Herkesin olaylara tepkileri birbirinden farklı olsa da American Brain Tumor Association’ın belirttiğine göre beyin tümörü olan herkes duygusal olarak benzer 6 evreden geçmektedir. Bu evreler sırasıyla şu şekildedir: şok evresi, inkar evresi, öfke evresi, suçluluk evresi, endişe evresi ve kabullenme evresidir.
Beyin tümörü teşhisi konulan hastaların duygusal evreleri:
Şok Evresi
Doktor, teşhisi hastayla ilk paylaştığında çok beklenmedik bir haber olduğundan dolayı hazırlıksız yakalandığı bu olay karşısında hastanın kafası çok karışır ve ne yapacağını bilemez. Bazıları duygusal bir patlama yaşar, bazılarıysa boş boş uzaklara uzun uzun bakar. Hasta genelde bu haberi kendisine yakıştırmaz, hayallerini ve umutlarını düşünür.
İnkar Evresi
İlk şoku atlattıktan sonra, hasta bir yerlerde bir yanlışlık olduğunu düşünür ve inkar eder. Hiçbir şey olmamış gibi davranır. Aslında bu evre zihnin bir savunma mekanizması olarak görülebilir. Hasta aslında, tümörün varlığına inanmak istemediğinden dolayı inkar etme yolunu seçer.
Öfke Evresi
Hasta, tümörü kabul etmek istemediğinden dolayı öfkelenmeye başlar. Genelde ailesine, arkadaşlarına, doktorlarına öfke kusar ve onlara hiç olmadığı kadar kızgın davranır.
Suçluluk Evresi
Suçluluk, aslında mantıklı bir tepki gibi görünmese de, hastalar tümörle ilgili kendilerini kötü hissederler ve “keşke daha fazla spor yapsaydım, keşke daha az fast food yeseydim, keşke daha sık check-up yaptırsaydım” gibi düşünceler içine girerler. Ancak bu düşünceler çok yersizdir çünkü tıp bile beyin tümörünün nedenleriyle ilgili net bilgiler verememektedir. Dolayısıyla hastanın kendini suçlu hissetmesine asla gerek yoktur.
Endişe & Depresyon Evresi
Teşhis sonrası endişe ve depresyon, en sık yaşanan duygu durumlarındandır. Bu evrede kalp atışlarında hızlılık, iştahsızlık, umutsuzluk, uykusuzluk, geçmeyen üzüntü, yorgunluk gibi belirtiler görülebilir ve bu süreçte bir psikiyatristten destek almak hastalara tavsiye edilir. Hastanın, kendi doktoruyla görüşmesi ve sonrasında onun yönlendirebileceği bir psikiyatrist ile iletişime geçmesi bu evre için önem arz etmektedir.
Kabullenme Evresi
Tüm bu zorlu evreler sonrasında hasta, teşhisi kabul eder ve tedavisinin zorluklarını kabul eder. Hastanın hastalığı kabul etmesi, umut etmekten vazgeçmesi demek değildir. Aslında hastanın tedaviyi kabul etmesi ve yeni yaşam tarzını karşılamaya hazır olması anlamına gelir.
Erken teşhis hayat kurtarır, o yüzden kontrolleri aksatmamak böyle hastalıkları erken teşhis edebilmek için önemlidir. Herkese kansersiz ve sağlıklı günler!
Kaynak: American Brain Tumor Association, “Living with a Brain Tumor” https://www.abta.org/about-brain-tumors/living-with-a-brain-tumor/
