Yapılan araştırmalar 21. yüzyılın obez çocuklarının obeziteye bağlı hastalıklar nedeniyle ebeveynlerinden daha kısa yaşayacaklarını ortaya koyuyor.
Obezite Tanımı
Obezite hakkında yazı yazmaya karar verdiğimde, fark ettim ki sadece bir yazı ile bitirebileceğim konu değil. Hem nedenleri hem neden olduğu hastalıklar, tedavisi, Türkiye’de ve dünyada görülme sıklığı , ergen ve çocuklarda obezite artışı derken konunun aslında çok yönlü ve bölümler halinde yazılması gerekli olduğuna karar verdim. Bu sebeple ilk bölüme “Obezite nedir, nedenleri nelerdir? Türkiye’de görülme sıklığı” konuları ile başlamak istedim.
Obezite nedir?
Obezite en basit tabiriyle yağ dokumuzun artmasıdır. Normalde kadınlarda vücut ağırlığının %25-30’u,erkeklerin ise % 15-20 si yağ dokusudur. Eğer bu oranlar yükselirse obezite olarak tanımlıyoruz.
Yine ayrıca son zamanlarda sık sık duyduğumuz “Beden Kitle İndeksi”de obezite derecemizi öğrenmek için son derece basit bir yöntem. Sizde telefonunuzun hesap makinası ile hemen bu yazıyı okurken hesaplayabilirsiniz. Kilonuzu, boyunuzun metre cinsinden karesine bölün. Eğer çıkan sonuç,20-25 ise kilonuz ideal. Fakat 25-30 arasında ise hafif kilolu, 30 üstü ise maalesef artık obez sınıfındasınız demektir.
Obeziteyi değerlendirmek için kullanılabilecek diğer bir ölçüm metodu ise bel çevrenizdir. Kadınlarda bel çevresi en fazla 80 cm, erkeklerde ise 94 cm olmalıdır. Eğer bel çevreniz bu değerler üzerindeyse sizler içinde tehlike çanları çalıyor demektir. Çünkü bel çevremizin yağ dokusu arttıkça Kronik hastalıklara yakalanma riskimiz artıyor. Örneğin diyabet,yüksek tansiyon,kalp rahatsızlıkları gibi.
Tablo 1. Beden kütle indeksine göre (kg/m2 ) obezite sınıflaması
| Beden Kitle İndeksi | Kategori |
| 20 | Zayıf |
| 20-24,9 | Normal |
| 25-29,9 | Hafif Kilolu |
| 30-34,9 | Obez |
Tablo 2. Yetişkinlerde bel çevresi ölçümünün değerlendirilmesi
| BEL CEVRESİ (cm) | VÜCUT AĞIRLIĞI İLE İLİŞKİLİ SAĞLIK RİSKİ |
| Erkek: <94 Kadın: <80 |
Vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık riski düşük |
| Erkek: >94-102
Kadın: >80-88 |
Vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık riski yüksek |
| Erkek: >102
Kadın: >88 |
Vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık çok riski yüksek |
Obezite nedenleri
Obezitenin birçok nedeni var sizlere hepsinden bahsedeceğim fakat en önemli iki nedeninden birincisi enerjisi yüksek besinlere kolay ulaşım ikincisi hareketsiz yaşam.
Özellikle günümüz koşullarında elimizde bulunan cep telefonlarıyla çok basit bir şekilde yemek siparişi verebiliyoruz. Ve yine pandeminin de etkisiyle zaten var olan hareketsiz yaşamımız daha da katlandı. Artık her türlü ihtiyacımızı masa başından halledebiliyoruz. Örneğin; markete gitmeden bütün kişisel ihtiyacımıza ulaşabiliyor veya bankaya gitmeden online olarak para ödemesi yapabiliyoruz. Tüm bunları düşünürsek aslında obezitenin bu denli artmış olması çok şaşılacak bir durum değil. Tabi ki Obezitenin başka nedenleri de söz konusu. Bunlar ;
- diyabet (şeker hastalığı)
- hipotiroidi
- Polikistik over sendromu gibi endokrin hastalıklar
- kullandığımız bazı ilaçlar (antidepresanlar)
- Yaş
- Cinsiyet (kadın)
- Eğitim düzeyi
- Gebelik sayısı ve doğumlar arası süre
- Beslenme alışkanlıkları
- Sigaranın bırakılması ve alkol alışkanlığı
- Sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik durum
- Genetik faktörler
Türkiye’de Obezite
Obezite artık tüm toplumlarda ciddi sağlık sorunu haline gelmiştir. Özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde çok sık görülmekte. Dünya Sağlık Örgütünün tahminine göre dünya genelinde, yetişkinlerin %39’u fazla kilolu ve %13’ü obezdir.
Türkiye ise maalesef obezite konusunda Avrupa ülkeleri arasında 1.sırada. Yetişkinlerde obezite oranı %30 ve bu son derece kritik bir oran. 2019 yılında bu oran %21 idi. Sadece 3 yıldaki artış bile bizlere obezite konusunda artık daha çok bilinçlenmeyi ve önlem almayı gerektiriyor. Obezite sıklığı kadınlarda daha yüksek olmakla beraber, son yıllarda erkeklerdeki hızlı bir artış söz konusu.
Ayrıca ergen ve çocuklarda da durum hiç iç açıcı değil. Türkiye’de her 3 dört çocuktan biri kilo problemi yaşıyor. Yapılan araştırmalar 21. yüzyılın obez çocuklarının obeziteye bağlı hastalıklar nedeniyle ebeveynlerinden daha kısa yaşayacaklarını ortaya koyuyor.
Sonuç olarak obezite tüm dünyada ve Türkiye’de ciddi bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Ve önlem alınmazsa daha da artış göstereceği aşikar. Bir sonraki yazımda Obezitenin hangi hastalıklara yol açtığı ve nasıl önleneceği, tedavisi hakkında bilgiler vereceğim. Sağlıcakla kalın…
