. Hiçbir ülke pozitif, şüpheli tüm vakalarda Hidroksiklorokin ilacını erken dönemde kullanmadı. Biz bu ilaçtan daha vaka görülmeden 1 milyon kutu alıp depoladık. Çin’den getirilen Favipiravir’ini de bizdeki yaklaşımla kullanan ülke yok” demişti.
Sağlık Bakanlığı, Covid-19 rehberinde hidroksiklorokin ilacının kullanımıyla ilgili doz bilgisine de yer vermişti.
Hidroksiklorokin nedir, DSÖ ne karar aldı?
Plaquenil adı altında satılan hidroksiklorokin (HCQ), belirli sıtma türlerinin önlenmesi ve tedavisi için kullanılan bir ilaç. DSÖ, 22 Mayıs 2020 tarihinde Lancet’te* yayımlanan bir araştırmayla hem hidroksiklorokinin yan etkilerine hem de Covid-19 tedavisinde herhangi bir etkinliğinin olmadığına ilişkin sonuçlar duyurmuş, 26 Mayıs 2020 tarihinde, yürüttüğü ilaç araştırmalarında hidroksiklorokin kullanımını durdurma kararı almıştı.
KLİMİK: Hayatı tehdit edebilecek kardiyotoksik istenmeyen etkilere neden olabilir
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) ise ilaca dair daha önce şunları söylemişti:
“Güncel in vitro/in vivo ve randomize kontrollü klinik çalışmalar, ayaktan veya yatan, hafif/orta/ağır seyirli COVID-19 olgularının tedavisinde hidroksiklorokinin etkili olmadığını göstermiştir. Hidroksiklorokin, aksini bildiren yeni randomize kontrollü klinik çalışma sonuçları olmadıkça COVID-19’un asemptomatik, hafif, orta, ağır formlarının tedavisinde veya profilaksisinde kullanılmamalıdır. Hidroksiklorokin, özellikle QT’yi uzatan azitromisin gibi diğer ilaçlarla birlikte kullanıldığında hayatı tehdit edebilecek kardiyotoksik istenmeyen etkilere neden olabilir.”
Araştırma: COVID-19 tedavisinde sıtma ilacı ölüm riskini artırıyor
COVID-19 tedavisinde hidroksiklorokin ve klorokin içeren sıtma ilacı kullanılmasının etkili olup olmadığı tartışma yaratıyordu. Yapılan bir araştırma bu ilaçların ölüm riskini yüzde 45 artırdığı sonucuna vardı.
Uluslararası düzeyde yapılan bir araştırma, COVID-19 hastalarını tedavi için kullanılan hidroksiklorokin ve klorokin içeren sıtma ilaçlarının ölüm riskini artırdığını ortaya koydu. Araştırmaya katılan Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Mandeep Mehra, hidroksiklorokin ve klorokin COVID-19 hastalarına yarar sağlamadığını, eldeki bulgulara göre bu ilaçların ölüm riskini artırdığını açıkladı. Mehra, bu ilaçların kalp ritmi bozukluğu riskini de artırdığını sözlerine ekledi.
Boston’daki Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi ile Zürich Üniversite Hastanesi Kalp Merkezi tarafından ortaklaşa yapılan araştırmanın sonuçları tıp dergisi The Lancet’ta yayımlandı. Araştırmada, dünya genelinde yüzlerce hastanede tedavi gören 96 bin hastaya ilişkin veriler değerlendirildi.
Araştırmada, hastalar dört grubu ayrıldı. Bir gruba hidroksiklorokin, diğer gruba ise klorokin verildi. Üçüncü grupta hastalar her iki ilacın yanı sıra antibiyotik ile tedavi edildi. Kontrol grubu olan dördüncü grupta ise hiçbir ilaç kullanılmadı.
Araştırmaya göre, dördüncü gruptaki hastalarda ölüm oranı yüzde 9 olarak tespit edildi. Hidroksiklorokin ile tedavi edilenlerde ölüm oranı yüzde 18, klorokin verilen grupta ise bu oran yüzde 16,4 olarak kaydedildi.
Bu iki ilaç ile birlikte antibiyotik verilenler hastalar arasında ise ölüm oranının daha yüksek olduğu belirlendi. Hidroksiklorokin ve antibiyotik alan grupta ölüm oranı yüzde 23,8; klorokin ve antibiyotik alanlarda ise yüzde 22,8 oldu. (Kaynak: 23 Mayıs 2020 DW Türkçe)
“Bilimsel kanıt yok”
Araştırmaya katılan bilim insanları, sıtmaya karşı kullanılan hidroksiklorokin ve klorokinin COVID-19 hastaları arasında ölüm riskini yüzde 45 artırdığı sonucuna vardı. Zürih Üniversite Hastanesi Kardiyoloji Bölümü Başhekimi Frank Ruschitzka, “Hidroksiklorokin ve klorokinin COVID-19 tedavisinde etkili olduğuna dair hiçbir bilimsel kanıt bulunmuyor. Tam aksine, kalp rahatsızlıkları bulunan COVID-19 hastalarında bu ilaçların hayati tehlike yaratan kalp ritim bozukluğu gibi ağır yan etkileri olduğunu gözlemledik” açıklamasında bulundu.
Hidroksiklorokin ve klorokin içeren ilaçlar uzun zamandan beri sıtma tedavisinde kullanılıyor. COVID-19 hastalarının tedavisinde bu ilaçların kullanılması uzun süredir tartışma yaratıyordu.
ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) sıtma ilaçlarının riskleri konusundaki uyarısına rağmen, ABD Başkanı Donald Trump yeni tip koronavirüsten korunabilmek için hidroksiklorokin aldığını açıklamıştı.
Brezilya hükümeti de şiddetli olmayan COVID-19 vakalarında her iki maddeyi de içeren ilaçların kullanılması tavsiyesinde bulunmuştu.
Sıtma ilacı hidroksiklorokin nedir? Etkileri neler?
Kinin, kına kına kabuğu, Rubiaceae familyasından Cinchona türlerinin kabuklarına verilen isimdir. Bu ağaçlar Güney Amerika’ya endemik olmasına rağmen Bolivya, Guatemala, Hindistan, Endonezya, Tanzanya ve Kenya gibi pek çok tropik bölgede kültürü yapılmaktadır.
Plaquenil adı altında satılan hidroksiklorokin (HCQ), belirli sıtma türlerinin önlenmesi ve tedavisi için kullanılan bir ilaçtır.
Madde özellikle klorokine cevap veren sıtma için kullanılır. Diğer kullanımlar arasında romatoid artrit, lupus ve porfiri kutanea tarda tedavisi bulunur.
Hidroksiklorokin yan etkileri
Çok yaygın (>1/10) bildirilen yan etkiler: Bulantı, karın ağrısı.
Yaygın (1/10-1/100) bildirilen yan etkiler: Anoreksi, duygusal hareketlilik, baş ağrısı, bulanık görme, diyare, kusma, deri döküntüleri, kaşıntı.
Yaygın olmayan (1/100-1/1000) bildirilen yan etkiler: Sinirlilik, sersemlik, gözde pigmentasyon değişiklikleri ve görme alanı defekti ile birlikte retinopati, vertigo, kulak çınlaması, karaciğer fonksiyon testi (KCFT) bozulması, deri ve müköz membranlarda renk değişiklikleri, saç beyazlaması, alopesi, duyusal motor bozukluklar.
Sıklığı bilinmeyen yan etkiler: Pansitopeni, hipoglisemi, ürtiker, anjiyoödem, bronkospazm, psikoz, konvülzyon, ekstrapiramidal bozukluklar, makulopati, işitme kaybı, kadiyomyopati, kalp ileti bozuklukları, fulminan hepatik yetmezlik, eritema multiformeyi de içeren büllöz erüpsiyon, SJS/TEN, DRESS, fotosensitivite, eksfoliyatif dermatit, AGEP, myopati, nöromyopati, hipoglisemi.
Aşırı duyarlılık reaksiyonları: Hidroksiklorokine karşı aşırı duyarlılık reaksiyonları genellikle geç tip reaksiyonlardır. En sık görülen aşırı duyarlılık reaksiyonları, ilacın kullanımının 2-33. gününde ortaya çıkan makulopapüller ekzantemlerdir. Hayatı tehdit edebilecek AGEP, DRESS, SJS, TEN olguları bildirilmiştir. Anafilaksi nadiren bildirilmiştir. Erken ve geç desensitizasyon protokoller tanımlanmıştır. Ayrıca mesleki kontakt dermatitlere yol açabilir.
Kaynak: Christian Funck-Brentano, Lee S Nguyen, Joe-Elie Salem. Retraction and republication: cardiac toxicity of hydroxychloroquine in COVID-19. The Lancet. Elsevier. (22 May 2020). https://www.thelancet.com/
