Rus ordusu 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırı başlatması ile başlayan Rusya-Ukrayna arasındaki savaş her alanda olduğu gibi futbol diplomasisini de harekete geçirdi.
Futbol tarihin en önemli dönemlerinde savaşlar ile anılmıştır. Birçok kaynaklarda 1. Dünya Savaşı esnasında 1914 Noel Arifesi’nin sonlarında, İngiliz Seferi Kuvvetleri’nin karşılarındaki siperlerdeki Alman birliklerinin kimsenin olmadığı bir yerde buluşup futbol oynadıkları ifade edilmektedir. 1970 yılında ise FIFA Dünya Kupası elemelerinde karşılaşan iki komşu ülke El Salvador ve Honduras arasındaki üçüncü maç sonrası çıkan ve 100 saat süren savaş, dünya literatürüne ‘Futbol savaşı‘ olarak geçmişti.
Rus ordusu 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırı başlatması ile başlayan Rusya-Ukrayna arasındaki savaş her alanda olduğu gibi futbol diplomasisini de harekete geçirdi.
Futbolun tepe yönetimleri Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın engellenmesi ve barışçı yollarla çözüm üretilmesi noktasında bir takım önlemler ve tedbirler alırken, Futbol dünyası Rusya ağırlıklı yaptırımları uygulamayı devreye soktu.
FIFA, spor hareketinin savaş ile ilgili kararlarında birlik olması gerektiğine ve sporun bir barış ve umut vektörü olmaya devam etmesi gerektiğine kuvvetle inandığını her fırsat da vurgulamaktadır. FIFA Konseyi Bürosu, Ukrayna’daki savaşla ilgili ilk önlemleri aldı ve açıklamalar yaptı.
FIFA Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde şiddetin asla bir çözüm olmadığını vurgulayarak güç kullanmasını kınadı. Ukrayna’da olanlardan etkilenen tüm insanlara en derin dayanışmasını ifade ederek barışın acilen restorasyonu ve yapıcı diyalogun derhal başlaması için tekrar çağrıda bulundu.
FIFA, Ukrayna Futbol Federasyonu ve mevcut ihtilaf devam ettiği sürece ülkeyi terk etmek için destek talep eden Ukrayna futbol topluluğu üyeleriyle yakın temas halinde olduğunu vurgulayarak, Futbolla ilgili meseleleri ele almak ve UEFA ile koordineli olarak, FIFA Başkanı ve altı Konfederasyon Başkanını içeren FIFA Konseyi Bürosu, oybirliğiyle acil ilk önlemleri almaya karar verdi.
FIFA, yapmış olduğu açıklamada, Rusya’da uluslararası hiçbir futbol müsabakası düzenlenmeyeceğini, yurt dışındaki karşılaşmalarda Rus bayrağı ve marşının kullanılamayacağını, ülkenin milli futbol takımı, Rusya olarak müsabakalara katılamayacağını ve sadece Rusya Futbol Birliği ismini kullanarak turnuvalara katılabileceğini Ukrayna’ya düzenlenen saldırıya yönelik Rusya’ya uygulanan yaptırımlar çerçevesinde, milli futbol takımının, karşılaşmalarını tarafsız sahada ve seyircisiz olarak oynayacağı vurgulandı.
UEFA, Ukrayna ile Rusya arasında yaşananlara yazılı açıklamayla tepki gösterdi. UEFA’nın olimpik ruha uygun, barış ve insan haklarına saygı gibi Avrupa’nın ortak değerleri çerçevesinde futbolu geliştirmek için çalıştığının vurgulandığı açıklamada; uluslararası toplumun Avrupa’daki güvenlik durumuna ilişkin endişesinin paylaşıldığı belirtilerek, “Ukrayna’da devam eden Rus askeri saldırısını şiddetle kınıyoruz. Ukrayna’daki futbol topluluğuyla dayanışmamızda kararlıyız ve Ukrayna halkına elimizi uzatmaya hazırız.” ifadeleri kullanıldı.
UEFA İcra Kurulu: UEFA, Rusya, Ukrayna’yı işgal operasyonlarını sürdürürken Şampiyonlar Ligi finalinin Rusya’nın St. Petersburg şehrinden alınarak Fransa’nın başkenti Paris’e verildiğini resmen açıkladı. Ayrıca UEFA, uluslararası yarışmalarda yarışan Rus ve Ukrayna kulüpleri ile milli takımlarının “bir sonraki duyuruya kadar” tarafsız sahalarda evlerinde oynamaları gerektiğini duyurdu.
FIFA ve UEFA en son almış olduğu kararla, tüm Rus kulüplerini ve Rusya Milli Takımını yeni bir bildiriye kadar tüm turnuvalardan men etti. FIFA Konseyi ve UEFA Yönetim Kurulu toplantısının ardından yapılan açıklamada “UEFA ve FIFA, Rusya Milli Takımı ile kulüplerini yeni bir bilgilendirmeye kadar men etti” denildi.
Futbol dünyasının tamamen birleştiği vurgulanan açıklamada, “Ukrayna’da etkilenen tüm insanlarla tam bir dayanışma içindeyiz. Her iki başkan da Ukrayna’daki durumun önemli ölçüde ve hızla iyileşmesini, futbolun yeniden insanlar arasında birlik ve barış için bir aracı olmasını umuyor” ifadeleri kullanıldı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan tepkilere futbol dünyasında birçok isim ve kulüp ve sponsorlarda katıldı. Rusya- Ukrayna savaşı, futbol kulüpleri ve sponsorluk ilişkilerini vurmaya başladı. Schalke 04’ün Gazprom ile anlaşmasını sona erdirmesinden sonra Manchester United da Rus havayolu şirketi Aeroflot ile olan anlaşmasını bitirmeye karar verdi.
Avrupa futbolunun yönetim organı UEFA, Rusya’nın Ukrayna’ya asker gönderme kararının ardından Rus devlet enerji şirketi Gazprom ile olan bağları konusunda oluşan kriz, UEFA’yı bu sezonun Şampiyonlar Ligi finalini St Petersburg’dan taşımaya zorlarken, Gazprom’un Avrupa futboluna uzun süredir devam eden sponsorluğu hakkında daha derin soruları gündeme getirdi. UEFA ve Gazprom 2012’den beri ortak Gazprom’un 2018-21 anlaşmasının UEFA’ya bir sezonda yaklaşık 40 milyon Euro değerinde olduğunu tahmin ediliyor.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson Avam Kamarası’na “egemen ülkeleri işgal eden bir Rusya’da futbol turnuvaları düzenleme şansı olmadığını” söyledi.
Fransa Futbol Federasyonu Başkanı Noel Le Graet, Ukrayna’ya saldırısı nedeniyle Rusya’nın 2022 Dünya Kupası’ndan çıkarılmasını istedi.
Ayrı bir gelişme olarak da; İngiltere’de İşçi Partisi Milletvekili Chris Bryant, parlamento ayrıcalığını kullanarak İngiltere’nin, Rus Oligark olarak bilinen Chelsea kulübü başkanı Abramovich’in varlıklarına el koyması ve Chelsea’ye sahip olmasını engellemesi gerektiğini söyledi. Bu gelişmeden sonra Abramovich, sahibi olmaya devam ettiği Chelsea’nin yönetimini kulübün hayır kurumunun mütevelli heyetine devretti. Onaylanmadığı takdirde kulübü finanse etmeye devam edebileceğini ifade ederek, Putin ile yakın ilişkisi olduğu iddiasıyla ilgili raporlara itiraz etti ve kendisine uygulanan yaptırımların hiçbir değeri olmadığını reddetti.
Rusya ve Ukrayna arasında süren savaşın futbol dünyasına yansımaları, futbolun uluslararası platformda diplomasiye yön veren önemli bir yere sahip olduğunu bir kez daha bizlere göstermiş oldu.
Kaynaklar
1- https://www.fifa.com/tournaments/mens/worldcup/qatar2022/media-releases/
2-https://www.uefa.com/insideuefa/mediaservices/mediareleases/news/
3-https://metro.co.uk/2022/02/24/
4-https://www.ft.com/content/ed1348d4-a20d-4915-8709-bdc6563ff3a1
5-https://www.ntvspor.net/futbol/fifa-ve-uefa-dan-rusya-milli-takimi-ve-kuluplerine-men-621d08048f4db01f38942a74
