Enflasyonda son 52 yılın en sert artışı gerçekleşti. Ekonomist Doç. Dr. Orhan Karaca’nın incelediği verilere göre, yıllık enflasyonda iki ayda iki kattan fazla artış en son 1970 yılında görüldü.
Kasım ayında yüzde 21,31 olan yıllık tüketici enflasyonu, aralıkta yüzde 36,08’e, ocakta yüzde 48,69’a fırladı. Nisan 2002’deki yüzde 53’lük oran sonrasındaki 20 yılın zirvesi görülmüştü.
Sadece iki ayda resmi enflasyon, 2 katın üzerine çıktı!
TCMB’nin faiz indirimlerine başlaması öncesinde ağustosta enflasyon yüzde 19,25 idi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “Faiz inerse enflasyon da iner” tezinin tam tersi oldu ve faiz indirimlerine paralel olarak önce döviz kurları, sonra da enflasyon patladı.
Yıllık üretici enflasyonu da ocakta yüzde 93,53 ile Mart 1995 sonrasındaki 27 yılın zirvesini gördü.
Böylesi en son 52 yıl önce oldu
Sözcü‘nün haberine göre; iktisatçı Doç. Dr. Orhan Karaca’nın incelediği verilere göre, yıllık enflasyonda iki ayda iki kattan fazla artış en son 1970 yılında olmuştu.
Temmuz 1970’te yüzde 2,6 olan yıllık enflasyon ağustosta yüzde 6,5’e, eylülde yüzde 9,2’e yükselmişti.
Bu gelişmede, dolar kurunu 9 TL’den 15 TL’ye yükselten 10 Ağustos 1970’teki devalüasyon kararı etkili olmuştu.
Türkiye tarihinin en kötü 6’ncı ‘aylık enflasyon’ rakamı
Faiz indirimleri sonrasında aylık enflasyonda da Türkiye tarihinin en yüksek oranlarından ikisine imza atıldı.
Yine Doç. Dr. Karaca’nın karşılaştırmasına göre;
- Ocak 2022, aylık yüzde 11,1’lik tüketici enflasyonu ile Türkiye’de en yüksek aylık enflasyonun gerçekleştiği ilk 10 ay listesine 6. sıradan girdi.
- Aralık 2021, yüzde 13,6’lık aylık enflasyonla bu listeye 4. sıradan girmişti.
- Nisan 1994, yüzde 24,7’lik aylık enflasyonla listede birinci sırada bulunuyor.
- İkinci sırada yüzde 21,5’lik oranla Şubat 1980
- Üçüncü sırada yüzde 14,2’lik oranla Eylül 1977 bulunuyor.
- Aralık 1987 ise listede yüzde 11,2’lik oranla beşinci
- Nisan 1979 yüzde 10,7 ile yedinci
- Mayıs 1980 yüzde 10,4 ile sekizinci
- Nisan 2001 yüzde 10,3 ile dokuzuncu
- Ocak 1980 yüzde 10,0 ile listede onuncu sırada.
ENAG: Enflasyon yüzde 114,87
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ocak ayına ilişkin enflasyon rakamlarını açıkladı.
Buna göre enflasyon ocak ayında aylık yüzde 15.52 artarken, son 12 aylık artışı ise yüzde 114.87 olarak gerçekleşti. Böylece ENAG’ın açıkladığı yıllık enflasyon rakamı, TÜİK’in açıkladığının neredeyse 2,5 kat üstünde gerçekleşti.
ENAG 2022 yılında enflasyon sepetindeki ürünlerin ağırlıklarını da güncelledi. Buna göre elektrik yakıt ürün grubundaki artış yüzde 73,82 olurken, gıda ve alkolsüz içeceklerin ağırlığı ise yüzde 17,43 olarak belirlendi.
2022 enflasyon sepetinde baz alınacak ağırlıklar şöyle:
| Ana Harcama Grupları | 2022 (Yüzde) |
| Tamamlayıcı kalemler *TÜİK | 4.67 |
| Gıda ve alkolsüz içecekler | 17,43 |
| Giyim ve ayakkabı | 4,13 |
| Konut | 34,28 |
| Ev eşyası | 10,41 |
| Sağlık | 15,38 |
| Ulaştırma | 8,29 |
| Haberleşme | 5,69 |
| Eğlence ve Kültür | 10,70 |
| Lokanta ve Oteller | 30,93 |
| Çeşitli mal ve hizmetler | 20,48 |
ENAG’ın 2022 için geçerli olan alt grup enflasyon oranları ise şöyle:
Enflasyon sepeti güncellendi, elektrik kademeliye geçti
TÜİK her yıl ocakta yaptığı gibi enflasyon sepetinde güncellemeye gitti. Buna göre 2022 yılında TÜFE mal ve hizmet sepetinden mısırözü yağı, diğer bakliyat (kuru barbunya), kayısı, kiraz, yeşil soğan ve kanepe çıkarıldı. Ayrıca, “elektrik ücreti”, “sigara”, “otomobil (dizel)”, “otomobil (benzinli)”, “otoban geçiş ücreti”, “şehirlerarası tren ücreti”, “cep telefonu görüşme ücreti”, “sıcak içecekler (servis edilen)”, “magazin ve dergi”, “‘yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar” ve “otel ücreti” maddeleri altında kapsanan madde çeşitleri değiştirildi ve madde çeşit ağırlıkları güncellendi. Ayrıca “oyun konsolu” yerine “scooter (çocuk)” girdi.
1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla elektrik tüketim ücretlerinin kademeli tarife üzerinden faturalandırılacağını hatırlatan TÜİK, TÜFE kapsamında takip edilen “Elektrik” maddesine ilişkin madde çeşidi düzeyinde düşük ve yüksek kademe tarife ağırlıklarının belirlenmesinde EPDK’dan sağlanan günlük ortalama tüketim miktarlarını kullandığını açıkladı.
Üretici fiyatlarının tüketiciye baskısı devam edecek
Üretici enflasyonu tarafında ise gerek hammadde fiyatları gerekse artan ücretler ve elektrik, doğalgaz zamları nedeniyle oluşan maliyet baskıları nedeniyle aylık yüzde 10,45 artış yaşandı ve yıllık enflasyon yüzde 79,89’dan yüzde 93,53’e yükseldi. Alt kalemlerden enerji enflasyonu yüzde 142,1, imalat enflasyonu yüzde 90,3 oldu. ÜFE enflasyonu üç haneli seviyelere doğru ilerliyor olması önümüzdeki dönemde tüketici enflasyonu üzerinde baskı oluşturmaya devam edeceğini gösteriyor.
En yüksek negatif reel faiz Türkiye’de
Piyasa beklentilerini aşan tüketici enflasyonunda ocak ayı başında yapılan zamlar etkili oldu. Elektrik, doğalgaz, su, ulaşım ve gıda ürünlerindeki zamlar enflasyonun 19 yıllık zirvesini yenilemesi sonucunu doğurdu. Öte yandan hem iki aylık çift haneli yükseliş hem de üretici fiyatlarında neredeyse iki katına gelen enflasyon her ne kadar son haftalarda stabil bir seviyeye gelse de kur geçişkenliğinin enflasyona etkisinin sürdüğünü gösterdi. Bu arada Türkiye’nin verdiği negatif reel faiz de yüzde 34,69’a çıkarak gelişmekte olan ülkeler arasında en yüksek negatif reel faiz seviyesine ulaşıldı..
